گفتمان اقتصادی دولت هشتم و نسبت آن با مداخله‌گری دولت
محورهای موضوعی : جامعه شناسی توسعه
1 - دانشیار دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی
2 - دانشجوی دکتری جامعه شناسی، واحد تهران غرب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
کلید واژه: تحلیل گفتمان, دولت هشتم, نظام اقتصادی, لیبرالیسم, مداخله گری دولت,
چکیده مقاله :
دولت هشتم (1384-1380) گفتمانش در حوزه اقتصاد، مبتنی بر یک دولت کوچک با کمترین سطح مداخله گری در اقتصاد است. این نتیجه ای است که در این پژوهش با توجه به ماهیت موضوع، به روش کيفي و از تکنیک تحلیل گفتمانِ ون دایک (Teun A. van Dijk) از طریق تحلیل سخنرانیها و مستندات رئیس دولت و وزراء «تعاون»، «امور اقتصادی و دارایی» و «کار و امور اجتماعی» در دولت هشتم بدست آمده است. در واقع در این پژوهش برای اولین بار برای شناخت گفتمان اقتصادی دولت هشتم علاوه بر سخن رئیس دولت هشتم، تحلیل گفتمان وزراء اقتصادی این دوره نیز مد نظر قرار گرفته است. تحلیل گفتمان مربوط به گفتار و مستندات این افراد حاکی از آن است که از جهت اقتصادی رویکرد غالب مبتنی بر لیبرالیسم است و فقط یک وزیر (وزیر تعاون) به شدت با چنین رویکردی در حوزه اقتصاد، مخالف است.
پژوهش نشان می دهد که در دورۀ مورد بررسی که جریان اصلاح طلبان، دولت را در اختیار داشتند از جهت اقتصادی، گفتمان رئیس دولت و مقامات اقتصادی کاملاً مبتنی بر حمایت از نظام بازار آزاد و گسترش هر چه بیشتر بخش خصوصی است و تلاش برای حرکت به سمت یک دولت کوچک وجود دارد و ضمناً در این گفتمان، مرز مشخصی میان اقتصاد و سیاست وجود دارد، بدین معنا که کمتر مشکلات اقتصادی به مسائل سیاسی گره زده میشوند.
The discourse of the eighth government (2001-2005) in economic area, is based on a small government with the least intervention in economy. This is the result which is obtained in this study based on discourse analysis and applying Van Dijk method, through analyzing speeches and documentation of head of government and ministers of “Cooperatives”, “Economic Affairs and Finance” and “Labor and Social Affairs”. In fact, in this study for the first time, to understand the economic discourse of the eighth government, in addition to the head of the eighth government’s speech, discourse analysis of the economic ministers has also been considered in this period.
Discourse analysis indicated that the dominant economic approach of these individuals was based on liberalism and only one minister (Minister of Cooperatives) strongly disagreed with such an economic approach.
The research shows that in the investigated period in which the reformist hold the government, the discourse of the head of government and economic authorities is entirely based on the support of the free market system and widening of the private sector, and there is an attempt to move towards a small government, and also in this discourse, there is a distinct boundary between economic and politic, in the sense that economic problems are less tied to political issues.
Mohabbat Khan, M. (2014). Democracy and Good Governance in Bangladesh: Are They Compatible. Millennial Asia, 5(1), 23-40.
Santiso, C. (2001). Good governance and Aid Effectiveness: The World Bank and Conditionality. The Georgetown Public Review, 7(1), 18.
World Bank. (1997). World Development Report 1997: The State in a Changing World. O. U. Press. https://documents.worldbank.org/en/publication/documents-reports/documentdetail/518341468315316376/world-development-report-1997-the-state-in-a-changing-world
الیسون, ن. (1391). نئولیبرالیسم (ع. ا. تاج‌مزینانی & م. قاسمی, Trans.). In پ. الکاک, م. می, & ک. راولینگسون (Eds.), مرجع سیاست گذاری اجتماعی (pp. 144). دانشگاه امام صادق.
باتلر, ا. (1387). اندیشه‌های سیاسی و اقتصادی هایک (ف. تفضلی, Trans.). نشر نی.
باری, ن. (1389). رفاه اجتماعی (ا. میر‌حسینی & م. نور‌بخش, Trans.). انتشارات سمت.
ببی, ا. (1390). روش‌های تحقیق در علوم اجتماعی (ر. فاضل, Trans.; Vol. جلد اول). انتشارات سمت.
برادران‌شرکا, ح. ر., & ملک‌الساداتی, س. (1387). حکمرانی خوب کلید توسعۀ آسیای جنوب غربی. راهبرد(46), 361.
پاول, م. (1391). دیدگاه‌های راه سوم. In پ. الکاک, م. می, & ک. راولینگسون (Eds.), مرجع سیاست گذاری اجتماعی (pp. 205-206). دانشگاه امام صادق.
پیج, ر. ا. (1391). سوسیال دموکراسی. In پ. الکاک, م. می, & ک. راولینگسون (Eds.), مرجع سیاست گذاری اجتماعی (pp. 175). دانشگاه امام صادق. تیلور, گ. (1392). ایدئولوژی و رفاه (ح. محقق‌کمال & م. نصرت‌آبادی, Trans.). انتشارات جامعه شناسان.
جمعه‌پور, م., & معیری, م. (1395). بررسی شرایط تحقق توسعه پایدار در بستر مشارکت میان بازار و دولت همایش ملی بررسی نظری و عملی روابط دولت و ملت در ایران, دانشگاه علامه طباطبایی.
صفری شالی, ر. (1392). بررسی گفتمان عدالت اجتماعی در دولت های بعد از انقلاب اسلامی ایران [رساله دکتری, دانشگاه علامه طباطبایی، دانشکده علوم اجتماعی].
فرکلاف, ن. (1379). تحلیل انتقادی گفتمان (م. ج. غلام‌رضا‌کاشی, فاطمه شایسته‌پیران, ش. بهرام‌پور،, پ. ایزدی،, & ر. ک. ر. ذ. م. نیستانی, Trans.). انتشارات مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه ها.
فیتزپتریک, ت. (1385). نظریه‌های رفاه جدید (ه. همایون‌پور, Trans.). انتشارات موسسه عالی پژوهش تامین اجتماعی.
کردونی, ر. (1387). رفاه و گفتمان سازندگی [پایان نامه ارشد, دانشگاه علامه طباطبایی، دانشکده علوم اجتماعی].
گیدنز, آ., & بردسال, ک. (1386). جامعه شناسی (ح. چاووشیان, Trans.).
محمد‌پور, ا. (1392). روش تحقیق کیفی، ضد روش 2. انتشارات جامعه شناسان.
میدری, ا. (1385). مقدمه‌ای بر نظریه حکمرانی خوب. رفاه اجتماعی(22), 262.
میدری, ا., & خیرخواهان, ج. (1383). حکمرانی خوب بنیان توسعه. مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی.
نقیب‌السادات, س. ر. (1391). روش‌های تحقیق در ارتباطات. نشر علم.
ون‌دایک, ت. ا. (1386). نظرات و ایدئولوژی ها در مطبوعات. رسانه, 18(4).
ون‌دایک, ت. ا. (1387). مطالعاتی در تحلیل گفتمان، از دستورِ متن تا گفتمان کاویِ انتقادی (پ. ایزدی & ش. ع. بهرام‌پور, Trans.). دفتر مطالعات و توسعه رسانه ها.
یورگنسون, م., & فیلیپس, ل. (1389). نظریه و روش در تحلیل گفتمان (ه. جلیلی, Trans.). نشر نی.
