نقش «استراتژی قلوب و اذهان» در جنبش ظفار (1354-1344ش)
محورهای موضوعی : تاریخ ایران دوره اسلامی
بدرجهان ابراهیمی نژاد
1
,
محبوبه شرفی
2
,
سید رضا صالحی امیری
3
1 - -
2 - دانشیار گروه تاریخ، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی، تهران، ایران
3 - گروه مدیریت فرهنگی،واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی،تهران، ایران .
کلید واژه: جنبش ظفار, استراتژی قلوب و اذهان, شکست جنبش, عمان, بریتانیا, هزینه و خونریزی,
چکیده مقاله :
جنبش ظفار، ابتدا با انگیزه رهایی عمان از نفوذ بریتانیا شکل گرفت و با گرایش رهبران آن بهسوی شرق، به جبهه جنگ میان بلوک شرق و غرب بر سر منابع خلیج فارس تبدیل شد و نقش مهمی در تحولات سیاسی منطقه ایفا نمود. بریتانیا «استراتژی قلوب و اذهان»، مبتنی بر اصل «کمترین هزینه و کمترین خونریزی» را برای شکست جنبش به‌کار گرفت؛ اما با چالشی روبرو شد که وجه ممیزه آن با جنبش‌های مشابه بود. مقاله حاضر برای پاسخ به این سوال شکل گرفت که کارکرد «استراتژی قلوب و اذهان» در جنبش ظفار چه بود؟ فرضیه تحقیق بر این پاسخ اولیه استوار است که این استراتژی، به منظور فریب اذهان عمومی، در گام اول با سرکوب و کشتار غیرنظامیان و انقلابیون و در گام دوم با اعطای امتیازات در راستای جذب قلوب مردم بومی و شورشی، زمینه‌های تضعیف و در نهایت سرکوب جنبش را فراهم آورد. این پژوهش با استفاده از روش تحقیق تاریخی و واکاوی اسناد انجام شد. یافته‌های تحقیق نشان داد که برخلاف روایت رایج در مورد این استراتژی یعنی «سرکوب جنبش با کمترین هزینه و کمترین خونریزی»، عامل «سرکوب نظامی» نقش تعیین کننده‌ای در اجرای این استراتژی داشت؛ از سوی دیگر، به دلایل طولانی شدن جنبش و تحولات ایدئولوژیک حاکم بر آن، فرآیند به‌کارگیری رهبران و متفکران جنبش در ساختار حکومت، نقش اصلی را در شکست جنبش ایفا کرد.
The Dhofar Rebellion initially arose from the desire to liberate Oman from British influence. However, with the leaning of its leaders towards the East, it transformed into a battleground between the Eastern and Western blocs over Persian Gulf resources and played a significant role in regional political developments. Britain employed the "Hearts and Minds strategy," based on the principle of "least cost and least bloodshed," to defeat the rebellion. However, it faced a challenge that distinguished it from similar movements. This article seeks to answer the question: What was the function of the "Hearts and Minds strategy" in the Dhofar Rebellion? The research hypothesis is based on the initial answer that this strategy, aimed at deceiving public opinion, first, by suppressing and killing civilians and revolutionaries, and second, by granting concessions to attract the hearts of the indigenous people and rebels, paved the way for the weakening and eventual suppression of the rebellion.
This research was conducted using historical research methods and document analysis. The findings revealed that, contrary to the common narrative regarding this strategy – "suppressing the rebellion with the least cost and least bloodshed" – the factor of "military suppression" played a decisive role in its implementation. On the other hand, due to the prolonged duration of the rebellion and the prevailing ideological shifts, the process of incorporating the rebellion's leaders and thinkers into the government structure played the main role in the rebellion's defeat.
-الریس، ریاض نجیب، ظفار الصراع السیاسی و العسکری فی الخلیج....1970- 1976م، الطبعه الثالثه، بیروت، ریاض الریس للکتب و النشر، 2002
العمری، محمدسعید دریبی، ظفارالثوره فی تاریخ العمانی المعاصر، الطبعه الاولی، بیروت، ریاض الریس للکتب و النشر، 2004
دامن پاک جامی، مرتضی، «تأثیر ارتباطات تاریخی و فرهنگی بر روابط ایران و عمان (با تأکید بر دلایل تاریخی مداخله ایران در ظفار)»، فصلنامه تاریخ روابط خارجی، دوره ۱۵، ش۵۷، 188-143
شهداد، ابراهیم محمدابراهیم، الصراع الداخلی فی عمان خلال القرن العشرین ۱۹۷۵-۱۹۱۲م، الطبعه الاولی، قطر: مکتبه دار الاوزاعی، 1989
قابوس‌بن سعید، سخنان و بیانات اعلیحضرت سلطان قابوس بن سعید المعظم 1970-2005م، ترجمه محمدصادق الحسینی، عمان: وزارت اطلاع‌رسانی عمان، 2005
کردیه، احمد، «جنبش ظفار و پیامدهای آن در خلیج فارس،» کارشناسی ارشد، نورالله نعمتی، دانشگاه تهران، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، 1391
موسوعه عمان الوثائق السریه، المملکه العمانیه، 14 الحج سنه 1376،اعداد و ترجمه محمدبن عبداللهبنحمد الحارثی، المجلدالثالث، الوثیقه رقم (802)، بیروت، مرکز دراسات الوحده العربیه، 2007
- Al-Kharusi, Khalid Sulaiman Salim, The Dhofar War 1965 –1975, A thesis of degree of Doctor of Philosophy, UK, University of Central Lancashire, 2018.
Britannica, Malayan Emergency (1948–60), https://www.britannica.com/topic/guerrilla-warfare, 2005.
Calvin H. Allen; W.Lynn Rigsbee, II., Oman Under Qaboos from Coup to Constitution 1970-1996, London and New York: Routledge, 2013.
Cohen, Raphael S., BEYOND “HEARTS AND MINDS”, A Dissertation submitted for the degree of Doctor of Philosophy, Washington, DC, 2014.
Dixon, Paul, ‘Hearts and Minds’? British Counter-Insurgency from Malaya to Iraq, Journal of Strategic Studies, 32:3, 353-38, 2009.
Duc, FCO 8/1679/44. 1971 Jan 01-1971-Dec 3, British Consulate general, Muscat.
Geraint Hughes, Britain and the Dhofar War in Oman 1963-1976, Palgrave&macmilan, London, UK, 2024.
Fromherz، Allen James (editor), Jeffrey R. Kinnier, Duqm and Salalah: Oman’s Ports and Special Economic Zones, Sultan Qaboos and modern Oman 1970–2020, Edinburgh, 2022.
Owtram, Francis Carey, Oman and the West: State Formation in Oman since 1920, A thesis for the degree of Doctor of Philosophy, University of London, 1999.
Petersonو John E., Oman in the twentieth century, London and New York: Routledge, 2016.
Pittinsky, Todd L., Winning hearts and minds: from slogan to leadership strategy, Strategic Studies Institute, US Army War College, chapter 8, pp. 165-186, 2010.
Takriti, Abdel Razzaq, Monsoon revolution, London: Oxford university press, p. 307-308, 2013.
Valentino, Benjamin, Final Solutions: Mass Killing and Genocide in the Twentieth Century, Ithaca: Cornell University Press, 2004.
