مطالعه اثرات میکروارگانیسم‌های همزیست بر رشد، درصد و ترکیبات شیمیایی اسانس گیاه دارویی بادرنجبویه (Melissa officinalis L.) تحت تنش خشکی
محورهای موضوعی : پژوهش های به زراعیابراهیم اسحقی 1 , هرمز فلاح 2 , مژگان نیک نژاد 3 , داوود براری تاری 4
1 - گروه میکروبیولوژی،دانشکده علوم پایه،دانشگاه ازاد قم،قم،ایران
2 - گروه زراعت، واحد آیت الله آملی، دانشگاه آزاد اسلامی، آمل، ایران
3 - دانشجوی کارشناسی ارشد زبان انگلیسی
4 - گروه زراعت، واحد آیت الله آملی، دانشگاه آزاد اسلامی، آمل، ایران
کلید واژه: آزوسپیریلوم, اسانس, بادرنجبویه, تنش خشکی, مایکوریزا,
چکیده مقاله :
به منظور مطالعه اثرات کاربرد میکروارگانیسم‌های همزیست بر صفات رشدی، محتوای اسانس و ترکیبات شیمیایی اسانس گیاه دارویی بادرنجبویه (Melissa officinalis L.) تحت تنش خشکی، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی با سه تکرار طی سال 1400 اجرا گردید. تنش خشکی در دو سطح (100 و 50 درصد ظرفیت زراعی) به عنوان عامل اول و تلقیح بذر با میکروارگانیسم‌های همزیست در چهار سطح (بدون تلقیح، تلقیح با باکتری Azospirillum brasilense، تلقیح با قارچ Glomus mosseae و تلقیح با A. brasilense+ G. mosseae) به عنوان عامل دوم در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که تنش خشکی موجب کاهش ارتفاع بوته، تعداد برگ در بوته، غلظت رنگیزه‌های فتوسنتزی و افزایش درصد اسانس گردید. تلقیح میکروارگانیسم‌های همزیست در شرایط عدم تنش تغییر معنی‌داری در محتوای رنگیزه‌های فتوسنتزی ایجاد نکرد در حالی¬که موجب بهبود ارتفاع و تعداد برگ در بوته گردید. کاربرد هر یک از میکروارگانیسم‌های همزیست به صورت جداگانه و یا ترکیبی موجب افزایش معنی‌دار ارتفاع بوته، تعداد برگ در بوته و محتوای رنگیزه‌های فتوسنتزی در گیاهان تحت تنش خشکی شد. به هر حال، تلقیح همزمان میکروارگانیسم‌های همزیست (باکتری + قارچ) موجب حصول بیشترین ارتفاع بوته، تعداد برگ در بوته، محتوای رنگیزه‌های فتوسنتزی و درصد اسانس تحت هر دو شرایط تنش و عدم تنش گردید. با توجه به یافته‌های حاصل از پژوهش حاضر، استفاده همزمان از باکتری محرک رشد و قارچ مایکوریزا می‌تواند به افزایش رشد، بهبود محتوای رنگیزه‌های فتوسنتزی و افزایش درصد اسانس گیاه دارویی بادرنجبویه تحت تنش خشکی کمک نماید.
In order to study the effects of the use of symbiotic microorganisms on growth traits, essential oil content and chemical compositions of the essential oil of lemon balm (Mellisa officinalis L.) under drought stress, a factorial experiment was conducted in a completely randomized design with three replications during 2021. Drought stress at two levels (100% field capacity (FC) and 50% FC) as the first factor and seed inoculation with symbiotic microorganisms at four levels (no inoculation, inoculation with Azospirillum brasilense, inoculation with Glomus mosseae and inoculation with A. brasilense + G. mosseae) were considered as the second factor. The results showed that drought stress reduced plant height, number of leaves per plant, concentration of photosynthetic pigments and enhanced the essential oil percentage. Inoculation of symbiotic microorganisms under non-stress conditions did not cause significant changes in the content of photosynthetic pigments, whereas it improved the height and number of leaves per plant. The application of each of the symbiotic microorganisms individually or in combination significantly increased plant height, number of leaves per plant, and photosynthetic pigment content in plants under drought stress. However, simultaneous inoculation of symbiotic microorganisms (bacteria + fungus) resulted in the highest plant height, number of leaves per plant, photosynthetic pigment content, and essential oil percentage under both stress and non-stress conditions. According to the findings of the present study, simultaneous application of plant growth-promoting bacteria and mycorrhizal fungi can help increase growth, improve photosynthetic pigment content, and enhance essential oil percentage of lemon balm under drought stress.
