تاثیر رویکرد مذهبی و گرایش مزدیسنایی شاهان هخامنشی بر عملکرد آنان
محورهای موضوعی : مباحث معرفتی و روش شناختی و تاریخ پژوهی
1 - دکترای فرهنگ و زبان های باستانی - دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات تهران
کلید واژه: آیین زردشت, پادشاهان هخامنشی, رویکرد مذهبی, جامعه. ,
چکیده مقاله :
دین مزدیسنایی، دین حاضر در سه دوره باستانی ایران است و از این رو آموزه های آن کیش بر سراسر ایران تاثیرگذار بوده است. از سوی دیگر رویکرد مذهبی پادشاهان هر دوره در نفوذ، گسترش و قوت و ضعف آن و نفوذ دین مردان بی تاثیر نبوده است. ازین رو باید نقش و عملکرد دین مزدیسنایی و رویکرد پادشاهان به آن در هر دوره مورد تحلیل و بررسی قرار گیرد.
این پژوهش به روش توصیفی– تحلیلی و بر پایه مطالعات اسنادی- کتابخانهای انجام شده است و هدف از آن مطالعه عملکرد دین زردشت در دوره هخامنشیان و تحلیل رویکرد پادشاهان به این دین و تاثیر آن بر جامعه هخامنشی است. و در پایان به این نتیجه خواهد رسید که پادشاهان هخامنشی نه تنها به دین زردشت بلکه به تمام دین ها و کیشهای موجود در قلمرو خود با دید تسامح و احترام مینگریستند و مردم در تمام متصرفات آنها آزادانه اعمال مذهبی خود را برگزار مینمودند. تشابهات متون اوستا با کتیبه ها و حضور نام اهورامزدا در سنگ نوشتهها بیانگر آن است که پادشاهان هخامنشی با آموزه های زردشت آشنایی کامل داشتهاند اما کاملا آگاهانه از گسترش و حکومتی شدن آیین مزدیسنایی و در نهایت رواج تک مذهبی، جلوگیری مینمودند. پرستشگاهها، آیین خاکسپاری، حضور موازی دیگر آیینها و رفتار با مغان همه نشان از آزاد اندیشی مذهبی و زردشتی نبودن پادشاهان و جامعه هخامنشی دارد.
Mazdisnai is the religion present in three ancient periods, and therefore the teachings of that religion have influenced the whole of Iran. On the other hand, the religious approach of the kings of each era has not been without influence in its influence, expansion, strength and weakness, and the influence of men's religion. Therefore, the role and performance of the Mazdisenai religion and the approach of the kings to it should be analyzed and investigated in each period.
This research has been carried out in a descriptive-analytical way and based on documentary-library studies, its purpose is to study the performance of the Zoroastrian religion in the Achaemenid period and analyze the approach of the kings to this religion and its impact on the Achaemenid. And in the end, it will be concluded that the Achaemenid kings viewed not only Zoroastrian religion but also all the religions and cults in their territory with tolerance and respect, and the people in all their possessions freely performed their religious practices. were held. The similarities of the Avesta with the inscriptions and the presence of Ahura Mazda's name in the stone inscriptions indicate that the Achaemenid kings were fully familiar with Zoroastrian teachings, but they consciously prevented the spread and government of Mazdasenaite religion and ultimately the spread of monotheism. they did Places of worship, funeral rituals, the parallel presence of other rituals and the treatment of Mughans all show the religious freedom and non-Zoroastrianism of the Achaemenid kings and society.
منابع آملی کورت، هلن،(1388)، تاریخ هخامنشی، ج 3، ترجمه مرتضی ثاقب فر، تهران: توس.
انصاری، بهمن،(1402)، «بررسی دین کوروش هخامنشی با تحلیل داده های تاریخی و اسطوره شناسی»، فصلنامه تاریخ ، شماره 69، صفحات (30-47).
احمدی، داریوش،(1387)، دنیای ناشناخته هخامنشیان،تهران: جوانه توس .
بریان، پیر،(1377)، تاریخ امپراتوری هخامنشیان، ج 1، ترجمه دکتر مهدی سمسار، تهران: زریاب.
بویس، مری (1381)، زردشتیان، باورها و آداب دینی آن¬ها،ترجمه عسگر بهرامی. تهران: ققنوس.
بنونیست، امیل،(1350)، دین ایرانی بر پایه متن های کهن یونانی، ترجمه بهمن سرکاراتی. تبریز: دانشگاه تبریز.
جهانیان، اردشیر، (1349)، دین هخامنشیان، تهران: - .
ج.کنت، رونالد،(1379)، فارسی باستان، ترجمه سعید عریان، تهران: حوزه هنری.
جعفری دهقی، محمود، (1393)، تاریخ سیاسی اشکانیان در: تاریخ جامع ایران،ج 2 ،تهران: دایره المعارف بزرگ اسلامی.
حضرتی یامچی، حسن، (1376)،«مذهب و سیاست هخامنشیان»، فصلنامه کیهان اندیشه، شماره 74، صفحات(3-19).
داندامایف، م .آ، (1373)، ایران در دوران نخستین پادشاهان هخامنشی، ترجمه روحی ارباب، تهران: علمی و فرهنگی.
دیاکونوف ، ام.ای، (1345)، تاریخ ماد، ترجمه کریم کشاورز، تهران: پیام.
رسولی(طالقانی)، آرزو، (1396)، «اصول اعتقادی هخامنشیان بر اساس سنگ نبشته ها»، فصلنامه تاریخ ایران، شماره 27، صفحات( 59-76 ).
گرشویچ، ایلیا، (1385)، تاریخ ایران، دوره هخامنشیان(از مجموعه تاریخ کمبریج)،ترجمه مرتضی ثاقب فر، تهران: جامی.
کوک، جان مانوئل، (1383)، شاهنشاهی هخامنشی، ترجمه مرتضی ثاقب فر،تهران.
قائم مقامی، سید محسن، (1389)، «بررسی سیاست دینی هخامنشیان بر اساس کتیبه¬ها»، فصلنامه پژوهش های تاریخی، شماره 2، صفحات( 81-92).
لوکاس، هنری، (1369)، تاریخ تمدن، ج 1،ترجمه عبدالحسین آذرنگ . تهران: کیهان.
لیندزی، الن، (1388) ، تاریخ امپراتوری ایران، ترجمه عیسی عبدی، تهران: امیرکبیر.
ن.فرای، ریچارد، (1368)، میراث باستانی ایران، ترجمه مسعود رجب نیا .تهران: علمی و فرهنگی.
نجف زاده (اتابکی)، ابوالحسن،(1393)، مدیریت جهانی هخامنشی، تهران: پازینه.
Jackson,W.1981.Avesta Grammer.New York: Columbia College.
Kellens,J.and E.Pirart.1990.Repertoires grammaticaux et Lexiques De Avesta.V2.Wiesbaden.
Monna,Maria Cornelia .1978 .The Gathas of Zarathustra. Amsterdam Netherlands.
Reichelt,Hans.1968. Avesta Reader Texts, Notes, Glossary and Index. Berlin
.
