معنای زندگی در گلستان و بوستان سعدی با رویکرد اخلاق عرفانی و اسلامی
محورهای موضوعی : عرفان اسلامیبهاره پورداداش‌میری 1 , علی عین علیلو 2 , سیده ماندانا هاشمی‌اصفهان 3
1 - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، واحد رودهن، دانشگاه آزاد اسلامی، رودهن، ایران.
2 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد رودهن، دانشگاه آزاد اسلامی، رودهن، ایران.نویسنده مسئول: Alieynalilou@yahoo.com
3 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد رودهن، دانشگاه آزاد اسلامی، رودهن، ایران.
کلید واژه: ادبیات تعلیمی, معنای زندگی, اخلاق اسلامی, بوستان , گلستان , عرفان اسلامی.,
چکیده مقاله :
معنای زندگی یکی از مهم‌ترین موضوعات دینی، فلسفی و روانشناختی است. فقدان معنای زندگی به سردرگمی می‌انجامد؛ درک هدف‌مندی و داشتن سیری عقلانی برای معنادارکردن زندگی ضروری است و بازتابی از اهداف ارزشمند است. جستار پیش رو، با روش توصیفی- تحلیلی به مطالعة مفهوم زندگی در اندیشة سعدی، در دو کتاب گلستان و بوستان سعدی، پرداخته است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد سعدی به لحاظ شخصیّت و روان، انسانی است متعادل با گرایش به اخلاقیّات اسلامی و عرفانی؛ او به جهت گرایش به اعتقادات خود، به دایرة تعصّب بیجا و زهد نامعقول وارد نشده است و اعتبار زندگی را صرفاً به جهان آخرت موکول نمی‌کند. بدبینی به خلقت و آفرینش و نظام عالم با فلسفة اسلام- یعنی توحید است - سازگار نیست. سعدی زندگی را بر مبانی مفهوم دنیوی و اخروی بودن آن، دارای کارکردهایی متفاوت و دارای اعتبار و ارزش می‌داند.
The meaning of life is one of the most important religious, philosophical and psychological issues. The lack of meaning in life leads to confusion. Understanding of purposefulness and having a rational mind is essential to make life meaningful, and the meaning of life is a reflection of valuable goals. The present article has studied the concept of life in Saadi's thought in his two books, Golestan and Bustan, by descriptive-analytical method. The results of the research show that Saadi, in terms of personality and psyche, is a moderate human being with a tendency towards Islamic ethics that has not entered the circle of unreasonable prejudice and irrational asceticism in order to expand his beliefs, and does not postpone the validity of life to the Hereafter (afterlife). Pessimism about the creation and universe is not compatible with the philosophy of Islam (monotheism); based on the concept of worldliness and otherworldliness, Saadi considers life to have different functions, validity and value.
منابع و مآخذ
- قرآن کریم (1381) ترجمه عباس مصباح زاده، تهران، چاپ بدرقه جاویدان.
- نهج¬الفصاحه(1324) مترجم و گردآورنده ابوالقاسم پاینده، تهران: نشر جاویدان.
- نهج¬البلاغه(1385) ترجمة محمّد دشتی، قم: نشر الهادی.
- تهانوی، محمّدعلی(1378) کشاف اصطلاحات الفنون و العلوم، ترجمه بهمن خدابخش پیرکلانی، ج2 ، تهران: نشر رفیعه تفکّر.
- جعفری سوته، رضا اعلمی(1365) درآمدی بر رسالات افلاطون، تهران: نشر آزگار.
- خوانساری، سیدجمال‌الدین¬محمّد (۱۳۶۰) شرح غررالحکم و دررالحکم، به تصحیح سیّدجلال‌الدّین ارموی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
- -طاهری، حبیب الله(1381) درس¬هایی از اخلاق اسلامی، قم: نشر موسسه النشر الاسلامی.
- طباطبایی، محمّدحسین (1387) تفسیر المیزان، ترجمه سیّدمحمّدباقر همدانی، ج1، قم: زائر.
- دهخدا، علی اکبر (1377) لغت¬نامة دهخدا، تهران: انتشارات و چاپ دانشگاه تهران .
- سبزیان، حمید(1390) بازتاب حکمت ایرانی در آثار سعدی. نشریه شعرپژوهی، شماره ادبیات تعلیمی. سال سوم.شماره یازدهم صص172-190.
- سجّادی، سیّدجعفر(1383) فرهنگ اصظلاحات و تعبیرات عرفانی، تهران: نشر طهوری.
- سمساری خیابانیان، فتانه؛ کامران پاشایی فخری ؛ پروانه عادل زاده (1396) تامّلی بر اخلاق مراقبت در مکتب تربیتی سعدی، فصلنامه «علمی تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی»(دهخدا) ،شماره 32، صص51-94.
- سهروردی، شهاب¬الدّین( 1374) عوارف المعارف، ترجمة ابومنصور بن عبدالمؤمن اصفهانی، به اهتمام قاسم انصاری، تهران: نشر علمی فرهنگی.
- علامه جعفری، محمّدتقی(1375) آری¬گویی به زندگی، به اهتمام عبدالله نصری، تهران: فرهنگ معاصر .
- علی¬زمانی، امیرعبّاس (1386) ترجمة «معنای زندگانی از جان کاتینگهام»، تهران: نشر حکمت
- فروغی ، محمّدعلی( 1385) تصحیح کلّیات سعدی، تهران: نشر هرمس.
- کلینی، محمّدبن یعقوب(1382) اصول کافی، ج2، مترجم سیّدجواد مصطفوی، تهران: نشر الوفا.
- گلشیری، هوشنگ(1384) تصحیح گلستان سعدی، تهران: نشر ققنوس.
- مجلسی، محمّدباقر( بی تا) بحارالانوار، ، ترجمه ابوالحسن موسوی، ج16، تهران: نشر کتابخانه مسجدولی عصر.
- مطهری، مرتضی (1362) آشنایی با علوم اسلامی. قم: جامعه مدرسين حوزه علميه قم، دفتر انتشارات اسلامي.
- معین، محمّد(1384) فرهنگ لغت معین، ج6، تهران: نشر ثامن.
- مهدوی کنی، محمّدرضا( 1384) نقطه¬های آغاز در حکمت عملی ، جلد1، تهران: نشر فرهنگ اسلامی.
- یوسفی، غلامحسین(1372) تصحیح بوستان سعدی، تهران: نشر خوارزمی.
- ------------(1375) تصحیح گلستان سعدی ،تهران: نشر خوارزمی.
- وولف، سوزان(1382) معنای زندگی؛ ترجمة محمدعلی عبداللهی، نشریه نقد و نظر، شماره 29صص102-89.
- هخامنشی، کیخسرو( 1355) حکمت سعدی، تهران: نشر امیر کبیر.
