مطالعه تطبیقی مسئولیت کیفری جمعی در حقوق بین‌الملل کیفری و حقوق ایران

محورهای موضوعی : تحقیقات حقوق خصوصی و کیفری

حسین گرامی ¹ ( دانشجوی دکتری حقوق جزا و جرم‌شناسی، واحد خوراسگان، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران. )
محمد رضا شادمان فر ² ( استادیار دانشکده حقوق، واحد خوراسگان، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران. (نویسنده مسئول). )

تاریخ دریافت : 1397/05/23 تاریخ پذیرش : 1397/10/29 تاریخ انتشار : 1398/05/01

کلید واژه: مسئولیت مجرمانه مشترک, اقدام مجرمانه مشترک, تبانی, سردستگی, مشارکت,

چکیده مقاله :

مسئولیت مجرمانه مشترک، یکی از مصادیق مسئولیت مجرمانه در حقوق بین‌الملل کیفری است که گامی در جهت جلوگیری از بی‌کیفر مانی مجرمین در این حوزه تلقی می‌شود. این مفهوم به طور صریح نخستین بار در شعبه تجدید نظر دادگاه یوگوسلاوی سابق در سال 1999 و در پرونده تادیچ [1] مطرح شد و بعد از آن توسط دادگاه‌های بین‌المللی استفاده شد. بر اساس این نوع از مسئولیت تمامی شرکت کنندگان در یک طرح مجرمانه ممکن است، برای جرایم ارتکابی توسط تمامی اعضای آن گروه ولو آن که خود دخالت مستقیم در آن نداشته باشند، مسئول باشند. امکان سنجی اعمال این نوع از مسئولیت در حقوق ایران با بضاعت موجود قانون مجازات اسلامی در نهادهایی چون شرکت در جرم، عضویت در گروه مجرمانه و نیز سردستگی نشان می‌دهد که قانون‌گذار کیفری ایران با تاکید بر اصل شخصی بودن مسئولیت، این نوع از مسئولیت را به صراحت به رسمیت نمی‌شناسد ولیکن در پاره‌های موارد می‌توان با استفاده از همین نهاد‌ها این نوع از مسئولیت را اعمال نمود.