عرفان كاربردی به¬مثابه دانشی جدید در مجموعه عرفان اسلامي
محورهای موضوعی :سعید ریحانی 1 , وحید واحدجوان 2 , بهروز محمدی¬منفرد 3
1 - دانشجوی دکتری دانشکده معارف و اندیشه اسلامی، دانشگاه تهران، ایران.
2 - دانشیار دانشکده معارف و اندیشه اسلامی، دانشگاه تهران، ایران. نویسنده مسئول: vahedjavan@ut.ac.ir
3 - دانشیار دانشکده معارف و اندیشه اسلامی، دانشگاه تهران، ایران.
کلید واژه: عرفان, عرفان نظری, عرفان عملی, علم, عرفان كاربردی.,
چکیده مقاله :
عرفان نظری و عملی از دانش¬های اسلامی هستند كه در سپهر مطالعات دینی از جایگاه ویژه¬ای برخوردارند اما تاكنون آنچنان که باید، مورد توجه قاطبه اندیشمندان علوم انسانی در عرصه‌های مختلف زندگانی، قرارنگرفته‌اند. نتیجه این بی¬توجهی محرومیت انسان‌ها از ظرفیت¬های نگرشی، گرایشی و عملی عرفان اسلامی است. به همین جهت، در این پژوهش برای نخستین بار، ایده «عرفان كاربردی» به¬مثابه دانشی جدید، جهت بررسی آثار و پیوست¬های عرفان نظری و علم عرفان عملی در مسائل انسانی طرح، و با روشی تحلیلی پس از تبیین ضرورت، موضوع، غایت و روش آن، بدین صورت تعریف شده¬است: «تبیین مجموعه دانشی عرفان اسلامی (نظری و عملی) در ساحات گوناگون زندگی فردی و اجتماعی در دو سطح جوانحی و جوارحی با پردازش شرایط و اقتضایات محیط¬های گوناگون انسان معاصر و تمركز بر بررسی موارد عینی و جزئی و ارائه اصول و قواعد خاص¬تر». سپس پیرامون جایگاه عرفان کاربردی و آثار و نتایج آن سخن¬رفته¬است. كلیدواژه‌ها: عرفان، عرفان نظری، عرفان عملی، علم، عرفان كاربردی.
Theoretical and practical mysticism are Islamic sciences that have a special place in the field of religious studies, but so far they have not been properly paid attention to by humanities thinkers in different fields of life. The result of this neglect is the deprivation of human beings from the attitudinal, tendentious and practical capacities of Islamic mysticism. For this reason, in this research, for the first time, the idea of "applied mysticism" as a new knowledge, in order to examine the works and attachments of theoretical mysticism and practical mysticism in human problems, and with an analytical method after explaining the necessity, subject, Its purpose and method are defined as follows: "Explaining the body of knowledge of Islamic mysticism (theoretical and practical) in various areas of individual and social life at two levels of external and internal actions by processing the conditions and requirements of various environments of contemporary man and focusing on the examining objective and detailed cases and presenting more specific principles and rulesof ". Then, it has been discussed about the place of applied mysticism and its works and results. Keywords: theoretical, practical, knowledge, Islamic Mysticism, applied mysticism.
منابع و مآخذ
1) آملي، سيدحيدر، 1368، جامع الأسرار و منبع الأنوار، تهران، مركز انتشارات علمي و فرهنگي وابسته به وزارت فرهنگ و آموزش عالي.
2) ابن منظور، محمدبن مكرم، 1414، لسان العرب، بیروت، دارصادر.
3) اسلامی، محمدتقی و دیگران، 1389، اخلاق كاربردی(چالش¬ها و كاوش¬های نوین در اخلاق عملی)، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
4) اسلامی، محمدتقی، 1393، (شناسنامه علمی اخلاق كاربردی)، پژوهش¬نامه اخلاق، 25، 22-7.
5) اصفهانی، حسین بن محمد راغب، 1412، مفردات الفاظ القرآن، صفوان عدنان داودی، لبنان و سوریه، دارالعلم و دارالشامیه.
6) ام. آروین، الكساندر، 1382، (انسان شناسی كاربردی؛ ابزارها و چشم¬اندازهایی برای تجربه معاصر)، ترجمه سپیده پارساپژوه، نامه انسان¬شناسی؛ چهارم، 195-189.
7) بهاری، محمد، 1375، تذكره¬المتقین، قم، انتشارات نهاوندی.
8) جوهری، اسماعیل بن حماد، 1410، تاج اللغه و صحاح االعربیه، احمد عبدالغفور عطار، بیروت، دارالعلم للملایین.
9) حبیبی، رضا و دیگران، 1391، فلسفه علوم تجربی، قم، موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره.
10) خمینی ره، سیدروح¬الله، 1371، مناهج الوصول الی علم الاصول، قم، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی ره.
11) خندان، علی¬اصغر، 1395، منطق كاربردی، كتاب طه و سمت.
12) رضایی تهرانی، علی، 1392، سیروسلوك، قم، موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره.
13) رمضانی، حسن، 1398، عرفان در آیینه قرآن و روایات(عرفان عملی)، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
14) رمضانی، حسن، 1398، عرفان در آیینه قرآن و روایات(عرفان عملی)، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
15) زاهدی، محمدصادق، 1393، (فلسفه كاربردی و میان رشتگی)، مطالعات میان¬رشته¬ای در علوم انسانی، دوم، 17-1، تهران، مؤسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم.
16) شریفی، احمدحسین، 1390، (چیستی اخلاق كاربردی)، معرفت اخلاقی، سوم، 96-83، قم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره.
17) طریحی، فخرالدین بن محمد، 1367، مجمع البحرین، سیداحمد حسینی، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
18) عسكری، ابوهلال، معجم الفروق اللغویه، 1412، بیت¬الله بیات، قم، موسسه نشر اسلامی.
19) فراهیدی، خلیل بن احمد، 1410، العین، مهدی مخزومی، ابراهیم سامرائی، قم، هجرت.
20) فناری، محمدحمزه، بی¬تا، مصباح الانس بین المعقول و المشهود، عاصم ابراهیم الكیالی، بیروت، دارلكتب العلمیه.
21) قراملكی، احدفرامرز و دیگران، 1383، (الگوی علم¬شناسی اصولیان)، مقالات و بررسی¬ها، 75، 105-124.
22) قراملكی، احدفرامرز، 1385، روش¬شناسی مطالعات دینی (تحریری نو)، مشهد، انتشارات دانشگاه علوم اسلامی رضوی.
23) قصیری، داود، 1375، رسائل قیصری، تهران، مؤسسه پژوهشی حكمت و فلسفه ایران.
24) كلینی، محمدبن یعقوب، 1407، اصول كافی، قم، دارالكتب الاسلامیه.
25) لاهیجی، شمس¬الدین محمد، 1385، مفاتیح الاعجاز فی شرح گلشن راز، محمد رضا برزگر خالقی و عفت كرباسی، تهران، زوار.
26) محمدی، مسلم، 1394، (كلام كاربردی؛ ضرورت و هویت)، فصلنامه تحقیقات كلامی، هشتم، 88-69.
27) واحدجوان، وحید، 1398، وحدت وجود در عرفان اسلامی، قم، قائم آل علی علیه¬السلام.
28) لارسن، كالوين، 1377، نظريه¬هاي جامعه¬شناسي محض و كاربردي، ترجمه غلامعباس توسلي، تهران، سمت.
29) خبر:
30) سبحانی، محمدتقی، 1396، نشست علمی «كلام كاربردی؛ ضرورت و قلمرو» 2 خرداد 96، كد خبر:416355((https://www.hawzahnews.com))
