آشکارسازی ارتباط مکانی- زمانی خشکسالی با رخدادهای آتش‌سوزی در عرصه‌های منابع طبیعی در استان لرستان

محورهای موضوعی : محیط زیست

رضوان صفدری ¹ , سید مسعود منوری ² , ساسان بابایی کفاکی ³ , هادی کیادلیری ⁴

1 - دانشجوی دکتری رشته علوم محیط زیست، گروه علوم محیط زیست و جنگل، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
2 - دانشیار گروه محیط زیست و جنگل، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
3 - دانشیار گروه محیط زیست و جنگل، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
4 - دانشیار گروه محیط زیست و جنگل، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

تاریخ دریافت : 1402/03/01 تاریخ پذیرش : 1402/04/31 تاریخ انتشار : 1402/06/01

کلید واژه: آتش سوزی‌, همبستگی, پوشش گیاهی, MODIS, SPI,

چکیده مقاله :

بهبود تصمیمات در مدیریت آتش سوزی مستلزم درک کامل روابط مکانی- زمانی بین خشکسالی و آتش سوزی است. برای تحقق این امر، مناطق طبیعی استان لرستان به عنوان سایت تحقیقاتی انتخاب شدند. داده‌های آتش‌سوزی محصولات ماهواره MODIS و داده‌های بارش ماهانه استان به‌منظور برآورد شاخص خشکسالی SPI برای دوره آماری 1379 تا 1401 استخراج گردید. ارتباط مکانی و زمانی بین فراوانی رخدادهای آتش‌سوزی و توزیع مکانی و زمانی خشکسالی‌ها در مقیاس سالانه و ماهانه در سطح استان بر اساس مدل همبستگی پیرسون بررسی شد. نتایج نشان داد روند آتش‌سوزی ها در منطقه افزایشی است. ماه‌های خرداد و تیر بیشترین فراوانی آتش‌سوزی ها در عرصه‌های طبیعی استان را تجربه نمودند. شهرستان پلدختر بیشترین تکرار آتش‌سوزی در عرصه‌های طبیعی را داشته است. کل منطقه گرایش به خشکی داشته است، اما قسمت های شرقی بیشتر دربرگیرنده طبقات با درجات بالاتر خشکسالی بودند. نتایج ماتریس همبستگی نشان داد تنها رخدادهای خشکسالی فصل بهار تا تابستان همبستگی منفی معنی‌دار، اما متوسطی با رخدادهای آتش‌سوزی فصول بهار و تابستان داشته است. با وجود نتایج به دست آمده، این مطالعه تاکید دارد ارتباط دادن آتش سوزی ها با خشکسالی نیاز به مطالعه بیشتری دارد و تنها با یک شاخص محاسباتی نمی توان رابطه واقعی این دو پدیده را اثبات کرد.

چکیده انگلیسی:

Improving decisions in fire management requires a complete understanding of the spatio-temporal relationships between droughts and fires. To achieve this, the natural areas of Lorestan province were selected as the research site. The fire data from MODIS satellite products and monthly rainfall data of the province were extracted to estimate SPI drought index for the statistical period of 2000 to 2022. The spatial and temporal relationship between the frequency of fire occurrences and the spatial and temporal distribution of droughts in terms of annual and monthly scales was investigated with the Pearson correlation model in the province. The results showed that the trend of fires in the region is increasing. The months of June and July have experienced the highest frequency of fires in the natural areas of the province. Poldokhtar city has had the most frequent fires in natural areas. The whole region has tended to be dry, but the eastern parts mostly included classes with higher degrees of drought. The results of the correlation matrix showed that only the drought events in spring to summer had a significant but moderate negative correlation with the fire events in spring and summer. Despite the obtained results, this study emphasizes that the connection between fires with drought needs more studies and it is not possible to prove the real relationship between the two phenomena with just one calculation index.