عرفان كاربردی به¬مثابه دانشی جدید در مجموعه عرفان اسلامي
الموضوعات :سعید ریحانی 1 , وحید واحدجوان 2 , بهروز محمدی¬منفرد 3
1 - دانشجوی دکتری دانشکده معارف و اندیشه اسلامی، دانشگاه تهران، ایران.
2 - دانشیار دانشکده معارف و اندیشه اسلامی، دانشگاه تهران، ایران. نویسنده مسئول: vahedjavan@ut.ac.ir
3 - دانشیار دانشکده معارف و اندیشه اسلامی، دانشگاه تهران، ایران.
الکلمات المفتاحية: عرفان, عرفان نظری, عرفان عملی, علم, عرفان كاربردی.,
ملخص المقالة :
عرفان نظری و عملی از دانش¬های اسلامی هستند كه در سپهر مطالعات دینی از جایگاه ویژه¬ای برخوردارند اما تاكنون آنچنان که باید، مورد توجه قاطبه اندیشمندان علوم انسانی در عرصه‌های مختلف زندگانی، قرارنگرفته‌اند. نتیجه این بی¬توجهی محرومیت انسان‌ها از ظرفیت¬های نگرشی، گرایشی و عملی عرفان اسلامی است. به همین جهت، در این پژوهش برای نخستین بار، ایده «عرفان كاربردی» به¬مثابه دانشی جدید، جهت بررسی آثار و پیوست¬های عرفان نظری و علم عرفان عملی در مسائل انسانی طرح، و با روشی تحلیلی پس از تبیین ضرورت، موضوع، غایت و روش آن، بدین صورت تعریف شده¬است: «تبیین مجموعه دانشی عرفان اسلامی (نظری و عملی) در ساحات گوناگون زندگی فردی و اجتماعی در دو سطح جوانحی و جوارحی با پردازش شرایط و اقتضایات محیط¬های گوناگون انسان معاصر و تمركز بر بررسی موارد عینی و جزئی و ارائه اصول و قواعد خاص¬تر». سپس پیرامون جایگاه عرفان کاربردی و آثار و نتایج آن سخن¬رفته¬است. كلیدواژه‌ها: عرفان، عرفان نظری، عرفان عملی، علم، عرفان كاربردی.
منابع و مآخذ
1) آملي، سيدحيدر، 1368، جامع الأسرار و منبع الأنوار، تهران، مركز انتشارات علمي و فرهنگي وابسته به وزارت فرهنگ و آموزش عالي.
2) ابن منظور، محمدبن مكرم، 1414، لسان العرب، بیروت، دارصادر.
3) اسلامی، محمدتقی و دیگران، 1389، اخلاق كاربردی(چالش¬ها و كاوش¬های نوین در اخلاق عملی)، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
4) اسلامی، محمدتقی، 1393، (شناسنامه علمی اخلاق كاربردی)، پژوهش¬نامه اخلاق، 25، 22-7.
5) اصفهانی، حسین بن محمد راغب، 1412، مفردات الفاظ القرآن، صفوان عدنان داودی، لبنان و سوریه، دارالعلم و دارالشامیه.
6) ام. آروین، الكساندر، 1382، (انسان شناسی كاربردی؛ ابزارها و چشم¬اندازهایی برای تجربه معاصر)، ترجمه سپیده پارساپژوه، نامه انسان¬شناسی؛ چهارم، 195-189.
7) بهاری، محمد، 1375، تذكره¬المتقین، قم، انتشارات نهاوندی.
8) جوهری، اسماعیل بن حماد، 1410، تاج اللغه و صحاح االعربیه، احمد عبدالغفور عطار، بیروت، دارالعلم للملایین.
9) حبیبی، رضا و دیگران، 1391، فلسفه علوم تجربی، قم، موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره.
10) خمینی ره، سیدروح¬الله، 1371، مناهج الوصول الی علم الاصول، قم، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی ره.
11) خندان، علی¬اصغر، 1395، منطق كاربردی، كتاب طه و سمت.
12) رضایی تهرانی، علی، 1392، سیروسلوك، قم، موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره.
13) رمضانی، حسن، 1398، عرفان در آیینه قرآن و روایات(عرفان عملی)، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
14) رمضانی، حسن، 1398، عرفان در آیینه قرآن و روایات(عرفان عملی)، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
15) زاهدی، محمدصادق، 1393، (فلسفه كاربردی و میان رشتگی)، مطالعات میان¬رشته¬ای در علوم انسانی، دوم، 17-1، تهران، مؤسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم.
16) شریفی، احمدحسین، 1390، (چیستی اخلاق كاربردی)، معرفت اخلاقی، سوم، 96-83، قم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره.
17) طریحی، فخرالدین بن محمد، 1367، مجمع البحرین، سیداحمد حسینی، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
18) عسكری، ابوهلال، معجم الفروق اللغویه، 1412، بیت¬الله بیات، قم، موسسه نشر اسلامی.
19) فراهیدی، خلیل بن احمد، 1410، العین، مهدی مخزومی، ابراهیم سامرائی، قم، هجرت.
20) فناری، محمدحمزه، بی¬تا، مصباح الانس بین المعقول و المشهود، عاصم ابراهیم الكیالی، بیروت، دارلكتب العلمیه.
21) قراملكی، احدفرامرز و دیگران، 1383، (الگوی علم¬شناسی اصولیان)، مقالات و بررسی¬ها، 75، 105-124.
22) قراملكی، احدفرامرز، 1385، روش¬شناسی مطالعات دینی (تحریری نو)، مشهد، انتشارات دانشگاه علوم اسلامی رضوی.
23) قصیری، داود، 1375، رسائل قیصری، تهران، مؤسسه پژوهشی حكمت و فلسفه ایران.
24) كلینی، محمدبن یعقوب، 1407، اصول كافی، قم، دارالكتب الاسلامیه.
25) لاهیجی، شمس¬الدین محمد، 1385، مفاتیح الاعجاز فی شرح گلشن راز، محمد رضا برزگر خالقی و عفت كرباسی، تهران، زوار.
26) محمدی، مسلم، 1394، (كلام كاربردی؛ ضرورت و هویت)، فصلنامه تحقیقات كلامی، هشتم، 88-69.
27) واحدجوان، وحید، 1398، وحدت وجود در عرفان اسلامی، قم، قائم آل علی علیه¬السلام.
28) لارسن، كالوين، 1377، نظريه¬هاي جامعه¬شناسي محض و كاربردي، ترجمه غلامعباس توسلي، تهران، سمت.
29) خبر:
30) سبحانی، محمدتقی، 1396، نشست علمی «كلام كاربردی؛ ضرورت و قلمرو» 2 خرداد 96، كد خبر:416355((https://www.hawzahnews.com))
