امکان‌سنجی توافقی‌سازی آثار و احکام زوال نکاح از منظر فقه و نظام حقوقی ایران

محورهای موضوعی : فقه الأسرة

سیده طاهره سید ناصرالدینی ¹ (دانشجوی دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی،دانشکده ادبیات و علوم انسانی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران.)
ابراهیم یاقوتی(نویسنده مسئول) ² (دانشیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی،واحد تهران مرکزی،دانشگاه آزاد اسلامی، تهران(استاد راهنما ).)
زهرا فهرستی ³ (استادیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی،دانشکده ادبیات و علوم انسانی،واحد تهران مرکزی،دانشگاه آزاد اسلامی،تهران(استاد مشاور).)

تاریخ دریافت : 1401/01/27 تاریخ پذیرش : 1401/02/19 تاریخ انتشار : 1401/07/01

کلید واژه: قانون مدنی, توافقی, طلاق, عقد, نکاح,

چکیده مقاله :

در طلاق توافقی زن و شوهر می‌توانند در تعیین تکلیف اموری مانند مهریه، نفقه، جهیزیه و حضانت فرزندان توافق کنند و سپس از هم جدا شوند. افزون بر حضانت فرزندان، باید در مورد ملاقات فرزندان با پدر و مادر، پس از طلاق نیز توافق کنند. در امکان‌سنجی توافقی‌سازی آثار و احکام زوال نکاح، پرسش اصلی این است که آنچه موردتوافق قرار می‌گیرد حق یا حکم و یا هر دو است؟ درواقع، مصادیقی مدنظر است که حکم یا حق بودن آنها موردتردید است. اگر مصداق موردنظر، حکم باشد نمی‌توان خلاف آن توافق کرد، اما اگر حق باشد می‌توان خلاف آن توافق کرد و اگر ذوجهتین باشد، باید جنبه غلبه حکم یا حق روشن شود.

چکیده انگلیسی:

In consensual divorce, the husband and wife can agree on matters such as Mahriyeh, alimony, dowry and custody of children and then separate. In addition to the custody of the children, they must also agree on the meeting of the children with their parents after the divorce. In the evaluation of feasibility of agreeing on the effects and rulings of marriage dissolution, the main question is whether what is agreed upon is a right or a ruling or both? In fact, there are cases where the ruling or their rightness is doubtful. If the example in question is a ruling, it is not possible to agree against it, but if it is a right, it is possible to agree against it, and if the right is shared by both parties, the prevailing aspect of the ruling or the right must be clarified

منابع و مأخذ:

1.    ابن‌عاشور، محمد الطاهر. (١٤٢١ق). مقاصدالشریعه الاسلامیه. عمان: دارالنفائس.
2.    ابهری و طهماسبی. (1388). «موجبات طلاق به درخواست زوجه در حقوق ایران و فقه امامیه». فصلنامه تخصصی فقه و مبانی حقوق اسلامی. سال 6. شماره 18.
3.    اکبری جدی، مریم. (1394). بررسی فقهی حقوقی طلاق توافقی و خلأهای قانونی آن. 
4.    بی‌آزار شیرازی، عبدالکریم. (١٣٦٣). رساله نوین امام خمینی(ره). (چاپ اول). تهران: مؤسسه انجام.
5.    بیهقی، احمدبن حسین. (1425ق). سنن الکبری. (ج6). ریاض: چاپ عبدالسلام علوس.
6.    پوراسدی و هاشمی. (1391). «بررسی پدیده طلاق و چگونگی حضانت فرزندان پس از مفارقت». فصلنامه مطالعات پلیس زن. سال 6 شماره 16.
7.    حر عاملى، محمد بن حسن. (١٤٠٩ق). وسایل الشیعة. بیروت: دار احیاء التراث العربى.
8.    حیات‌بخش. (1391). «ماهیت حقوقی طلاق خلع»، مجله مطالعات حقوق. دوره 4، شماره 2.
9.    خوئی، ابوالقاسم. (1409ق). معجم رجال حدیث. مرکز نشر الثقافة الاسلامیة فی العالم.
10.    رازی، ابوالفتوح. (1371). تفسیر روض الجنان. (ج3). مشهد: آستان قدس رضوی.
11.    رحمانی، مهدی. (1395). طلاق با توافق زوجین. 
12.    زارعی، سهراب. (1398). ماهیت و آثار طلاق توافقی با تأکید بر رویه قضایی. 
13.    زائری، حمید. (1394). بررسی واقعه طلاق توافقی در حقوق ایران فرانسه و فقه امامیه.
14.    شیخ صدوق. ابن‌بابویه قمی. (1404ق). من لایحضره الفقیه. بیروت: موسسه لأعلمی للمطبوعات. 
15.    صفایی، سیدحسین. (1379). دوره مقدماتی حقوق مدنی، اشخاص و اموال. (ج1، چاپ اول). تهران: میزان.
16.    طبرسی، فضل بن حسن. (1384). مجمع البیان. (ج1). ناصرخسرو.
17.    فقیه. (1389). «طلاق قضایی در فقه و حقوق ایران». نشریه معرفت. شماره 148.
18.    محسنی، فاطمه. (1394). ماهیت و آثار حقوقی طلاق توافقی. 
19.    محقق داماد، سید مصطفی. (١٤٠٦ق). قواعد فقه. تهران: مرکز نشر علوم اسلامى.
20.    مشهدی نژاد، علیرضا. (1388). «بررسی اجرای مفاد گواهی عدم امکان سازش در طلاق توافقی». پژوهشنامه حقوق اسلامی. دوره 10، شماره 25.
21.    نصرتی، فریده. (1392). بررسی ماهیت و احکام طلاق توافقی بر اساس مبانی فقهی مذاهب چهارگانه.

_||_