بررسی فقهی و حقوقی آثار تغییر اوضاع و احوال قرارداد در تطبیق با کنوانسیون بیع بین المللی کالا

فرمان صفری ¹ (دانشجوی دکتری، گروه حقوق خصوصی، پردیس علوم و تحقیقات خوزستان، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران.)
محبوبه عبدالهی ² (استادیار، گروه حقوق، واحد دزفول، دانشگاه آزاد اسلامی، دزفول.ایران.)
حسن حیدری ³ (استادیار، گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران.)

تاریخ ارسال : 1401/05/04 تاریخ تایید : 1401/08/21

کلید واژه: تغییر اوضاع و احوال قرارداد, تعادل عوضین, کنوانسیون بیع بین المللی کالا, عسر و حرج, حسن نیت,

چکیده مقاله :

معلوم بودن عوضین و لزوم و وفای به عهد از شرایط اساسی صحت معامله در نظام حقوقی ایران و کنوانسیون بیع بین المللی کالا است ممکن است در اثر تغییر شرایط اوضاع و احوال زمان انعقاد قرارداد، اجرای قرارداد برای متعهد غیرممکن و دشوار گردد. الزام به ایفای تعهد دشوار و غیر ممکن موجب ضرر ناروا برای یک طرف و دارا شدن بی جهت طرف دیگر شده و تعادل عوضین برهم می زند که منصفانه نیست و بر اساس قاعده " لاضرر" و"نفی عسر وحرج"منع شده است برای جلوگیری از ورود ضرر و انحلال عقود ناگزیر چاره ای باید اندیشید تعدیل قرارداد و ثمن آن که یکی از آثار تغییر اوضاع واحوال و بهترین راهکار برای تعادل عوضین و بقای قرارداد و طرق جبران خسارت است که می توان در نظام حقوقی ایران و کنوانسیون بیع بین المللی کالا مطابق اصول و مواد قانون مدنی قابل پذیرش دانست. به جهت اینکه،کسب سود عرفآدر عقود معاوضی مورد انتظار طرفین است تغییرات متعارف نباید خللی در لزوم و ایفای تعهدات قرارداد بوجود آورد مگر اینکه تغییرات بنیادین و غیر قابل مسامحه در عرف باشد لکن از طریق اصول کلی حقوقی مثل اصل حسن نیت، قاعده لاضرر، نفی عسر وحرج، تقلیل ثمن، مذاکره مجدد می توان تعدیل قرارداد و به تبع آن تعدیل ثمن وفسخ قرارداد که از آثار تغییر اوضاع و احوال قرارداد است، استنباط و توجیه کرد و در قوانین و محاکم قضائی به کار برد. در تعدیل ثمن، ثمن در حین انعقاد قرارداد مشخص و معلوم است لکن با تغییراساسی و بنیادین، بر اساس معیار عینی، مثل نرخ بازار روز یا عرف و یا معیار شخصی همانند ارجاع به نظریه کارشناس یا داوری و توافق طرفین می توان تعدیل کرد. بر اساس اصل حاکمیت اراده و آزادی قراردادها درج شرط تعدیل قرارداد و ثمن آن در ضمن عقد بهترین

چکیده انگلیسی :

The fact that the exchange is known and the necessity and fulfillment of the promise is one of the basic conditions for the authenticity of the transaction in Iran's legal system and the Convention on the International Sale of Goods. It may become impossible and difficult for the obligor to execute the contract due to the change in the circumstances at the time of the conclusion of the contract. The obligation to fulfill a difficult and impossible obligation causes undue loss to one party and unjust enrichment to the other party, and disturbs the balance of the exchange, which is not fair and is prohibited based on the rule of "harmless" and "negation of hardship and embarrassment" in order to avoid Inevitably, loss and liquidation of contracts is a solution that should be considered to adjust the contract and its price, which is one of the effects of the change in the situation and the best solution for the balance of exchange and the survival of the contract and compensation methods that can be found in the legal system of Iran and the Convention on the International Sale of Goods. The principles and articles of the civil law were considered acceptable. Due to the fact that the customary profit in exchange contracts is expected by the parties, conventional changes should not create a disruption in the necessity and fulfillment of contract obligations unless the fundamental and unforgivable changes are in custom, but through general legal principles such as the principle of good faith, the rule of harmlessness, Negotiating hardship and inconvenience, price reduction, renegotiation can be inferred and justified by adjusting the contract and accordingly adjusting the price and terminating the contract, which are the effects of changing the circumstances of the contract, and can be