تاثیر تراکم بوته و زمان برداشت بر عملکرد دانه، پروتئین و میزان ریزش بذرگونه‌های مختلف ماشک علوفه‌ای در شرایط دیم
محورهای موضوعی : پژوهش های به زراعی
1 - دانشیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، واحد سنندج، دانشگاه آزاد اسلامی، سننندج، ایران
2 - دانشیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، واحد سنندج، دانشگاه آزاد اسلامی، سننندج، ایران
کلید واژه: پروتئین, تراکم, ریزش دانه, عملکرد, ماشک ,
چکیده مقاله :
به منظور بررسی تاثیر تراکم بوته و زمان برداشت بر عملکرد دانه، پروتئین و میزان ریزش بذرگونه‌های مختلف ماشک علوفه‌ای در شرایط دیم آزمایشی در دو مکان مختلف آب و هوایی در اراضی دیم شهرستان دهگلان و سنندج واقع در استان کردستان در سال 1403-1402 صورت گرفت. آزمایش به صورت طرح کرت‌های دو بار خرد شده در قالب طرح پایه بلو‌ک‌های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. عامل اصلی شامل سه زمان برداشت محصول دانه به فاصله 5 روز و عامل فرعی شامل دو سطح تراکم 70 و 80 کیلوگرم در هکتار بود. همچنین عامل فرعی- فرعی شامل سه گونه ماشک Vicia pannonica، Vicia Villosa و Vicia sativa در نظر گرفته شد. نتایج تجزیه مرکب داده‌ها نشان داد که با افزایش تراکم بوته، ارتفاع بوته افزایش یافت. همچنین بین گونه‌های مورد مقایسه villosa Vicia دارای بیشترین ارتفاع بوته بود. اثر متقابل تراکم بوته و گونه نیز نشان داد که بیشترین ارتفاع بوته در تراکم 80 کیلوگرم در هکتار و گونه villosa Vicia مشاهده گردید. در این آزمایش با افزایش تراکم بوته، عملکرد دانه افزایش یافت. همچنین بین گونه‌های مورد مقایسه Pannonica دارای بیشترین عملکرد دانه بود و عملکرد دانه در منطقه سنندج افزایش معنی‌داری نسبت به منطقه دهگلان داشت. اثر متقابل مکان در گونه نیز نشان داد که بیشترین عملکرد دانه در گونه Pannonica در منطقه سنندج مشاهده گردید و اثر متقابل گونه در تراکم نشان داد که گونه Pannonica در تراکم 80 کیلوگرم در هکتار عملکرد دانه بیشتری تولید نمود. در این آزمایش با تاخیر در برداشت، میزان ریزش دانه افزایش یافت. هر چند از لحاظ آماری تفاوت معنی‌داری بین گونه‌های ماشک مشاهده نشد ولی گونه Pannonica دارای کمترین درصد ریزش دانه بود. حداکثر میزان پروتئین دانه نیز در گونه Villosa مشاهده گردید که اختلاف معنی‌داری با سایر گونه‌ها داشت.
In order to investigate the effect of plant density and harvesting time on grain yield, protein and the rate of seed loss of different types of fodder vetch under rainfed conditions, an experiment was conducted in two different climatic locations in the rainfed lands of Dehgolan and Sanandaj cities in Kurdistan province in 2023-2024. The experiment was carried out in the form of split- split plots in the form of a basic design of randomized complete blocks in three replications. The main factor included three harvest times of 5 days apart and the secondary factor included two density levels of 70 and 80 kg/ha. Also, the sub-sub-factor including three vetch species vicia pannonica, vicia villosa and vicia sativa was considered. The results showed that the plant height increased with the increase of plant density. Also, among the compared species, villosa had the maximum plant height. The interaction effect of plant and species density also showed that the maximum plant height was observed in the density of 80 kg/ha and villosa species. In this experiment, grain yield increased with increasing plant density. Also, among the compared species, pannonica had the highest seed yield, and the seed yield in Sanandaj region had a significant increase compared to Dehgolan region. The interaction effect of place in species also showed that the highest seed yield was observed in pannonica species in Sanandaj region and the interaction effect of species in density showed that pannonica species produced more seed yield at a density of 80 kg/ha. In this experiment, with a delay in harvesting, the rate of seed loss increased. Although statistically no significant difference was observed between vetch species, pannonica species had the lowest percentage of seed loss. The maximum amount of seed protein was also observed in villosa species, which had a significant difference with other species.
