پیش‌بینی نابسامانی بانکی و سرایت بحران در شبکه بانکی (با کاربرد رویکرد ترکیبی خطی و غیرخطی)

محورهای موضوعی : آینده پژوهی

احمد بیدی ¹ , فریدون رهنما رودپشتی ² , رضا غلامی جمکرانی ³ , حمید رضا کردلویی ⁴ , مرتضی بکی حسکویی ⁵

1 - دانش آموخته دکتری تخصصی رشته مدیریت مالی، دنشگاه آزاد اسلامی، واحد قم، قم، ایران
2 - استاد و عضو هیئت‌علمی داﻧﺸﮕﺎه آزاد اﺳﻼﻣﻲ، واﺣﺪ ﻋﻠﻮم و تحقیقات، تهران، ایران
3 - استادیار و عضو هیئت‌علمی داﻧﺸﮕﺎه آزاد اﺳﻼﻣﻲ، واﺣﺪ قم، قم، ایران
4 - دانشیار و عضو هیئت‌علمی داﻧﺸﮕﺎه آزاد اﺳﻼﻣﻲ، واﺣﺪ اسلامشهر، اسلامشهر، ایران
5 - استادیار و عضو هیئت‌علمی داﻧﺸﮕﺎه امام صادق (ع)، تهران، ایران و مدیر دفتر مدل‌سازی اقتصادی داﻧﺸﮕﺎه امام صادق (ع)

تاریخ دریافت : 1399/12/29 تاریخ پذیرش : 1400/08/09 تاریخ انتشار : 1402/03/01

کلید واژه: شاخص شکنندگی شبکه بانکی (BSFI), نابسامانی بانکی, علیت خطی گرنجر, ریسک سرایت, علیت غیر خطی,

چکیده مقاله :

پژوهش حاضر با هدف پیش‌بینی نابسامانی بانکی و سرایت بحران در شبکه بانکی با استفاده از رویکرد ترکیبی خطی و غیر خطی انجام شده است. روش پژوهش حاضر از نوع توصیفی پیمایشی و از نظر هدف کاربردی است. از این رو، برای رسیدن به این هدف، ابتدا شاخص شکنندگی شبکه بانکی (BSFI) به عنوان یک نظام هشدار سریع به منظور شناسایی بحران‎های بانکی، در چهار بخش شبکه بانکی (تخصصی، تجاری، خصوصی و موسسات اعتباری) مورد بررسی قرار گیرد و در ادامه سرایت شکنندگی شبکه بانکی در چهار بخش مذکور با استفاده از رویکردهای خطی و غیر خطی با استفاده از داده‌های طی دوره زمانی 1/95 تا 9/99 مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج محاسبات شاخص شکنندگی شبکه بانکی (BSFI) در زیر بخش‌های شبکه بانکی کشور نشان دهنده دوره‌های شکنندگی بالای شبکه بانکی می‌باشد از جمله ماه‌های منتهی به سال 1396 شکنندگی شبکه بانکی در سطح بالایی قرار دارد که می‌تواند حاکی از اثرات ادوار انتخاباتی باشد. همچنین در انتهای دوره مورد بررسی، ریسک‌پذیری بالا در شبکه بانکی مشاهده می‌شود که ناشی ایجاد حباب و نشان دهنده یک هشدار قوی برای مشکلات آتی شبکه بانکی کشور است. علاوه بر این، در اکثر دوره مورد بررسی شکنندگی قابل توجهی بر شبکه بانکی حاکم بوده است. در ادامه نتایج آزمون علیت خطی گرنجر نشان دهنده رابطه علیت دوطرفه بین موسسات اعتباری و بانک‌های خصوصی، یک رابطه علی یک طرفه از بانک‌های خصوصی به بانک‌های تخصصی و تجاری و همچنین یک رابطه علی یک طرفه از بانک‌های تخصصی به بانک‌های تجاری می‌باشد.

چکیده انگلیسی:

The present research aimed at prediction of banking disorder and contagion of crisis in the banking network is conducted by application of linear and non-linear hybrid approach. The present research method is of descriptive-survey, and practical in terms of objective. Therefore, in order to attain this objective, firstly, banking system fragility index (BSFI) is reviewed as an early warning system in order to identify banking crisis, in four banking system sectors (specialized, commercial, private and credit institutions), and banking system fragility index is reviewed in the stated four sectors by applying linear and non-linear approaches by making use of data obtained during March 2016 until December 2020. Results of calculation of banking system fragility index in sub-sectors of the banking system indicate periods of high fragility of the banking system, in particular in January, February and March 2017, which might be due to effects of election. Furthermore, in December 2020, high risk-taking was observed in the banking system, arising from creation of a bubble, which represents a strong warning for future problems of the national banking system. Furthermore, during the review period, banking network is noticeably fragile. Notably, results of Granger linear causality test indicate two-sided causality between credit institutions and private banks, a one-sided causal relationship from private banks to specialized and commercial banks and also a one-sided causal relationship from specialized banks to commercial banks.

منابع و مأخذ:

پژوهش حاضر با هدف پیش‌بینی نابسامانی بانکی و سرایت بحران در شبکه بانکی با استفاده از رویکرد ترکیبی خطی و غیر خطی انجام شده است. روش پژوهش حاضر از نوع توصیفی پیمایشی و از نظر هدف کاربردی است. از این رو، برای رسیدن به این هدف، ابتدا شاخص شکنندگی شبکه بانکی (BSFI) به عنوان یک نظام هشدار سریع به منظور شناسایی بحران‎های بانکی، در چهار بخش شبکه بانکی (تخصصی، تجاری، خصوصی و موسسات اعتباری) مورد بررسی قرار گرفت و در ادامه سرایت شکنندگی شبکه بانکی در چهار بخش مذکور با استفاده از رویکردهای خطی و غیر خطی با استفاده از داده­های طی دوره زمانی 1/1395 تا 9/1399 مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج محاسبات شاخص شکنندگی شبکه بانکی (BSFI) در زیر بخش‌های شبکه بانکی کشور نشان داد که دوره­های شکنندگی شبکه بانکی از جمله ماه­های منتهی به سال 1396 شکنندگی شبکه بانکی در سطح بالایی قرار دارد که می­تواند حاکی از اثرات ادوار انتخاباتی باشد. همچنین در انتهای دوره مورد بررسی، ریسک­پذیری بالا در شبکه بانکی که ناشی از ایجاد حباب و نشان دهنده یک هشدار قوی برای مشکلات آتی شبکه بانکی کشور بوده مشاهده شده است. علاوه بر این، در اکثر دوره مورد بررسی شکنندگی قابل توجهی بر شبکه بانکی حاکم بوده است. در ادامه نتایج آزمون علیت خطی گرنجر نشان دهنده رابطه علیت دوطرفه بین موسسات اعتباری و بانک‌های خصوصی، یک رابطه علی یک طرفه از بانک‌های خصوصی به بانک‌های تخصصی و تجاری و همچنین یک رابطه علی یک طرفه از بانک‌های تخصصی به بانک‌های تجاری می­باشد. بنابراین، نتایج آزمون علیت غیرخطی نشان دهنده سرایت شکنندگی مالی از بانک‌های تجاری به دیگر بخش‌های شبکه بانکی است. به عبارتی دیگر بانک‌های تجاری که زیر مجموعه بانک‌های دولتی قرار دارند رابطه علیت یک طرفه­ای با دیگر بخش‌های شبکه بانکی داشته­اند و با توجه به دولتی بودن این بانک‌ها می‌توان نتیجه گرفت که سیاست‌های مدیریتی این نوع بانک‌ها، نه تنها ایجاد کننده شکنندگی مالی در بانک‌های تجاری است بلکه این شکنندگی را به دیگر بخش‌های شبکه بانکی انتقال داده­اند. در ادامه بانک‌های خصوصی و موسسات اعتباری غیر بانکی در ساز و کار ارتباط شبکه‌ای انتقال دهنده وضعیت شکنندی مالی به دیگر بخش‌های شبکه بانکی بوده­اند.

_||_

.