بررسی نقش تسهیلات بانک صادرات ایران در رشد اقتصادی ایران
محورهای موضوعی : پژوهشنامه اقتصاد و کسب و کار
1 - دانشجوی دکتری گروه اقتصاد پیام نور بین الملل تهران
کلید واژه: تسهیلات بانکی, رشد اقتصادی, بانک صادرات ایران, خودرگرسیون با وقفه‌های توزیعی (ARDL),
چکیده مقاله :
تسهیلات بانکی به عنوان یکی از ارکان اصلی سیستم مالی، نقشی اساسی در رشد اقتصادی ایفا می‌کند. این تسهیلات با تأمین منابع مالی برای بنگاه‌ها، افزایش قدرت خرید خانوارها، تخصیص بهینه منابع و تسهیل در انجام مبادلات اقتصادی، عامل مهمی در فرآیند رشد اقتصادی به شمار می‌روند. بدون وجود یک سیستم بانکی کارآمد که بتواند تسهیلات لازم را فراهم آورد، دستیابی به رشد اقتصادی پایدار و باثبات بسیار دشوار خواهد بود. در این مطالعه، به بررسی اثر تسهیلات اعطایی بانک صادرات ایران بر رشد اقتصادی کشور در بازه زمانی 1370 تا 1401 پرداخته شده است. برای این منظور، از مدل خودرگرسیون با وقفه‌های توزیعی (ARDL) و تابع تولید کاب-داگلاس استفاده شده است تا اثر تسهیلات اعطایی، نیروی کار و باز بودن تجاری بر تولید ناخالص داخلی حقیقی بررسی گردد. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که در بلندمدت، تسهیلات اعطایی و تعداد نیروی کار و سرمایه تأثیر مثبت و معناداری بر رشد اقتصادی دارند، در حالی که باز بودن تجاری تأثیر منفی ولی غیرمعناداری دارد. همچنین، ضریب تصحیح خطا منفی و معنادار حاکی از وجود رابطه بلندمدت بین متغیرها و همگرایی مدل به سمت تعادل است. این یافته‌ها می‌تواند راهگشای سیاست‌گذاران در تدوین استراتژی‌های اقتصادی و بهبود عملکرد سیستم بانکی باشد. به‌ویژه، نتایج نشان می‌دهند که افزایش دسترسی به تسهیلات بانکی و بهبود وضعیت بازار کار می‌تواند به رشد اقتصادی پایدار در ایران کمک کند. در عین حال، تأثیر باز بودن تجاری بر رشد اقتصادی به‌طور ویژه نیاز به بررسی دقیق‌تر و توجه به عوامل مختلفی چون رقابت‌پذیری صنایع داخلی و شرایط بازار جهانی دارد.
Banking facilities, as one of the main pillars of the financial system, plays a crucial role in economic growth. By providing financial resources to businesses, increasing households' purchasing power, optimizing resource allocation, and facilitating economic transactions, bank credit serves as a key driver in the growth process. Without an efficient banking system capable of supplying the necessary credit, achieving stable and sustainable economic growth would be highly challenging. This study investigates the impact of bank credits granted by the Saderat Bank of Iran on the country's economic growth during the period 1991 to 2022. To this end, the Autoregressive Distributed Lag (ARDL) model and a Cobb-Douglas production function are employed to examine the effects of bank credit, capital, labor, and trade openness on real GDP. The findings reveal that in the long run, bank credit, labor, and capital have a significant and positive effect on economic growth, while trade openness shows a negative but statistically insignificant impact. Furthermore, the negative and significant error correction term confirms the existence of a long-run relationship among the variables and the model's convergence toward equilibrium. These findings can provide valuable insights for policymakers in designing economic strategies and improving the banking system's performance. Specifically, the results suggest that enhancing access to banking facilities, increasing investment in infrastructure, and improving labor market conditions can contribute to sustainable economic growth in Iran. At the same time, the effects of trade openness require further scrutiny, particularly in relation to the competitiveness of domestic industries and global market dynamics.
1. ابراهیمی، بهنام و محمد واعظ برزانی و رحیم دلالی اصفهانی و مجید فخار (۱۳۹۵)، "مطالعه تجربی تاثیر توسعه کیفی نظام مالی بر رشد اقتصادی ایران"، فصلنامه علمی پژوهشی پژوهشهای رشد و توسعه اقتصادی، شماره ۲۲، صص ۷۱-۸۴.
2. ابراهیمی، سجاد (۱۳۹۳)، «اثر ساختار نظام مالی بر رشد اقتصادی، فصلنامه پژوهش های اقتصادی، شماره ۲، صص ۱۱۷-۱۳۴.
3. ازوجی، علاء الدین و سیما تمنایی فر (۱۳۹۰)، «بررسی اثرات توسعه واسطه گری های مالی بر رشد اقتصادی ایران: رویکرد ترکیبی با استفاده از الگوی خود همبسته با وقفه توزیعی (ARDL)»، فصلنامه پول و اقتصاد، شماره ۶، صص ۷۰-۱۰۸.
4. امام وردی، قدر نالله و مهدی فراهانی و فاطمه شقاقی (۱۳۹۰)، «بررسی تطبیقی اثر گسترش بازارهای مالی بر رشد اقتصادی در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه با روش داده های تلفیقی ۱۹۷۵-۲۰۰۸»، فصلنامه علوم اقتصادی، شماره ۱۵، صص ۴۵-۷۲.
5. حشمتی، مولایی حسین (۱۳۸۳)، «عوامل موثر بر توسعه مالی در نظام بانکداری ایران»، پژوهشنامه اقتصادی، پژوهشکده امور اقتصادی، شماره ۲، صص ۵۵-۸۸.
6. ختایی، محمود (۱۳۷۸)، "گسترش بازارهای مالی و رشد اقتصادی"، تهران: انتشارات موسسه تحقیقات پولی و بانکی.
7. ختایی، محمود و رویا سیفی پور (۱۳۷۹)، «نقش منابع مالی بلند مدت در رشد اقتصادی ایران»، پژوهش های اقتصادی، شماره ۳، صص ۱۰۷-۱۳۴.
8. شاکری، عباس (۱۳۹۵)، "مقدمه ای بر اقتصاد ایران"، تهران: انتشارات رافع.
9. شیوا، رضاء (۱۳۸۰)، «اثر تامین مالی در دراز مدت بر رشد و توسعه اقتصادی در ایران»، اقتصاد کشاورزی و توسعه، شماره ۹، صص ۳۳-۶۵.
10. عظیمی، حسین (۱۳۸۳)، "مدارهای توسعه نیافتگی در اقتصاد ایران"، تهران: انتشارات نشر نی.
11. کازرونی، علیرضا (۱۳۸۲)، «رابطه بین توسعه مالی و رشد اقتصادی: تجربیات ایران»، مجموعه مقالات سیزدهمین کنفرانس سیاستهای پولی و ارزی، پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی، صص ۱۱۴-۹۷.
12. کمیجانی، اکبر و محمد نادعلی (۱۳۸۶)، «بررسی رابطه علی تعمیق مالی و رشد اقتصادی در ایران»، پژوهشنامه بازرگانی، شماره ۱۱، صص ۴۷-۲۳.
13. متوسلی، محمود (۱۳۸۸)، توسعه اقتصادی: مفاهیم، مبانی نظری نهادگرایی و روش‌شناسی، تهران: انتشارات سمت.
14. مجتهد، احمد (۱۳۸۷)، پول و بانکداری و نهادهای مالی، تهران: پژوهشکده پولی و بانکی، بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران.
15. محمدی، تیمور (۱۳۹۰)، «خطای متداول در کاربرد مدل‌های سری زمانی: کاربرد نادرست مدل ARDL (مدل خودرگرسیونی و توزیع با وقفه)»، فصلنامه پژوهشهای اقتصادی ایران، شماره ۳۷، صص ۱۸۳-۱۶۳.
16. معماریان، عرفان، محمدرضا محجوب و سوده حسن‌پور (۱۳۹۱)، «آزمون دیدگاه طرف عرضه و طرف تقاضا در توسعه بازارهای مالی»، پژوهشنامه اقتصاد و کسب و کار، شماره ۱، صص ۴۱-۳۳.
17. نظیفی، فاطمه (۱۳۸۳)، «توسعه مالی و رشد اقتصادی در ایران»، پژوهشنامه اقتصادی، پژوهشکده امور اقتصادی، سال چهارم، شماره ۳، صص ۱۳۰-۹۷.
18. والی‌نژاد، مرتضی (۱۳۸۴)، مجموعه قوانین و مقررات ناظر بر بانک‌ها و موسسه‌های اعتباری، تهران: پژوهشکده پولی و بانکی، بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران.
19. هیبتی، فرشاد و نازی محمدزاده اصل (۱۳۸۳)، «ارزیابی آثار توسعه نظام مالی بر تشکیل سرمایه و رشد اقتصادی»، پژوهشنامه اقتصادی، شماره ۱۵، صص ۲۳۸-۱۹۷.
1. Aghion, P., & Howitt, P. (1998). Endogenous growth theory. MIT Press.
2. Barro, R. J., & Sala-i-Martin, X. (2004). Economic growth (2nd ed.). MIT Press.
3. Beck, T., & Levine, R. (2004). Finance and growth: Theory and evidence. Handbook of Economic Growth, 1, 865-934. https://doi.org/10.1016/S1574-0684(04)01018-5
4. Gertler, M., & Gilchrist, S. (1994). Monetary policy, business cycles, and the behavior of small manufacturing firms. The Quarterly Journal of Economics, 109(2), 309-340. https://doi.org/10.2307/2118472
5. Greenwald, B. C., & Stiglitz, J. E. (2006). Helping infant economies grow: Foundations of a theory of progressive institutional change. Oxford University Press.
6. Jones, C. I. (2002). Sources of U.S. economic growth in a world of ideas. American Economic Review, 92(1), 220-239. https://doi.org/10.1257/000282802760015822
7. Levine, R. (2005). Finance and growth: Theory and evidence. In P. Aghion & S. Durlauf (Eds.), Handbook of economic growth (pp. 865-934). Elsevier. https://doi.org/10.1016/S1574-0684(05)01012-9
8. Mankiw, N. G., Romer, D., & Weil, D. N. (1992). A contribution to the empirics of economic growth. The Quarterly Journal of Economics, 107(2), 407-437. https://doi.org/10.2307/2118477
9. Rajan, R. G., & Zingales, L. (1998). Financial dependence and growth. American Economic Review, 88(3), 559-586. https://doi.org/10.1257/aer.88.3.559
10. World Bank. (2020). Global economic prospects: Slow growth, policy challenges. World Bank Publications.
