ساز وکارهای تربیت زیباشناختی در عرفان اسلامی
الموضوعات : عرفان اسلامیسیدمحمدعلی میرجلیلی 1 , جان محمد افرازی 2 , شیرین بقایی 3
1 - استادیار گروه آموزش علوم تربیتی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران.
2 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران. نویسنده مسئول: Jan.afrazi@yahoo.com
3 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران.
الکلمات المفتاحية: تربیت, زیبایی‌شناختی, عرفان, معرفت, عبادت, زیباییشناسی معنوی.,
ملخص المقالة :
از آنجا که عشق و زیبایی اگرچه در تعریف نمی¬گنجد، اما هر دو موقوف به تربیت و هدایت هستند و یکی از انواع تربیت¬ها در این راستا، «تربیت زیبایی¬شناسانه دینی» بر مبناي عرفان اسلامی است که خود عرفان نیز به¬عنوان هسته زیبایی¬شناسانه دین بر محوریت عشق مطرح می¬باشد و در نتیجه، در این مکتب هم زیبایی معنوي و هم زیبایی محسوس و ملموس مدنظر است. این نوع تربیت با گوهر خود یعنی عشق و با ماهیت جذبی آن(عشق الهی)، رویکردي فردگرایانه و درونگرایانه دارد تا زیبایی عبادات و عشق اعلا، زیبایی ایمان و عشق ایمانی، زیبایی اخلاق و عشق اعظیم را دریابد و در مسیر مجذوبانه از ناحیه معشوق به درك عالی از زیبایی عشق پروردگار که معرفتی متعالی است، نائل¬آید. ازاین¬رو، در این مقاله به موضوع «سازوکارهای تربیت زیباشناختی در عرفان اسلامی» پرداخته¬شد. در این تحقیق که به روش توصیفی تحلیلی و با بهره¬گیری از منابع و متون کتابخانه¬ای به¬انجام¬رسید این نتایج حاصل¬گردید که عشق محوریت زیبایی‌شناسانه‌ی دینی و تربیت زیبایی‌شناسانه دینی مبتنی بر عرفان اسلامی است، همه اهداف و روش¬هاي این نوع تربیت، نمودهاي عشق الهی می¬باشند که با توجه به ابعاد زیبایی‌شناسانه دینی مبتنی بر عرفان اسلامی، یعنی زیبایی عبادت(عشق اعلاء)، زیبایی ایمان(عشق ایمانی)، زیبایی اخلاق(عشق عظیم) و تجربه زیبایی‌شناسانه دینی، همه این اهداف و سازوگارهای مولفه¬هاي تشکیل¬دهنده این ابعاد زیباشناسانه دینی بر محور عشق الهی هستند.
-ابن سینا، بوعلی (1363). اشارات و تنبیهات. ترجمه و تحصیح: ملکشاهی تهران: انتشارات سروش.
2-احمدي، بابک (1375). حقیقت و زیبایی. تهران: مرکز نشر.
3-اعتصامی، محمد مهدي (1382). «رویکرد تفکر». مجله‌ي آموزش معارف اسلامی. دوره 17، ش1
4-افراسیاب پور، علی اکبر(1380)، زیبایی پرستی در عرفان اسلامی، تهران:انتشارات طهوری.
5-بورکهات، تیتوس (1369). هنر مقدس. ترجمه: جلال ستاري. تهران: سروش
6-پترسون، مایکل و دیگران (1376). عقل و اعتقاد دینی؛ درآمدي بر فلسفه دین. ترجمه: احمد نراقی و همکاران. تهران : طرح نو.
7-پرتوي، مهدي (1352). زیباشناسی؛ ده مقاله. ترجمه: مهدي پرتوي. تهران: کتابخانه سیمرغ و انتشارات امیر کبیر.
8-جعفري، محمدتقی (1369). زیبایی و هنر از دیدگاه اسلام. تهران: وزارت ارشاد اسلامی.
9-دورانت، ویل (1369). لذات فلسفی. ترجمه: عباس زریاب. تهران: سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی.
10-رازي، نجم¬الدین (1371). مرصادالعباد. اهتمام: محمد امین ریاحی. تهران: علمی فرهنگی
11-سروش، عبدالکریم (1375). «اخلاق، زیباییشناسی و عرفان» مجله کیان. سال ششم، شماره سی و چهارم.
12-سهروردي، شهاب¬الدین (1386). آثار فارسی شهاب¬الدین سهروردي. ویرایش و پیش¬گفتار: فرشید اقبال. تهران: سبکباران
13-شاتو، ژان (1376). مربیان بزرگ. ترجمه: غلامحسین شکوهی. تهران: دانشگاه تهران
14-شمشیري، بابک (1385). تعلیم و تربیت از منظر عشق و عرفان. تهران: طهوري.
15-صهبا، فروغ (1384). «مبانی زیباشناسی شعر». فصلنامه علوم اجتماعی وانسانی، دانشگاه شیراز، دوره 22، شماره2.
16-صیادکوه، اکبر (1384).«جایگاه اندیشه¬هاي برخی ازعارفان جمال پرست در گفت وگوي فرهنگ¬ها و تمدن-ها». فصلنامه علوم اجتماعی و انسانی. دانشگاه شیراز، دوره 22، شماره 3
17-عراقی، فخرالدین ابراهیم همدانی (1375). کلیات عراقی. تصحیح: سعید نفیسی، تهران: کتابخانه سنایی.
18-عطار نیشابوري، محمدبن ابراهیم (1385). تذکره¬الاولیا: مقدمه جواد سلماسی¬زاده. تهران: انتشارات در.
19-علوی زاده، شیرازی، (1400)، تربیت اسلامی از دیدگاه امام علی(ع)، فصلنامه رهیافت¬های نوین در مطالعات اسلامی، شماره8.
20-غریب، رز (1378). نقد بر مبناي زیباشناسی. ترجمه: نجمه رهایی. مشهد: دانشگاه فردوسی.
21-فرمهینی فراهانی، محسن (1383). پست مدرنیسم و تعلیم و تربیت. تهران: آییژ.
22-فروزانفر، بدیع الزمان (1351). سعدي و سهروردي، مجموعه مقالات و اشعار استاد فروزانفر. کوشش: عنایت ا... مجیدي. تهران: کتابفروشی دهخدا.
23-فروغی، محمد علی (1344). سیر حکمت در اروپا. تهران: زوار.
24-فلوطین (1366). دوره آثار فلوطین . ترجمه: محمدحسن لطفی. تهران: خوارزمی.
25-فناری، محمدبن حمزه، (1384)، مصباح¬الانس، تصحیح محمد خواجوی، تهران: مولی.
26-کاویانی، شیوا (1378). روشنان سپهر اندیشه. تهران: کتاب خورشید.
27-کروچه، بندتو (1381). کلیات زیباشناسی. ترجمه: فواد روحانی. تهران: علمی فرهنگی.
28-کریمی، عبدالعظیم (1384). تربیت طربناك. تهران: وزارت آموزش پرورش و موسسه فرهنگی منادي تربیت.
29-گاستالا، پیر (1336). زیباشناسی تحلیلی. ترجمه: علی¬نقی وزیري. تهران: دانشگاه تهران.
30-مایر، فردریک (1374) .تاریخ اندیشه¬هاي تربیتی( دوجلدي). ترجمه: علی اصغر فیاض. تهران: سمت.
31-محمدبن منور (1346). اسرارالتوحید، تصحیح و تعلیقات: محمدرضا شفیعی کدکنی. تهران: انتشارات آگاه.
32-مزلو، آبراهام (1376). افقهاي والاتر در فطرت انسانی. ترجمه: احمد رضواتی. مشهد: آستان قدس رضوي.
33-مشایخی¬راد، شهاب¬الدین (1380). مجموعه مقالات تعلیم و تربیت دینی. قم: پژوهشکده حوزه و دانشگاه.
34-مطهري، مرتضی (1386). تعلیم و تربیت در اسلام. تهران: انتشارات صدرا.
35-مطهری، مرتضی، 1396، مجموعه آثار، تهران: انتشارات صدرا.
36-نصر، سیدحسین (1383). تاریخ فلسفه اسلامی (جلد اول). تهران: حکمت.
37-وزیري، علی¬نقی (1338). زیباشناسی در هنر و طبیعت. تهران: دانشگاه تهران.
38-هاشم¬نژاد، حسین (1385). درآمدي بر فلسفه هنر از دیدگاه فیلسوفان بزرگ اسلامی، قبسات. سال یازدهم، شماره 39 و 40.
39-یوسفیان، جواد (1379). «نگاهی به مفهوم زیباشناسی». نشریه دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تبریز. دوره 43، شماره 4
40-Dewey, j. (1934). Art As Experience . New York: Minton Balch
41-Lowenfeld, v & sbrittain, w. (1987). Creative And Mental Growth. New York: Macmillan.
