بایسته‏ های رسیدگی داوری به منظور حل و فصل عادلانه دعاویِ ناشی از سرمایه‏ گذاریِ خارجی

محورهای موضوعی : تحقیقات حقوق خصوصی و کیفری

محمود قمشال ¹ , احمد مرادخانی ² , سید مهدی میرداداشی ³

1 - دانشجوی دکتری رشته حقوق خصوصی، دانشکده علوم انسانی، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران. [e-mail]
2 - دانشیارگروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشکده علوم انسانی، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران. (نویسنده مسئول) [e-mail]
3 - استادیار حقوق خصوصیدانشکده علوم انسانی، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران. [e-mail]

تاریخ دریافت : 1401/07/17 تاریخ پذیرش : 1401/09/16 تاریخ انتشار : 1401/07/01

کلید واژه: سرمایه گذاری خارجی, رسیدگی موازی, دعوای واهی, اصل تناسب,

چکیده مقاله :

با توجّه به نقش بی بدیل سرمایه گذاریِ خارجی در فرآیند رشد و توسعه اقتصادی کشورها در دهه های اخیر، اهمیت وجود یک نظام حقوقیِ کارآمد به منظور حمایت از آن، بیش از پیش آشکار می گردد. با توجّه به احتمال وجود جانبداری در محاکم ملّی به منظور حل و فصل اختلافات ناشی از سرمایه گذاریِ خارجی، در بیشتر معاهدات و قراردادهای سرمایه گذاری، تمایل به ساز و کار داوری به صورت قابل توجّهی به چشم می خورد. مطالعه توصیفی - تحلیلی رسیدگی داوری در موضوع فوق الاشاره نشان می دهد که داوری به تنهایی، کافی برای حل و فصل کارآمد و منصفانه دعاوی ناشی از سرمایه گذاریِ خارجی نیست و نیازمند بایسته های ماهوی و شکلی است. رعایت حداقل استاندارد (در رفتار با بیگانگان) و رعایت اصل تناسب از مهم ترین بایسته های ماهوی است و پرهیز از رسیدگی موازی و جلوگیری از طرح دعاویِ واهی را نیز می توان از مهم ترین بایسته های شکلی برشمرد که رعایت آنها از جانب نهادها و دیوان های داوری رسیدگی کننده در سطوح مختلف داخلی و بین المللی، سهم بسزایی در منصفانه بودن رسیدگی داوری و در نتیجه کارآمدی نظام حقوقی به منظور حمایت از سرمایه گذاریِ خارجی خواهد داشت. به نظر می رسد علیرغم تمایل روزافزون به ساز و کار داوری در معاهدات و قراردادهای سرمایه گذاری خارجی، اجماع چشمگیری در ارتباط با الزامات آن در سطح منطقه ای و بین المللی شکل نگرفته است.

چکیده انگلیسی:

Considering the unique role of foreign investment in the process of economic growth and development of countries in recent decades, the importance of an efficient legal system in order to support it becomes more and more apparent. Considering the possibility of partiality in national courts in order to settle disputes caused by foreign investment, in most treaties and investment contracts, the tendency to arbitration mechanism is noticeable. The descriptive-analytical study of the arbitration proceedings in the above-mentioned issue shows that arbitration alone is not sufficient for the efficient and fair settlement of claims arising from foreign investment and requires substantive and formal requirements. Compliance with the minimum standard (in the treatment of foreigners) and compliance with the principle of proportionality is one of the most important substantive requirements, and avoiding parallel proceedings and preventing fictitious lawsuits can also be considered as one of the most important formal requirements that must be observed by the institutions and the court. Arbitration proceedings at different domestic and international levels will have a significant contribution to the fairness of arbitration proceedings and, as a result, the efficiency of the legal system in order to support foreign investment. It seems that despite the increasing desire for arbitration mechanism in foreign investment treaties and agreements, a significant consensus regarding its requirements has not been formed at the regional and international level.