مدرنیته شهری و تأثیر مصرف‌گرایی بازنمایی شده در اینستاگرام بر ترجیحات اقتصادی در انتخاب همسر در حومه تهران (قدس، شهریار، ملارد)
محورهای موضوعی : جغرافیا و برنامه ریزی شهری
امیرحسین حق پرست
1
,
مهرداد نوابخش
2
,
عاصمه قاسمی
3
1 - دانشجوی دکتری تخصصی جامعه‌شناسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2 - گروه جامعه‌شناسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
3 - گروه جامعه‌شناسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
کلید واژه: مدرنیته شهری, شبکه اجتماعی اینستاگرام, مصرف‌گرایی, همسرگزینی, سرمایه اقتصادی,
چکیده مقاله :
با گسترش روزافزون استفاده از اینستاگرام و تأثیر عمیق آن در زندگی روزمره، تأثیر مصرف‌گرایی بازنمایی‌شده در این پلتفرم بر ترجیحات اقتصادی در انتخاب همسر، به ویژه در مناطق حومه‌ای تهران، به یکی از مسائل مهم اجتماعی تبدیل شده است. این پژوهش با هدف بررسی تأثیر محتوای مصرف‌گرایانه اینستاگرام بر معیارهای اقتصادی همسرگزینی در شهرهای قدس، شهریار و ملارد طراحی شده است.
در این تحقیق توصیفی-همبستگی، داده‌ها از 400 نفر از ساکنان این مناطق با استفاده از پرسشنامه محقق‌ساخته جمع‌آوری شد. تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS و آزمون همبستگی اسپیرمن انجام شد.
یافته‌های تحقیق نشان می‌دهند که مواجهه با محتوای مصرف‌گرایانه در اینستاگرام به‌طور معناداری بر تقویت معیارهای اقتصادی در انتخاب همسر تأثیرگذار است. به‌ویژه، با افزایش میزان مواجهه با این محتوا، معیارهایی مانند درآمد، شغل و وضعیت مالی در فرآیند انتخاب همسر اهمیت بیشتری پیدا می‌کنند. این تأثیر در میان زنان قوی‌تر از مردان مشاهده شده است.
نتایج پژوهش نشان می‌دهد که مصرف‌گرایی بازنمایی‌شده در اینستاگرام، به‌ویژه در مناطق حومه‌ای تهران، تأثیر زیادی بر تغییر الگوهای انتخاب همسر دارد. تأکید بر معیارهای اقتصادی مانند مالکیت املاک و شغل‌های با درآمد بالا با محدودیت‌های واقعی طبقات متوسط و فرودست این مناطق همخوانی ندارد، که این موضوع می‌تواند منجر به بروز تضادهای اجتماعی و کاهش نرخ ازدواج و افزایش سن ازدواج شود.
With the growing use of Instagram and its profound impact on daily life, the effect of consumerism represented on this platform on economic preferences in spouse selection, particularly in the suburban areas of Tehran, has become an important social issue. This study aims to examine the impact of Instagram's consumerist content on economic criteria for spouse selection in the cities of Qods, Shahriar, and Malard.
In this descriptive-correlational research, data were collected from 400 residents of these areas using a researcher-designed questionnaire. Data analysis was conducted using SPSS software and Spearman's correlation test.
The findings indicate that exposure to consumerist content on Instagram significantly influences the reinforcement of economic criteria in spouse selection. Specifically, as exposure to this content increases, criteria such as income, occupation, and financial status gain more importance in the spouse selection process. This effect is stronger among women than men.
The results of the research suggest that consumerism represented on Instagram, especially in the suburban areas of Tehran, has a considerable impact on changing patterns of spouse selection. Emphasis on economic criteria such as property ownership and high-income jobs is inconsistent with the real limitations of the middle and lower classes in these areas, which could lead to social conflicts, reduced marriage rates, and increased age at marriage.
افراسیابی، حسین؛ خرم پور، یاسین؛ جواهرچیان، ندا و دهقان، علی اکبر. (1395). بررسی وضعیت مصرف گرایی با تاکید بر شهرنشینی در بین جوانان شهر یزد. مطالعات جامعه شناختی شهری (مطالعات شهری)، 7(21)، 141-168.
افشاری‌نیا، کریم. (۱۳۹۳). نقش سبک‌های دلبستگی و طرحواره‌های ناسازگار اولیه در پیش‌بینی ملاک‌های همسرگزینی دانشجویان دختر. پژوهش‌های مشاوره، ۱۳(۵۰)، ۵-۲۹.
برغمدی، هادی؛ عبدالهی، عادل و شمس کوشکی، الهه. (1400). شبکه های اجتماعی مجازی و الگوی مصرف شهروندان تهرانی محورهای موضوعی: پژوهش مسائل اجتماعی ایران. پژوهش مسائل اجتماعی ایران، 1(2 )، 173-202.
بهمنی، لیلا و بوستانی, داریوش. (1394). سواد رسانه‌ای و مصرف‌گرایی (مطالعه موردی: زنان ساکن شهر شیراز). توسعه اجتماعی، 10(1)، 187-212.
تاج آبادی فراهانی، محمد؛ شکربیگی، عالیه و مهاجری، اصغر. (1398). رابطه عملکرد شبکه های اجتماعی مجازی با شیوه های همسرگزینی. پژوهشنامه مددکاری اجتماعی، 6(19)، 167-204.
تاج‌آبادی فراهانی، محمد؛ شکربیگی، عالیه و مهاجری، اصغر. (1399). تبیین جامعه‌شناختی تأثیر سرمایه‌ها (اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی) بر شیوه‌های همسرگزینی. برنامه‌ریزی رفاه و توسعه اجتماعی، 11(44)، 161-192.
حرفتی سبحانی، محمد و پیری، موسی. (1396). تحلیل محتوای کتاب‌های تفکر و سبک زندگی دوره اول متوسطه برحسب میزان توجه به مؤلفه‌های سرمایه فرهنگی. فصلنامه مطالعات میان‌فرهنگی، 12(31)، 117-142.
حسین‌خانی نایینی، هادی؛ جان‌بزرگی، مسعود و مهرام، بهروز. (1393). بررسی نظریه‌های همسرگزینی و نقد آنها با تکیه بر منابع اسلامی و روان‌شناسی. روان‌شناسی و دین، 7(1)، 25، 31-46.
حق‌پرست، امیرحسین؛ قیومی، عباسعلی و امیرحسینی، زهرا. (1397). رابطه سرمایه و سلامت اجتماعی و سواد رسانه‌ای با کاهش آسیب‌های اخلاقی در شبکۀ اجتماعی اینستاگرام. فصلنامه مطالعات میان‌فرهنگی، 13(35)، 70-41.
حق‌پرست، امیرحسین؛ نوابخش، مهرداد و قاسمی، عاصمه. (1403). تحلیل جامعه‌شناختی بازنمایی سبک زندگی مصرف‌گرایانه در شبکه اجتماعی اینستاگرام. پژوهش‌های اجتماعی، 15(1)، 46-75.
زارعان، منصوره، و چابکی، ام‌البنین. (۱۳۹۷). رابطۀ مصرف‌گرایی و نگاه کالایی به انسان با سیالیت عشق در زندگی زناشویی. زن در توسعه و سیاست، ۱۶(۴)، ۴۸۳-۴۹۸.
عسگری، علی و فتحی، راضیه. (1400). تاثیرپذیری و تاثیرگذاری معماری و شهرسازی از فرهنگ مصرفی معاصر. فصلنامه مطالعات میان‌فرهنگی، 16 (46)، 103-132.
فتحی، سروش و مختارپور، مهدی. (1393). بررسی نقش و تاثیر رسانه های نوین تصویری در تغییر سبک زندگی (مورد مطالعه: دانشجویان دانشگاه علوم و تحقیقات تهران). مطالعات توسعه اجتماعی ایران، 6(2 (مسلسل 22))، 101-118.
فخری، مریم؛ ساروخانی، باقر و مهدوی، سید محمدصادق. (1396). تحرک اجتماعی و گزینش همسر، فصلنامه فرهنگی-تربیتی زنان و خانواده، 12(40)، 57-82.
کنعانی، محمدامین؛ حمیدی فر، مهدی و محمدزاده، حمیده (1395). انتخاب همسر و معیارهای آن: مطالعه‌ای در بین مردان و زنان ازدواج کرده شهر رشت. جامعه‌شناسی نهادهای اجتماعی 3(8)، 237-264.
محمدی، هانیه؛ مجدی، علی‌اکبر و نوغانی‌دخت بهمنی، محسن. (۱۳۹۸). تحلیل رابطۀ میان میزان مصرف رسانه‌ای (تلویزیون، ماهواره و اینترنت) با تجمل‌گرایی در بین زنان ۱۵ تا ۲۹ سالۀ شهر مشهد. علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد، ۱۶(۱)، ۲۷-۵۵.
یوسفی، ناصر و باقریان، مهرنوش. (۱۳۹۱). بررسی ملاک‌های همسرگزینی و فرسودگی زناشویی به‌عنوان متغیّرهای پیش‌بین زوجین متقاضی طلاق و مایل به ادامه‌ی زندگی مشترک. مشاوره و روان‌درمانی خانواده، ۱(۳)، ۲۸۴-۳۰۱.
Bauman, Z. (2000). Liquid Modernity. Polity Press.
Bourdieu, P. (1986). The forms of capital. In J. G. Richardson (Ed.), Handbook of theory and research for the sociology of education (pp. 241-258). New York: Greenwood.
Chen, Q., Wang, Y., & Ordabayeva, N. (2023). The mate screening motive: How women use luxury consumption to signal to men. Journal of Consumer Research, 50(2), 303–321. https://doi.org/10.1093/jcr/ucac034
Irmer, A., & Schmiedek, F. (2023). Associations between youth’s daily social media use and well-being are mediated by upward comparisons. Journal of Applied Social Psychology, 53(1), 123-145.
Putnam, R. D. (2000). Bowling alone: The collapse and revival of American community. New York: Simon & Schuster.
Smaliukiene, R., Kocai, E., & Tamulevičiūtė-Šekštelienė, A. (2020). Generation Z and consumption: How communication environment shapes youth choices. Media Studies, 11(22), 24-45.
United Nations Development Programme. (2010). Human development report 2010: The real wealth of nations: Pathways to human development. New York: United Nations Development Programme.
Wilska, T.-A., Holkkola, M., & Tuominen, J. (2023). The Role of Social Media in the Creation of Young People’s Consumer Identities. Sage Open, 13(2). https://doi.org/10.1177/21582440231177030
