مقایسه اثربخشی آموزش مبتنی بر نظریه انسان سالم، زوج درمانی هیجان مدار و آموزش وجودی مبتنی بر فرهنگ ایرانی اسلامی بر راهبردهای مقابله ای و سرمایه عاطفی زوجین ناسازگار
محورهای موضوعی : مطالعات اسلامی ایرانی خانواده
مهرداد دشتی
1
,
زهره لطیفی
2
,
زهرا یوسفی
3
1 - 1دانشجوی دکترای روانشناسی، گروه روانشناسی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران
2 - دانشیار، گروه روانشناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
3 - دانشکده علوم تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان
کلید واژه: نظریه انسان سالم, زوج درمانی هیجان مدار, آموزش وجودی مبتنی بر فرهنگ ایرانی اسلامی, راهبردهای مقابله ای, سرمایه عاطفی, زوجین ناسازگار.,
چکیده مقاله :
ضعف در تعاملات عاطفی و ارتباطی مثبت بین زوجین به طور قابل‌توجهی با کاهش سطح رضایت زناشویی همراه است، و این ضعف در ارتباطات می‌تواند عاملی مؤثر در افزایش نرخ طلاق باشد. هدف این پژوهش، مقایسه اثربخشی آموزش مبتنی بر نظریه انسان سالم و آموزش وجودی مبتنی بر فرهنگ ایرانی اسلامی بر راهبردهای مقابله ای و سرمایه عاطفی زوجین ناسازگار بود. روش پژوهش نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون و پیگیری با گروه کنترل بود و جامعه آماری پژوهش شامل کلیه زوجهای 25 تا 45 سال شهر اصفهان مراجعه کننده به مراکز مشاوره خانواده در 1403 بودند که از بین آنها تعداد 45 نفر به صورت نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. بعد از انتخاب نمونه های واجد شرایط و گزینش تصادفی آنها در گروههای آزمایشی و کنترل (هر گروه 15 نفر)، گروه های آزمایشی تحت آموزش مبتنی بر نظریه انسان سالم و آموزش وجودی مبتنی بر فرهنگ ایرانی اسلامی قرار گرفتند؛ گروه کنترل در لیست انتظار مداخله قرار گرفت. به منظور گردآوری اطلاعات از پرسشنامه های لازاروس و فولکمن (1988) و سرمایه عاطفی (گلپرور، 1395) استفاده شد. داده ها با استفاده از آزمون آماری اندازهگیری مکرر مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.
A deficiency in positive emotional and communicative interactions between spouses is significantly associated with a reduction in relationship satisfaction, and this communication weakness can be an influential factor in increasing divorce rates. The aim of this study was to compare the effectiveness of training based on humanistic theory-based training and existential training rooted in Iranian-Islamic culture on couples' coping strategies and emotional capital. The research employed a semi-experimental method with a pretest-posttest follow-up control group design. The statistical population included all married couples aged 25 to 45 from Isfahan city, referred to family counseling centers in 2024, from which 45 participants were conveniently sampled. After selecting eligible participants and randomly assigning them to experimental and control groups (each comprising 15 individuals), the experimental groups received training based on humanistic theory-based training and existential training rooted in Iranian-Islamic culture; the control group was placed on a waitlist. Data collection was conducted using Lazarus and Folkman’s (1988) questionnaires and the Emotional Capital Scale (Golparvar, 2016). The data were analyzed using repeated measures statistical tests. Results indicated that all three interventions the humanistic theory-based training, emotion-focused couples therapy, and Iranian-Islamic existential training were effective in improving coping strategies. .
گل پرور، محسن. (1395). سرمایه عاطفی: ضروری و کاربردی. تهران: ناشر جنگل.
عیسی نژاد ،ا رمضانی،س(1397). مقایسه آموزش مبتنی بر زوج درمانی هیجان مدار و زوج درمانی کوتاه مدت به شیوه خود تنظیمی در بهبود راهبرد های مقابله زناشویی و تنظیم شناختی هیجان والدین دارای فرزند معلول، فصلنامه کودکان استثنایی، ۱۸)۲)، ۳۹-۵۴
حاتمی، آراد، طباطبایی نژاد، فاطمه سادات. (1402). اثربخشی درمان وجودی بر سرمایه عاطفی، تنظیم شناختی هیجانی و بهزیستی ذهنی دانشجویان دختر مقطع کارشناسی مبتلا به اضطراب اجتماعی: یک مطالعه نیمه تجربی. مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان، 22، 146-129.
مرادی، سارا، آقایی، اصغر، گل پرور ، محسن. (1399). اثربخشی بسته آموزشی مبتنی بر نظریه انسان سالم و آموزش هیجان‌مدار بر بخشش بین فردی زوجین. مطالعات اسلامی زنان و خانواده، 7(13)، 141-123.
امینی، محمدرضا، ترکان، هاجر، یوسفی، زهرا. (1402). تدوین بسته مداخله درمانی مبتنی بر نظریه انسان سالم و مقایسه اثربخشی آن با روان‌درمانی مثبت نگر بر داغ اجتماعی و ناگویی خلقی مادران دارای کودک با اختلال اتیسم. علوم شناختی و رفتاری، 13(24)، 70-43.
Algoe, S. B., & Zhaoyang, R. (2016). Positive psychology in context: Effects of expressing gratitude in ongoing relationships depend on perceptions of enactor responsiveness. The journal of positive psychology, 11(4), 399-415.
Bastine, R. (2004). Konflikte klären, Probleme lösen – die Psychologie der Mediation. In: J.M. Haynes, A. Mecke, R. Bastine, and L.S. Fong (eds.), Mediation – vom Konflikt zur Lösung (pp. 11-45). Stuttgart: Klett-Cotta
Dailey, J., Timulak, L., Goldman, R. S., & Greenberg, L. S. (2024). Capturing the change: a case study investigation of emotional and interactional transformation in emotion-focused therapy for couples. Person-Centered & Experiential Psychotherapies, 23(1), 1-19.
Fredrickson, B. L. (2001). The role of positive emotions in positive psychology: The broadenand-build theory of positive emotions. American Psychologist, 56(3), 218.
Gençoğlu, C., & Yılmaz, M. (2014). The effect of emotional awareness education, based on emotion focused therapy, on young adults’ levels of optimism. The Journal of Happiness & Well-Being, 2(1), 51-62.
Ghyasi, M., & Gurbuz, N. (2023). Emotional labor and emotional capital: An interpretive phenomenological analysis of teachers of English. Plos one, 18(4), e0283981.
Greenberg LS (2004) Emotion–focused therapy. Clin Psychol Psychother, 11:3–16.
Habenicht, S., & Schutte, N. S. (2023). The impact of recognizing a romantic partner’s character strengths on relationship satisfaction. Journal of Happiness Studies, 24(3), 1219-1231.
Henson, M., Kot, M., & Tung, K. K. (2024). Optimal Marital Strategies: How Couples Develop Successful Interaction Styles. arXiv preprint arXiv:2406.07403.
Islami, H. (2017). Resolving marital conflicts. Seeu Review, 12(1), 69-80.
Johnson, S. M. (2007). The contribution of emotionally focused-couples therapy. Journal of Contemporary Psychotherapy, 37, 47-52.
Khosravi, F., Mirzamani Bafghi, S. M., & Jaafari Roshan, M. (2022). The effectiveness of solution-focused therapy on couples' marital adjustment in Conflicted Couples. Iranian Evolutionary Educational Psychology Journal, 4(4), 113-122.
Kula, O., Machluf, R., Shahar, B., Greenberg, L. S., & Bar-Kalifa, E. (2024). The effect of therapists’ enactment interventions in promoting vulnerability sharing in emotion focused couple therapy. Psychotherapy Research, 34(6), 748-759.
Lantz, J. (1996). Basic concepts in existential psychotherapy with couples and families. Contemporary Family Therapy, 18, 535-548.
Lantz, J. (1996). Basic concepts in existential psychotherapy with couples and families. Contemporary Family Therapy, 18(4), 535-548.
Lazarus, R.S., & Folkman, S. (1984). The concept of coping. In Stress, Appraisal, and Coping; Lazarus, R.S., Folkman, S., Eds.; Springer Publishing Company: Berlin/Heidelberg, Germany.
Lyngdoh, T., Liu, A. H., & Sridhar, G. (2018). Applying positive psychology to selling behaviors: A moderated–mediation analysis integrating subjective well-being, coping and organizational identity. Journal of Business Research, 92, 142-153.
Prasko, J., Mainerova, B., Jelenova, D., Kamaradova, D., & Sigmundova, Z. (2012). Existential perspectives and cognitive behavioral therapy. Activitas Nervosa Superior Rediviva, 54(1), 3-14.
Rahn, A., Bennett, C., Jones, T., & Lykins, A. (2020). Happily partnered older adults’ relationship‐enhancing behaviours. Australasian journal on Ageing, 39, 30-39.
Şenol, A., Gürbüz, F., & Dost, M. T. (2023). Emotion-focused couple therapy: A review of theory and practice. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 15(1), 146-160.
Szczęsna, A., & Przybyła-Basista, H. (2024). Marital dialogue as a constructive response to dissatisfaction in marriage and its. Psychology, 23, 48-57.
Walsh, C. M., & Neff, L. A. (2020). The importance of investing in your relationship: Emotional capital and responses to partner transgressions. Journal of Social and Personal Relationships, 37(2), 581-601.
Wong, P. T. P. (2010). Meaning therapy: An integrative and positive existential psychotherapy. Journal of Contemporary Psychotherapy: On the Cutting Edge of Modern Developments in Psychotherapy, 40(2), 85-93.
Yalom, I.D. (1980). Existential Psychotherapy: Basic Journals. New York, NY: Cambridge University Press.
