ساز وکارهای تربیت زیباشناختی در عرفان اسلامی
محورهای موضوعی : عرفان اسلامیسیدمحمدعلی میرجلیلی 1 , جان محمد افرازی 2 , شیرین بقایی 3
1 - استادیار گروه آموزش علوم تربیتی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران.
2 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران. نویسنده مسئول: Jan.afrazi@yahoo.com
3 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران.
کلید واژه: تربیت, زیبایی‌شناختی, عرفان, معرفت, عبادت, زیباییشناسی معنوی.,
چکیده مقاله :
از آنجا که عشق و زیبایی اگرچه در تعریف نمی¬گنجد، اما هر دو موقوف به تربیت و هدایت هستند و یکی از انواع تربیت¬ها در این راستا، «تربیت زیبایی¬شناسانه دینی» بر مبناي عرفان اسلامی است که خود عرفان نیز به¬عنوان هسته زیبایی¬شناسانه دین بر محوریت عشق مطرح می¬باشد و در نتیجه، در این مکتب هم زیبایی معنوي و هم زیبایی محسوس و ملموس مدنظر است. این نوع تربیت با گوهر خود یعنی عشق و با ماهیت جذبی آن(عشق الهی)، رویکردي فردگرایانه و درونگرایانه دارد تا زیبایی عبادات و عشق اعلا، زیبایی ایمان و عشق ایمانی، زیبایی اخلاق و عشق اعظیم را دریابد و در مسیر مجذوبانه از ناحیه معشوق به درك عالی از زیبایی عشق پروردگار که معرفتی متعالی است، نائل¬آید. ازاین¬رو، در این مقاله به موضوع «سازوکارهای تربیت زیباشناختی در عرفان اسلامی» پرداخته¬شد. در این تحقیق که به روش توصیفی تحلیلی و با بهره¬گیری از منابع و متون کتابخانه¬ای به¬انجام¬رسید این نتایج حاصل¬گردید که عشق محوریت زیبایی‌شناسانه‌ی دینی و تربیت زیبایی‌شناسانه دینی مبتنی بر عرفان اسلامی است، همه اهداف و روش¬هاي این نوع تربیت، نمودهاي عشق الهی می¬باشند که با توجه به ابعاد زیبایی‌شناسانه دینی مبتنی بر عرفان اسلامی، یعنی زیبایی عبادت(عشق اعلاء)، زیبایی ایمان(عشق ایمانی)، زیبایی اخلاق(عشق عظیم) و تجربه زیبایی‌شناسانه دینی، همه این اهداف و سازوگارهای مولفه¬هاي تشکیل¬دهنده این ابعاد زیباشناسانه دینی بر محور عشق الهی هستند.
Since love and beauty are not included in the definition, but both are dependent on education and guidance, and one of the types of education in this direction is "religious aesthetic education" based on Islamic mysticism, which mysticism itself is a title of the aesthetic core of religion. The centrality of love is discussed and as a result, both spiritual beauty and tangible beauty are considered in this school. This type of education with its essence, which is love, and with its absorbing nature (divine love), has an individualistic and introspective approach in order to understand the beauty of worship and supreme love, the beauty of faith and love of faith, the beauty of morality and great love, and on the fascinating path from the area of the beloved. To achieve a great understanding of the beauty of God's love, which is a sublime knowledge. Therefore, in this article, the subject of "mechanisms of aesthetic education in Islamic mysticism" was discussed. In this research, which was carried out by descriptive and analytical method and using library sources and texts, the results were obtained that love is the focus of religious aesthetics and religious aesthetic education is based on Islamic mysticism, all the goals and methods of this type of education, manifestations of love. They are divine, according to the aesthetic dimensions of religion based on Islamic mysticism, that is, the beauty of worship (sublime love), the beauty of faith (faithful love), the beauty of morality (great love) and the aesthetic experience of religion, all these goals and the harmony of the constituent components of this The aesthetic dimensions of religion are based on divine love.
-ابن سینا، بوعلی (1363). اشارات و تنبیهات. ترجمه و تحصیح: ملکشاهی تهران: انتشارات سروش.
2-احمدي، بابک (1375). حقیقت و زیبایی. تهران: مرکز نشر.
3-اعتصامی، محمد مهدي (1382). «رویکرد تفکر». مجله‌ي آموزش معارف اسلامی. دوره 17، ش1
4-افراسیاب پور، علی اکبر(1380)، زیبایی پرستی در عرفان اسلامی، تهران:انتشارات طهوری.
5-بورکهات، تیتوس (1369). هنر مقدس. ترجمه: جلال ستاري. تهران: سروش
6-پترسون، مایکل و دیگران (1376). عقل و اعتقاد دینی؛ درآمدي بر فلسفه دین. ترجمه: احمد نراقی و همکاران. تهران : طرح نو.
7-پرتوي، مهدي (1352). زیباشناسی؛ ده مقاله. ترجمه: مهدي پرتوي. تهران: کتابخانه سیمرغ و انتشارات امیر کبیر.
8-جعفري، محمدتقی (1369). زیبایی و هنر از دیدگاه اسلام. تهران: وزارت ارشاد اسلامی.
9-دورانت، ویل (1369). لذات فلسفی. ترجمه: عباس زریاب. تهران: سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی.
10-رازي، نجم¬الدین (1371). مرصادالعباد. اهتمام: محمد امین ریاحی. تهران: علمی فرهنگی
11-سروش، عبدالکریم (1375). «اخلاق، زیباییشناسی و عرفان» مجله کیان. سال ششم، شماره سی و چهارم.
12-سهروردي، شهاب¬الدین (1386). آثار فارسی شهاب¬الدین سهروردي. ویرایش و پیش¬گفتار: فرشید اقبال. تهران: سبکباران
13-شاتو، ژان (1376). مربیان بزرگ. ترجمه: غلامحسین شکوهی. تهران: دانشگاه تهران
14-شمشیري، بابک (1385). تعلیم و تربیت از منظر عشق و عرفان. تهران: طهوري.
15-صهبا، فروغ (1384). «مبانی زیباشناسی شعر». فصلنامه علوم اجتماعی وانسانی، دانشگاه شیراز، دوره 22، شماره2.
16-صیادکوه، اکبر (1384).«جایگاه اندیشه¬هاي برخی ازعارفان جمال پرست در گفت وگوي فرهنگ¬ها و تمدن-ها». فصلنامه علوم اجتماعی و انسانی. دانشگاه شیراز، دوره 22، شماره 3
17-عراقی، فخرالدین ابراهیم همدانی (1375). کلیات عراقی. تصحیح: سعید نفیسی، تهران: کتابخانه سنایی.
18-عطار نیشابوري، محمدبن ابراهیم (1385). تذکره¬الاولیا: مقدمه جواد سلماسی¬زاده. تهران: انتشارات در.
19-علوی زاده، شیرازی، (1400)، تربیت اسلامی از دیدگاه امام علی(ع)، فصلنامه رهیافت¬های نوین در مطالعات اسلامی، شماره8.
20-غریب، رز (1378). نقد بر مبناي زیباشناسی. ترجمه: نجمه رهایی. مشهد: دانشگاه فردوسی.
21-فرمهینی فراهانی، محسن (1383). پست مدرنیسم و تعلیم و تربیت. تهران: آییژ.
22-فروزانفر، بدیع الزمان (1351). سعدي و سهروردي، مجموعه مقالات و اشعار استاد فروزانفر. کوشش: عنایت ا... مجیدي. تهران: کتابفروشی دهخدا.
23-فروغی، محمد علی (1344). سیر حکمت در اروپا. تهران: زوار.
24-فلوطین (1366). دوره آثار فلوطین . ترجمه: محمدحسن لطفی. تهران: خوارزمی.
25-فناری، محمدبن حمزه، (1384)، مصباح¬الانس، تصحیح محمد خواجوی، تهران: مولی.
26-کاویانی، شیوا (1378). روشنان سپهر اندیشه. تهران: کتاب خورشید.
27-کروچه، بندتو (1381). کلیات زیباشناسی. ترجمه: فواد روحانی. تهران: علمی فرهنگی.
28-کریمی، عبدالعظیم (1384). تربیت طربناك. تهران: وزارت آموزش پرورش و موسسه فرهنگی منادي تربیت.
29-گاستالا، پیر (1336). زیباشناسی تحلیلی. ترجمه: علی¬نقی وزیري. تهران: دانشگاه تهران.
30-مایر، فردریک (1374) .تاریخ اندیشه¬هاي تربیتی( دوجلدي). ترجمه: علی اصغر فیاض. تهران: سمت.
31-محمدبن منور (1346). اسرارالتوحید، تصحیح و تعلیقات: محمدرضا شفیعی کدکنی. تهران: انتشارات آگاه.
32-مزلو، آبراهام (1376). افقهاي والاتر در فطرت انسانی. ترجمه: احمد رضواتی. مشهد: آستان قدس رضوي.
33-مشایخی¬راد، شهاب¬الدین (1380). مجموعه مقالات تعلیم و تربیت دینی. قم: پژوهشکده حوزه و دانشگاه.
34-مطهري، مرتضی (1386). تعلیم و تربیت در اسلام. تهران: انتشارات صدرا.
35-مطهری، مرتضی، 1396، مجموعه آثار، تهران: انتشارات صدرا.
36-نصر، سیدحسین (1383). تاریخ فلسفه اسلامی (جلد اول). تهران: حکمت.
37-وزیري، علی¬نقی (1338). زیباشناسی در هنر و طبیعت. تهران: دانشگاه تهران.
38-هاشم¬نژاد، حسین (1385). درآمدي بر فلسفه هنر از دیدگاه فیلسوفان بزرگ اسلامی، قبسات. سال یازدهم، شماره 39 و 40.
39-یوسفیان، جواد (1379). «نگاهی به مفهوم زیباشناسی». نشریه دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تبریز. دوره 43، شماره 4
40-Dewey, j. (1934). Art As Experience . New York: Minton Balch
41-Lowenfeld, v & sbrittain, w. (1987). Creative And Mental Growth. New York: Macmillan.
