نقش مادی‌ها در شکل‌گیری ساختار فضایی شهر اصفهان

محورهای موضوعی : معماری

حمید ماجدی ¹ , فرشته احمدی ²

1 - استادیار واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران
2 - استادیار، گروه شهرسازی، دانشکده هنر و معماری و شهرسازی، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران

تاریخ دریافت : 1387/06/26 تاریخ پذیرش : 1387/09/20 تاریخ انتشار : 1387/10/01

کلید واژه: Identity, هویت, Isfahan, اصفهان, مادی, زاینده‌رود, Zayanderood river, Madis,

چکیده مقاله :

اصفهان شهری با هسته های اولیه زیستی است و جویباره به معنای سرزمین جوی های روان اصلی‌ترین هسته شهر بوده است. نقش زاینده‌رود و شبکه مادی‌های منشعب از آن در گذشته در امور کشاورزی و آب رسانی، جمع‌آوری آب های سطحی و آبادانی شهر از اهمیت خاصی برخوردار بوده است. متأسفانه طی توسعه شهری و افزایش ساخت‌ و سازها و از بین رفتن باغات درون شهر و مزارع اطراف، بخشی از هویت شهر به نام مـــادی به دست فراموشی سپرده شد. لزوم توجه و سرمایه‌گذاری در جهت احیاء مادی ها از دیدگاه های متعدد تاریخی، زیست محیطی، طراحی شهری و اقتصادی قابل بررسی است. این مقاله به شناسایی سوابق و عملکرد مادی‌ها طی تاریخ و ارتباط آن با توسعه و طراحی فضاهای شهری پرداخته است. حفظ ارزش های هویتی تاریخی مادی‌ها، زیباسازی فضای شهری با ارتقاء نقش عبور و مروری مادی‌ها به سبزراه1 و برآورده ساختن نیازهای عملکردی، تفرجی، روحی و روانی شهروندان جهت ارتقاء کیفیت زیستی شهر از اهداف اصلی مقاله است.

چکیده انگلیسی:

Isfahan is a city wich is made of  primary life cores and "Joybare" that means "the city of  flowing rivers" has been the biggest and the main core of this city development.    Zayandehrood and it's tributaries have played an important role in gathering surface waters, agriculture and flourishing Isfahan city. During urban development along with congestion of buildings and devastation of intra-city gardens and surrounding farms, the unique specifications and part of identity of city called "Madi" has been neglected. Pay attention and investing capital is necessity from historical, environmental, urban design, economic and other different views. The objective of this article is regard to past values of this element in development of the city, to study this factor at present and it's role in urban open spaces planning. Search method in this article is planning and environmental design that including: comparative search, analysis and field studies. The main aims are beautification environs through promotion crossing role of "Madis" as "Green Way", protection historic- identity "Madis" values and complied with functional, recreational, mental, psychological citizen necessity for Life quality promotion.    

منابع و مأخذ:

• استیرلن، هانری.( 1377) . "اصفهان (تصویر بهشت)". ترجمه جمشید ارجمند. تهران . نشر و پژوهش فرزان روز


• احمدی ، فرشته.(1386). "طرح ارتقاء کیفیت زیستی شهر اصفهان از طریق احیاء شبکه مادی های شهر" . پایان نامه کارشناسی‌ارشد مهندسی  طراحی محیط زیست. دانشگاه آزاد علوم وتحقیقات تهران


• اصفهانی، م. م.(1340). "نصف جهان فی تعریف اصفهان". به تصحیح منوچهر ستوده. اصفهان: سنایی


• اهری، زهرا . (1380). "مکتب اصفهان در شهر سازی". تهران. دانشگاه هنر


• اکبری شهرضا، جلال. "طراحی شهری محور مادی نیاصرم" ( پایان نامه کارشناسی ارشد معماری). دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان اصفهان


• بحرینی، سید حسین. (1370). "فرایند طراحی شهری. تهران". دانشگاه تهران


• بزرگزاد ایمانی، مسعود . (1350). "زاینده رود و طرق آبیاری آن" ( پایان نامه کارشناسی ارشد جغرافی ). دانشگاه اصفهان . دانشکده ادبیات


• تحویلدار، میرزا حسین خان .( 1342). "جغرافیای اصفهان" . به کوشش منوچهر ستوده . تهران : بی تا


• توسلی، محمود. (1365). "اصول و روشهای طراحی شهری و فضاهای مسکونی در ایران". جلد دوم . تهران. وزارت مسکن و شهرسازی


• حبیبی، سید محسن .(1374). "مکتب اصفهان اعتلاء و ارتقاء مفهوم دولت" . نخستین کنگره معماری و شهرسازی ایران – بم . جلد 1. تهران . سازمان میراث فرهنگی


• حسینی ابری ، سید حسن . (1379). "زاینده رود از سرچشمه تا مرداب". اصفهان . نشر گلها


• حسینی ابری، سید حسن.(1361). "بررسی اجمالی طومار شیخ بهایی" (متن سخنرانی). دانشگاه اصفهان . دانشکده ادبیات


• حقیقت بین، مهدی.(1383). "طراحی پایدار در فضای سبز شهری" مطالعه موردی طراحی حاشیه مادی نیاصرم اصفهان (پایان نامه کارشناسی ارشد معماری). دانشگاه تربیت مدرس . دانشکده هنر


• جبل عاملی. عبدا... .(1375). "خانه های اصفهان در دوران معاصر" . نخستین کنگره معماری و شهرسازی ایران - بم . ج 1. تهران . سازمان میراث فرهنگی

جعفری ، نسیم .(1372). "ارتقاء نقش یک عنصر شهری گذر مادی بعنوان محور پیاده شهری" مادی فدن اصفهان (پایان نامه کارشناسی ارشد شهرسازی). دانشگاه تهران 

• خسروی، دانش. (1378). "مادی‌های اصفهان به مثابه مسیرها و فضاهای باز شهری" ( پایان‌نامه کارشناسی ارشد معماری). دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان اصفهان


• دفتر برنامه‌ریزی و تألیف کتابهای درسی.(1383). "جغرافیای استان اصفهان". شرکت چاپ و نشر کتابهای درسی ایران. تهران


• شفقی،سیروس. (1381). "جغرافیای اصفهان". انتشارات دانشگاه اصفهان


• صراف، مریم . (1380). "نقش آب در معماری" ( پایان نامه کارشناسی ارشد معماری ) . دانشگاه تهران . دانشکده هنرهای زیبا


• طالبی ریزی، زینب.( 1383). "مرکز فرهنگی تفریحی مادی نیاصرم اصفهان" ( پایان- نامه کارشناسی معماری). دانشگاه تهران . دانشکده هنرهای زیبا


• قره چاهی، سعید . (1383). "ساماندهی مادی نایج وطراحی مرکز خدمات ناحیه ای" به عنوان حلقه اتصال تخت فولاد و محوطه های مسکونی (پایان نامه کارشناسی ارشد معماری). دانشگاه اصفهان. دانشکده معماری و شهرسازی


• عیسی‌نظر فومنی، عاطفه. (1384). "ساماندهی و طراحی مسیل‌های متروکه شهر تهران".(پایان نامه کارشناسی ارشد طراحی محیط). دانشگاه تهران. دانشکده طراحی محیط


• لاری بقال، سید کیانوش . (1381). "پژوهش برای یافتن اصول و معیارهای طراحی فضاهای عمومی مطلوب برای شهرهای امروزی ایران نمونه موردی اصفهان"، (رساله دکتری شهرسازی ). دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران


• نه‌روزیان، احمد . (73-72). "بررسی جغرافیایی بخش مرکزی شهر اصفهان" ( رساله دکتری جغرافیای شهری). دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران


• هنرفر، لطف ا... . (1357). "زاینده رود در گذرگاه تاریخ" . مجله هنر و مردم


• هولستر، ارنست . (1353)." اصفهان در 113 سال پیش" . ترجمه محمد عاصفی. تهران . وزارت فرهنگ و هنر


• Appleyard,D.(1981). “Livable Streets”.Berkeley: university of california


• Arndt,Randall. (2004). “Linked landscapes Creating greenway corridors through conservation subdivision design strategies in the northeastern and central United”


• Brambilla,R.Roberto and longo, Gianni. (1977). “For pedestrians only”. Watson- Guptill Publications. Second printing. New York


• Gobster,Paul. (2004). “The human dimensions of urban greenways:planning for   recreation and related experiences” .Landscape and Urban Planning 68,147-165


•