تحلیل تأثیر برنامه‌های اقتصادی-اجتماعی سازمان‌های مردم‌نهاد با رویکرد فرهنگی بر بهبود شاخص‌های فقر چندبعدی در ایران
محورهای موضوعی : مسائل اجتماعی ایران
زهرا حاجی‌زاده
1
,
خلیل میرزایی
2
,
مجید رادفر
3
1 - گروه علوم‌اجتماعی، واحد رودهن، دانشگاه آزاداسلامی، رودهن، ایران.
2 - گروه علوم‌اجتماعی، واحد رودهن، دانشگاه آزاداسلامی، رودهن، ایران.
3 - گروه علوم‌اجتماعی، واحد رودهن، دانشگاه آزاداسلامی، رودهن، ایران.
کلید واژه: سیاست, اقتصادی, سمن, فرهنگی, فقر, ایران, انسجام اجتماعی.,
چکیده مقاله :
هدف اصلی این پژوهش، تحلیل نقش و تأثیر برنامه‌ها و سیاست‌های اقتصادی-اجتماعی سازمان‌های مردم‌نهاد (سمن‌ها)، با رویکرد فرهنگی در بهبود شاخص‌های فقر چندبعدی در ایران است. روش‌تحقیق از نوع توصیفی بوده و جامعۀ آماری آن شامل مدیران، کارشناسان و مشاوران فعال در سمن‌های کشور است. حجم‌نمونه ۴۰۰نفر تعیین شد و داده‌ها ازطریق پرسش‌نامۀ محقق‌ساخته با روایی محتوایی و سازه‌ای و پایایی مطلوب جمع‌آوری گردید. پرسش‌نامه باهدف ارزیابی میزان تأثیر برنامه‌ها و سیاست‌های سمن‌ها بر کاهش فقر و شناسایی چالش‌ها و فرصت‌های موجود طراحی شد. نتایج تحلیل رگرسیونی نشان‌دادکه متغیرهای «تأمین نیازهای اساسی»، «کمک‌های نقدی و اعتباری» و «توانمندسازی فقرا»، دارای تأثیر مثبت و معناداری بر کاهش فقر هستند. درمقابل، متغیر «انسجام اجتماعی بین مردم و فقرا»، اثر منفی و معناداری بر کاهش فقر نشان‌دادکه بیانگر وجود چالش‌های جدی در بافت‌های اجتماعی کم‌انسجام است. همچنین، متغیر «توانمندی سمن‌ها»، فاقد اثر معنادار بر کاهش فقر بود که می‌تواند بازتابی از ضعف‌های ساختاری و اجرایی برخی از این نهادها باشد. براساس یافته‌ها می‌توان اذعان داشت‌که کاهش پایدار فقر نیازمند تقویت سیاست‌های اجتماعی و اقتصادی سمن‌ها، افزایش انسجام اجتماعی در جوامع هدف و توانمندسازی نهادی این سازمان‌ها است. درنتیجه پیشنهاد می‌شود نهادهای دولتی و مدنی با اتخاذ راهکارهای حمایتی و ایجاد بسترهای همکاری مؤثر، ظرفیت سمن‌ها را در مسیر فقرزدایی ارتقاء دهند.
The primary aim of this study is to examine the role and impact of socio-economic programs and policies of non-governmental organizations (NGOs), with a cultural approach, on improving multidimensional poverty indicators in Iran. This research adopts a descriptive methodology, and the statistical population includes managers, experts, and consultants active in NGOs across the country. A sample of 400 participants was determined, and data were collected using a researcher-made questionnaire validated for content and construct reliability, demonstrating satisfactory reliability. The questionnaire was designed to evaluate the extent of NGOs’ programs and policies in reducing poverty, as well as to identify existing challenges and opportunities. Regression analysis results indicate that the variables “meeting basic needs,” “financial and credit assistance,” and “empowerment of the poor” have a significant positive effect on poverty reduction. Conversely, the variable “social cohesion between the general population and the poor” exhibited a significant negative effect on poverty alleviation, highlighting serious challenges in socially fragmented contexts. Additionally, the variable “NGO capacity” did not have a significant impact on poverty reduction, reflecting potential structural and operational weaknesses within some organizations. Based on these findings, it can be concluded that sustainable poverty reduction requires strengthening NGOs’ socio-economic policies, enhancing social cohesion in target communities, and institutional capacity-building of these organizations. Consequently, it is recommended that governmental and civil institutions adopt supportive measures and foster effective collaborative frameworks to enhance NGOs’ capacity for poverty alleviation.
اسمعیل‌اسدی، رمضان، گودرزی، مهناز. (1397). تأثیر برنامه‌های توسعه‌ای سازمان ملل‌متحد بر برنامه‌های توسعۀ جمهوری‌اسلامی ایران. فصلنامۀ علمی‌پژوهشی-مطالعات روابط بین‌الملل، دورۀ 11، شمارۀ 43، 47-9.
بادکو، بهروز. قاسمی‌سیانی، محمد. رنجبرکی، علی. شامبیاتی، محمدحامد شکیبا، احمد. (1401). تأثیر اعتبارات خُرد بر توانمندسازی، اشتغال‌زایی و کاهش فقر در جوامع محلی (نمونۀ موردی: بخش احمدی، شهرستان حاجی‌آباد هرمزگان). فصلنامۀ علمی‌پژوهشی-جغرافیا و آمایش‌شهری منطقه‌ای، دورۀ 12، شمارۀ 44، 226-201.
بزازان، فاطمه. قاسمی، عبدالرسول. راغفر، حسین. حسنوند، صدیقه. (1394). بررسی کارایی سیاست‌های دولت در کاهش فقر در ایران. دوفصلنامۀ علمی‌پژوهشی-تحلیل‌های اقتصادی توسعۀ ایران، دورۀ 3، شمارۀ 8، 32-9.
جلالی، محسن. (1398). ارزیابی فقر چندبعدی در جامعۀ شهری ایران. دوفصلنامۀ علمی‌پژوهشی-روند، دورۀ 83؛ (پیاپی 84)، 90-69.
زارعان، منصوره. زارعی، معصومه. هنردوست، عطیه. (1397). توانمندسازی زنان سرپرست خانوار باتأکیدبر برنامه‌های چهارم، پنجم و ششم توسعۀ جمهوری‌اسلامی ایران. فصلنامۀ علمی‌پژوهشی-زن در توسعه و سیاست، دورۀ 16، شمارۀ 2، 338-319.
سیفی، آناهیتا. (1398). نقش برنامۀ توسعۀ ملل‌متحد در فقرزدایی باتأکیدبر توانمندسازی زنان در ایران: فرصت‌ها و چالش‌ها. فصلنامۀ علمی‌پژوهشی-پژوهشنامۀ مددکاری اجتماعی، دورۀ 5، شمارۀ 20، 233-193.
شریف‌زاده، فتاح. معتضدیان، رسول. (1394). تحلیل مسائل اجرای خط‌مشی‌های اداری. فصلنامۀ علمی‌پژوهشی-مطالعات مدیریت راهبردی، دورۀ 6، شمارۀ 24، 96-67.
علیزاده، فاطمه. علیزاده، عبدالله. (1400). تأثیر توسعۀ پایدار بر کاهش فقر. دومین کنفرانس ملی مدیریت، اقتصاد و علوم‌اسلامی، تهران-ایران، 16-1.
فیروزی، فریبا. صدیق اورعی، غلامرضا. اصغرپورماسوله، احمدرضا. (1400). فقرزدایی به‌عنوان یکی‌از محورهای سیاست‌های کلی نظام: مرورنظام‌مند سیاست‌ها و برنامه‌ها (1384تا1399). فصلنامۀ علمی‌پژوهشی-سیاست‌های راهبردی و کلان، دورۀ 9، شمارۀ 4؛ (پیاپی 36)، 827-798.
کاشیان، عبدالمحمد. طاهریان، محمد. (1399). تحلیلی بر نقش و جایگاه بسیج در هندسۀ نهادی فقرزدایی حکومت‌اسلامی. فصلنامۀ علمی‌پژوهشی-مطالعات راهبری بسیج، دورۀ 23، شمارۀ 88، 231-190.
میراحسنی، منیرالسادات. (1388). نگاهی به ساختار و عملکرد سازمان ملل‌متحد. دوماهنامۀ علمی‌پژوهشی-مجلۀ اقتصادی، دورۀ 9، شمارۀ 94-93، 119-103.
Alkire, Sabina. Apablaza, Mauricio. (2016). Multidimensional Poverty In Europe 2006–2012: Illustrating A Methodology. OPHI Working Paper 74, University Of Oxford.
Fuseini, Moses Naiim. Sulemana, Mohammed. Abu Abdulai, Ibrahim. Gadafi Ibrahim, Mohammed. Azure, Emmanuel. (2022). Role Of Non‑Governmental Organizations In Poverty Reduction In The Global South: Evidence From World Vision Ghana, Kintampo South District. Journal Of SN Social Sciences, 2(11); 240: 1-25.
Nyokabi Mburu, Esther. Mutundu, Kennedy K. (2023). Non-Governmental Organizations And The Socio-Economic Wellbeing Of Project Beneficiaries. International Journal Of Scientific And Research Publications ,13(2): 226-235.
Puente De La Vega Caceres, Abraham. Quispe Ramos, Estela. Ramos Meza, Carlos Samuel. (2024). Moderating The Effect Of The Multidimensional Poverty Index On The Relationship Between Sustainable Governance Indicators And Worldwide Governance Indicators. Journal Of Sustainability, 16(2855): 1-24.
Santos, Maria Emma. Villatoro, Pablo. (2016). A Multidimensional Poverty Index For Latin America. The Review Of Income And Wealth Journal. 64(1): 52-82.
Spada, A. Fiore, M. Galati, A. (2023). The Impact Of Education And Culture On Poverty Reduction: Evidence From Panel Data Of European Countries. Journal Of Soc Indic Res, 1-14.
Umer Niaz, Muhammad. (2022). Socio-Economic Development And Sustainable Development Goals: A Roadmap From Vulnerability To Sustainability Through Financial Inclusion. Journal Of Economic Research-Ekonomska Istraživanja, 35(1): 3243–3275.
Wagle, Udaya R. (2005). Multidimensional Poverty Measurement With Economic Well‐being, Capability, And Social Inclusion: A Case From Kathmandu, Nepal. Journal Of Human Development, 6(3): 301-328.
Xiao, Hui. Liang, Xian. Chen, Chen. Xie, Fangting. (2022). The Impact Of Multidimensional Poverty On Rural Households’ Health: From A Perspective Of Social Capital And Family Care. International Journal Of Environmental Research and Public Health, 19(21): 1-27.
