بررسی ابعاد بوروکراتیک سازمان مدارس دولتی شهر تهران
محورهای موضوعی : آینده پژوهیعلی علاقه بند 1 , علیرضا جمشیدنژاد 2
1 - ندارد
2 -
کلید واژه: سازمان مدارس, بوروکراسی در آموزش و پرورش, اثربخشی, کارایی, سلامت جو سازمانی, ساختار بورکراتیک, ابعاد ساختاری, تمرکزگرایی, رسمی سازی, تخصص گرایی, استاندارد سازی, مدل های ساختاری,
چکیده مقاله :
این مقاله به بررسی میزان تمرکزگرایی ، رسمی سازی و تخصص گرایی ، به عنوان ابعاد ساختارهای بوروکراتیک مدارس دولتی تهران و تعیین ترکیب این ابعاد در ساختار مدارس برای ایجاد سلامت سازمانی بالاتر در آنها انجام گرفته است . بدین منظور ، تعداد 223 مدرسه از میان مناطق 19 گانه آموزش و پرورش تهران با روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. از میان این مدارس و به روش تصادفی ، 1700 معلم و 3600 دانش آموز انتخاب شدند تا داوطلبانه به سؤالات مطرح شده پاسخ گویند . ابزارجمع آوری اطلاعات در این پژوهش ،" پرسشنامه" بوده است . اعتبار این پرسشنامه ها از طریق اعتبار صوری ومحتوایی و روایی پرسشنامه ها با محاسبه آلفای کرانباخ به تایید رسیده است . پس از جمع آوری و تجزیه وتحلیل اطلاعات ، نتایج زیر بدست آمده است : تمام ویژگی های بورکراسی در ساختار مدارس دولتی تهران ، ملاحظه می شود ، اما ویژگی های "تخصص گرایی" در مقایسه با ویژگی های "تمرکز گرایی" و "رسمی سازی" نمود بیشتری در ساختار مدارس دولتی داشته اند. ترکیب های مختلفی از این ابعاد ساختاری در مدارس دیده شده است . ترکیب ساختاری غالب، یعنی "تمرکزگرایی متوسط، رسمی سازی متوسط، تخصص گرایی متوسط" در 45 درصد مدارس ملاحظه شده و سایر ترکیب ها در 55 در صد مابقی مدارس توزیع شده اند . مدارس با ترکیب "تمرکزگرایی کم ،رسمی سازی کم ،و تخصص گرایی زیاد" بالاترین میزان سلامت سازمانی را داشته اند. به طور کلی نتایج این پژوهش بیانگر آن است که مدل ساختاری مداری دولتی با کاهش "رسمی سازی" و "تمرکز گرایی" و افزایش "تخصص گرایی" در ساختار خود، می تواننداز سلامت روانی بالاتری بهره مند شوند.
The purpose of the study was to investigate the bureaucratic dimensions of school organizations in Tehran. More specifically , the study was desighed to (1) describe and explore the structural characteristics of public schools , namely , the extent of their centralization, formalization and specialization, (2) identify and analyze the relationship between bureaucratic dimensions and organizational health of schools. The findings from this study, based on the data obtained by three types of questionnaires: SOI ( school organization Inventory), OHI ( Organizational Health Inventory), and GCS (General Characteristics of school) on the sample POPULATION (1700 teachers and 3600 pupils of 223 public school randomly selected from 19 school districts in Tehran) warranted the following conclusions, subject to validation by further studies: (1) All 223 school showed bureaucratic characteristics whit various degree, but the extent of specialization was higher then centralization and formalization in school structures, (2) 19 different school structures were observed in Tehran, but , the structures with low centralization, low formalization and high specialization created higher level of organizational health in public schools , and finally, (3) the findings indicated that minimized centralization and formalization accompanied with maximized specialization in school structures tended to improve school organizations.
