رویکردی تطبیقی به قواعد و اصول راهبردی سنتی در تنظیم سوء رفتار‌های مرتبط با محیط زیست درسیاست جنایی ایران، ایالات متحده آمریکا و فقه اسلامی
محورهای موضوعی : جامع الفقهیهحامدرضا خاتم گویا 1 , غلامرضا پیوندی 2 , سیدحسین هاشمی 3 , مهدی شیدائیان ارانی 4
1 - دانشجوی دکتری، گروه حقوق جزا و جرم شناسی، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران.
2 - استادیار، گروه فقه و حقوق، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، قم، ایران. (نویسنده مسئول)
3 - دانشیار، گروه حقوق، دانشگاه مفید، قم، ایران.
4 - دانشیار، گروه کیفری و جرم شناسی، دانشگاه تهران؛ دانشکدگان فارابی، تهران، ایران.
کلید واژه: سیاست جنایی, حقوق محیط¬زیست , جرایم زیست محیطی, اصول و قواعد کامن¬لا, قواعد ¬فقه, حقوق ایالات متحده آمریکا, حقوق ایران,
چکیده مقاله :
بی‌شک یکی از راهبرد‌ها و منابع مهم، تاریخی و کاربردی سیاست جنایی در کنترل سوء فتار‌های زیست محیطی در کنار قوانین بسیاری که تحت حوزه محیط زیست در کد فدرال ایالات متحده و نیز قوانین مرتبط با محیط زیست در قانون مجازات اسلامی و سایر قوانین خاص زیست محیطی و رویه قضایی و نیز معاهدات بین المللی که در کل تحت دو نظام مورد بررسی به عنوان منابع حقوق محیط زیست مورد بررسی واقع می‌گردند؛ از یک سوی قواعد، اصول، دکترین و آموزه‌های کامن لا (تحت نظام سیاست جنایی آمریکا) و نیز از سویی دیگر قواعد و احکام فقهی مرتبط با حوزه مزبور( در سیاست جنایی ایران) می‌باشد؛ اهمیت چنین منابعی از طرفی نه تنها به جهت پیشینه و قدمت چنین قواعدی و اثری که در قوانین مصوب و حتی رویه قضایی تا به امروز داشته است، بلکه به جهت جرم انگاری مصادیق و افراد تحت شمول چنین قواعدی دارای اهمیت بسیار بوده و در چنین شرایطی بررسی چنین اصول و قواعدی در چهار چوب راهبرد‌های مطروح در سیاست جنایی تحت دو نظام مورد بررسی ضروری خواهد بود. لذا این مقاله در صدد بررسی و تطبیق اصول، قواعد و دکترین کامن لا و همپایه و برابر با آن، آموزه‌ها، مبانی، اصول و قواعد فقهی اعم از احکام ثابت و خاص( آیات و روایات) و احکام عام کلی ( اعم از قاعده انفال، قاعده لاضرر، قاعده اتلاف و قاعده تسبیب) در حوزه مزبور خواهد بود.
Undoubtedly, one of the important, historical and practical strategies and resources of criminal policy in controlling environmental crimes, along with many laws under the environmental field in the United States Federal Code, as well as laws related to the environment in the Islamic Penal Code and other specific environmental laws and judicial procedure, as well as international treaties that are generally examined as sources of environmental law under the two systems under review, is the rules, principles, doctrines and teachings of the common law (under the American criminal policy system) on the one hand, and the jurisprudential rules and rulings related to the aforementioned field (in Iranian criminal policy) on the other hand. The importance of such sources is not only due to the history and antiquity of such rules and the effect they have had in approved laws and even judicial procedure to this day, but also due to the criminalization of instances and individuals covered by such rules. In such circumstances, examining such principles and rules within the framework of the strategies proposed in criminal policy under the two systems under review will be necessary. Therefore, this article will seek to examine and apply the principles, rules, and doctrines of the common law and its equivalent and equivalent teachings, foundations, principles, and jurisprudential rules, including fixed and specific rulings (verses and narrations) and general rulings (including the rule of anfal, the rule of no harm, the rule of attrition, and the rule of attribution) in the aforementioned field.
_شیلتون، دینا.و الکساندرکیس.)1389(.کتابچه قضایی حقوق محیط زیست. ترجمه و تحقیق عبدالهی، محسن. تهران: خرسندی.
_واین، آرلفیو. (1390). عنصر معنوی در نظام کیفری ایالات متحده آمریکا . برگردان فاطمه موسوی خوشدل. تهران: میزان .
_متفکر آزاد، محمد.و علی محمد خورشید دوست. (1391). محیط زیست و نگرش اسلامی .تبریز: دانشگاه تبریز.
_محمد زاده رهنی، محمد رضا.1389. بررسی مبانی فقهی حفاظت از محیط زیست. تخصصی فقه و تاریخ تمدن.سال ششم ، شماره 25.
_تقی زاده انصاری، مصطفی.1389. چگونگی حمایت از محیط زیست در فقه اسلامی. تحقیقات حقوقی آزاد.شماره 8و9و10
_موسوی، سید ابراهیم.1378. قاعده لا ضرر. حقوقی دادگستری. شماره 28 و 29.
_عمیق، محسن.1388. درآمدی بر فقه محیط زیست. فقه و اصول. سال شانزدهم، شماره 59.
_فهیمی، عزیز الله. و علی عرب زاده.1390. مبانی فقهی حقوق محیط زیست. پژوهش نامه حقوق اسلامی. سال سیزدهم، شماره اول .
_عبد خدایی، محمد هادی .1375. قاعده لاضرر و بهداشت محیط زیست.مطالعات اسلامی.شماره 33 و34.
_شهریاری، حمید. و سادات حسینی . مبانی فقهی حفظ محیط زیست. الاهیات اجتماعی. سال دوم. شماره 3.
_محقق داماد، سید مصطفی. فقه محیط زیست. شنبه 3خرداد 1393. روزنامه اطلاعات .شماره 25880، بخش اول .
_میر حسینی، سید احمد.1380. انفال و جایگاه حقوقی آن در اسلام. مجتمع آموزشی عالی قم . سال سوم، شماره یازدهم
_صفری، محسن.1387. شریعت اسلامی و استدلال عقلی از منظر امامیه. فصلنامه حقوق،مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی. دوره 38، شماره2.
- اصغری، سید محمد.1384. بناء عقلا . دانشکده حقوق و علوم سیاسی (دانشگاه تهران). شماره 70.
_جهانخواه ، علی.1390. جایگاه بنای عقلا در فقه شیعه. تخصصی علوم سیاسی . شماره هفدهم
_نقیبی¬، ابوالقاسم.1391 محیط زیست و حقوق آن از منظر قرآن کریم¬.¬ حقوق اسلامی
