بازپژوهی در تحلیل ابعاد فقهی و حقوقی ازدواج با فرزندخوانده، با رویکردی بر نظرات امام خمینی(ره)

محورهای موضوعی : جامع الفقهیه

محمد هادی دارایی ¹ , مهدی ناصر ² , مجید رضایی ³

1 - استادیار حقوق خصوصی، دانشگاه علوم قضایی، تهران، ایران
2 - دانشجوی دکترای حقوق خصوصی، دانشگاه علوم قضایی، تهران، ایران
3 - کارشناس ارشد حقوق خصوصی، دانشگاه علوم قضایی، تهران، ایران

تاریخ دریافت : 1348/10/11 تاریخ پذیرش : 1348/10/11 تاریخ انتشار : 1398/06/01

کلید واژه: فرزندخواندگی, قانون حمایت از کودکان, ازدواج بافرزند خوانده, دیدگاه امام خمینی(ره),

چکیده مقاله :

فرزند خواندگی به عنوان یک نهاد سودمند اجتماعی در همه‌ی جوامع کم‌وبیش وجود داشته است. ولی فرزند خواندگی در دین اسلام منسوخ شده است. در اسلام نمی‌توان فرزند دیگری را فرزند خویش قرار داد و همه‌ی آثار فرزند واقعی را بر آن بار کرد. به همین دلیل قانون مدنی فرزند خواندگی را در هیچ کدام از قرابت‌های نسبی و سببی قرار نداده و در قانون خاص راجع به این کودکان از کلمه سرپرستی استفاده کرده و درصدد تطابق موازین سرپرستی با اصول اسلامی بوده است. در آرای فقهای معاصر از جمله امام خمینی نیز ازدواج فرزندخوانده با سرپرست یا اولاد آن‌ها تحت شرایطی پذیرفته شده است. به نظر می‌رسد منظور از چنین ازدواجی نه ازدواج دائم بلکه ازدواج موقت می‌باشد که تنها از حیث ایجاد محرمیت میان طرفین بوده و امکان اجرای سایر آثار نکاح مانند نزدیکی وجود ندارد.

چکیده انگلیسی:

Childbearing has been and continues to be a socially beneficial institution in all societies. In pre-Islamic Iran, adoption has also taken place. However, adoption in Islam has become obsolete, meaning that you can not have another son, your son, and all the works of the real child. On this reason, the civil law does not put childhood in any of the relative affiliations. The special law on this vocabulary has used the term "guardianship" and has sought to adapt the rules of custody to Islamic principles. Following the same compliance with Islamic law, the legislator allowed marriage to a child of the same or the person under guardianship. In the opinion of contemporary jurisprudents including Imam Khomeini, adoptive marriages with the guardian or their descendants have been accepted under conditions. It seems that the purpose of such marriage is not permanent marriage, but temporary marriage, which is only due to the confidentiality of the parties and the possibility of performing other works of marriage as close as possible.

منابع و مأخذ:

منابع

قرآن کریم.

نهج البلاغه.

امامی، اسدالله، «فرزندخواندگی در حقوق فعلی ایران»، پژوهش‌های فلسفی-کلامی، دوره22، ش۳، 1379ش.

همو، «وضع حقوقی فرزندخواندگی در ایران»، پژوهش‌های فلسفی- کلامی، دوره 12، ش2، 1378ش.

همو، مطالعه تطبیقی نسب در حقوق ایران و فرانسه، تهران، چاپخانه موسوی دوم،  1349ش.

بهجت، محمد تقی، استفتائات، ج۴، قم، دفتر بهجت، 1428ق.

بهنود، یوسف، احوالات شخصیه از دیدگاه قوانین، ارومیه، انتشارات انزلی، 1369ش.

تبریزی، جواد، استفتائات جدید، قم، بی‌نا، بی‌تا.

حرعاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعة، ج۱۵، چ 1، قم، مؤسسه آل البیت علیهم السلام، 1409ق.

دادستان، پریرخ، روان‌شناسی جنایی، انتشارات سمت، تهران، سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1389ش.

سبحانی، جعفر، منشور جاوید، ج13، قم، مؤسسه امام صادق(ع)، 1383ش.

سجستانی، سلمان بن اشعث، سنن ابی داود، چ 11، بیروت، دارالفکر، 1410ق.

صفایی، سید حسین، امامی، اسدالله، مختصر حقوق خانواده، چ 30، تهران، نشر میزان،1390ش.

طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، سید محمد باقر موسوی همدانی، ج16، چ25، قم، انتشارات اسلامی، 1387ش.

طبرسی، ابوعلی الفضل، مجمع البیان، ج8، چ 1، بیروت، مؤسسة الاعلمی، 1415ش.

طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، مرتضوی، ج1، چ 3، تهران، نشر مرتضوی، 1416ق.

طوسی، محمد بن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، احمد حبیب قصیر العاملی، چ 1، قم، مکتب الاعلام الاسلامی، قم، 1409ق.

همو، تهذیب الاحکام، چ 4، تهران، دارالکتب الاسلامیة، 1407ق.

عبادی، شیرین، حقوق کودک، چ 4، تهران، انتشارات کانون، 1375ش.

قرائی مقدم، امان اله، مبانی جامعه‌شناسی، چ8، تهران، انتشارات ابجد، 1389ش.

قرشی، سید علی اکبر، تفسیر احسن الحدیث، ج8، چ4، تهران، بنیاد بعثت، 1386ش.

کاتوزیان، ناصر، قانون مدنی در نظم حقوق کنونی، چ28، تهران، انتشارات میزان،1390ش.

کاستون بوتول، تاریخ مختصر جامعه‌شناسی، ترجمه اول.وکیلی، تهران، انتشارات صفی علیشاه، 1344ش.

کندال، فیلیپ سی، روان‌شناسی مرضی کودک، ترجمه دکتر بهمن نجاریان، ایران داودی، چ2، تهران، انتشارات رشد، آرین، 1389ش.

مجلسی، محمد باقر بن محمد تقی، بحار الانوار، چ 1، بیروت، مؤسسة الوفاء، 1410ق.

مظفر، محمدرضا، اصول الفقه، ترجمه عباس زراعت، حمید مسجد سرایی، ج1، چ2، قم، انتشارات حقوق اسلامی، 1387ش.

مکارم شیرازی، ناصر، حیله‌های شرعی و چاره‌جویی‌های صحیح، قم، مدرسه الامام علی ابن ابیطالب.

 https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/image/1327

نوری، یحیی، جاهلیت و اسلام، چ1، تهران، مجمع مطالعات و تحقیقات اسلامی و مجمع معارف اسلامی، 1357ش.

هالجین، ریچاردپی، آسیب‌شناسی روانی، یحیی سید محمدی، ج 2و11، تهران، نشر روان، 1392ش.

 

سایت‌های اینترنتی

امام خمینی، روح االله، استفتائات، سایت کتابخانه پرتال امام خمینی

http://www.imam-khomeini.ir/fa/c78_88127/

امام خمینی، روح الله، تحریر الوسیله، سایت کتابخانه پرتال امام خمینی

http://www.imam-khomeini.ir/fa/c78_31486/

تقریراتی در خصوص فرزندخواندگی                                                                                  www.scoda.ir

 

قوانین

قانون اساسی.

قانون حمایت از کوکان بی سر پرست و بد سر پرست مصوب سال ۱۳۵۳.

قانون حمایت از کوکان بی سر پرست و بد سر پرست مصوب سال ۱۳۹۲.

قانون مدنی.