مدل‌سازی ساختاری تفسیری عوامل موثر بر مهاجرت منابع انسانی از ایران

محورهای موضوعی : مدیریت فرهنگی

محسن نیازی ¹ (استاد گروه علوم اجتماعی، دانشکده حقوق و علوم انسانی، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران)
حلیمه حسین پناهی ² (کاندید دکترای جامعه‌شناسی، گروه علوم اجتماعی، دانشکده حقوق و علوم انسانی، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران. (نویسنده مسئول))
رحیم بایزیدی ³ (دکترای روابط بین‌الملل، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران ،تهران، ایران)

تاریخ دریافت : 1400/06/29 تاریخ پذیرش : 1401/01/20 تاریخ انتشار : 1401/02/01

کلید واژه: منابع انسانی, مدل سازی ساختاری تفسیری, ایران, مهاجرت,

چکیده مقاله :

مهاجرت منابع انسانی یکی از عوامل مهم موثر بر توسعه کشورها است که بیانگر اهمیت شناسایی عوامل موثر بر مهاجرت است. در کنار عوامل موثر بر مهاجرت، تعیین روابط و سطح‌بندی این عوامل بر اساس میزان تاثیرگذاری و نوع تاثیرگذاری نیز از پرسش‌های مهم در این زمینه است. بنابراین هدف این پژوهش شناسایی علل مؤثر بر مهاجرت نیروی انسانی و تعیین نحوه‌ تعامل بین آنها است. پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر نوع تحقیق، ترکیبی (کمی-کیفی) می‌باشد. ابتدا عوامل موثر با بررسی ادبیات، تحلیل محتوا، و تحلیل تم پژوهش‌های مرتبط، استخراج گردید. در مرحله بعد با استفاده از تکنیک مدل‌سازی ساختاری تفسیری (ISM) و بر اساس نظرات خبرگان دانشگاهی و اجرایی، روابط بین عوامل مختلف تعیین و تحلیل شد. ابزار گردآوری داده‌ جدول ماتریسی محقق‌ساخته و واحد تحلیل نیز مضمون مستخرج از پیشینه است. بر اساس نتایج پژوهش با مرور سیستماتیک پیشینه نظری و عملی80 عامل اثرگذار شناسایی شدند که در 18 دسته اصلی قرار گرفتند. در نهایت تحلیل روابط متغییرها منجر به استخراج یک مدل شش‌سطحی شد. شرایط محیطی و اقلیمی، سطح توسعه اقتصادی، جهانی شدن و ارزش‌های جهان‌وطنی، توسعه فرهنگی، کیفیت حکمرانی، سطح رفاه و امکانات معیشتی با قرارگیری در سطح پنجم و ششم هستند که به عنوان مهم‌ترین عوامل محسوب می‌شوند. همچنین پس از تحلیل MICMAC متغیرها در سه گروه متغیرهای مستقل یا کلیدی، ارتباطی و وابسته قرار گرفتند و هیچ متغیری در گروه متغیرهای خودگردان قرار نگرفت که نشان‌دهنده بهم‌پیوستگی و تعامل ایجادکننده‌ مفهوم مهاجرت است.

چکیده انگلیسی:

Migration of human resources is one of the important factors affecting the development of countries. In addition to the factors affecting migration, determining the relationships between these factors is also an important question. The purpose of this research is to identify the causes affecting the migration of human resources and determine how they interact. The present research is applied in terms of purpose and combined (quantitative-qualitative) in terms of research type. First, effective factors were extracted by reviewing the literature, content analysis, and analysis of related research themes. In the next step, using interpretive structural modeling (ISM) technique and based on the opinions of academic and executive experts, the relationships between different factors were determined and analyzed. The data collection tool is the researcher-made matrix table and the analysis unit are the theme extracted from the literature. Based on the research results, 80 influential factors were identified, which were divided into 18 main categories. Finally, the analysis of the relationships of the variables led to the extraction of a six-level model. Environmental and climatic conditions, level of economic development, globalization and cosmopolitan values, cultural development, quality of governance, level of welfare and living facilities are in the fifth and sixth levels, which are considered as the most important factors. Also,after MICMAC analysis, the variables were divided into three groups of independent or key variables, communication and dependent, and no variable was included in the group of autonomous variables, which indicates the coherence and interaction that creates the concept of migration.