تاثیر رویکرد مذهبی و گرایش مزدیسنایی شاهان هخامنشی بر عملکرد آنان
الموضوعات :
1 - دکترای فرهنگ و زبان های باستانی - دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات تهران
الکلمات المفتاحية: آیین زردشت, پادشاهان هخامنشی, رویکرد مذهبی, جامعه. ,
ملخص المقالة :
دین مزدیسنایی، دین حاضر در سه دوره باستانی ایران است و از این رو آموزه های آن کیش بر سراسر ایران تاثیرگذار بوده است. از سوی دیگر رویکرد مذهبی پادشاهان هر دوره در نفوذ، گسترش و قوت و ضعف آن و نفوذ دین مردان بی تاثیر نبوده است. ازین رو باید نقش و عملکرد دین مزدیسنایی و رویکرد پادشاهان به آن در هر دوره مورد تحلیل و بررسی قرار گیرد.
این پژوهش به روش توصیفی– تحلیلی و بر پایه مطالعات اسنادی- کتابخانهای انجام شده است و هدف از آن مطالعه عملکرد دین زردشت در دوره هخامنشیان و تحلیل رویکرد پادشاهان به این دین و تاثیر آن بر جامعه هخامنشی است. و در پایان به این نتیجه خواهد رسید که پادشاهان هخامنشی نه تنها به دین زردشت بلکه به تمام دین ها و کیشهای موجود در قلمرو خود با دید تسامح و احترام مینگریستند و مردم در تمام متصرفات آنها آزادانه اعمال مذهبی خود را برگزار مینمودند. تشابهات متون اوستا با کتیبه ها و حضور نام اهورامزدا در سنگ نوشتهها بیانگر آن است که پادشاهان هخامنشی با آموزه های زردشت آشنایی کامل داشتهاند اما کاملا آگاهانه از گسترش و حکومتی شدن آیین مزدیسنایی و در نهایت رواج تک مذهبی، جلوگیری مینمودند. پرستشگاهها، آیین خاکسپاری، حضور موازی دیگر آیینها و رفتار با مغان همه نشان از آزاد اندیشی مذهبی و زردشتی نبودن پادشاهان و جامعه هخامنشی دارد.
منابع آملی کورت، هلن،(1388)، تاریخ هخامنشی، ج 3، ترجمه مرتضی ثاقب فر، تهران: توس.
انصاری، بهمن،(1402)، «بررسی دین کوروش هخامنشی با تحلیل داده های تاریخی و اسطوره شناسی»، فصلنامه تاریخ ، شماره 69، صفحات (30-47).
احمدی، داریوش،(1387)، دنیای ناشناخته هخامنشیان،تهران: جوانه توس .
بریان، پیر،(1377)، تاریخ امپراتوری هخامنشیان، ج 1، ترجمه دکتر مهدی سمسار، تهران: زریاب.
بویس، مری (1381)، زردشتیان، باورها و آداب دینی آن¬ها،ترجمه عسگر بهرامی. تهران: ققنوس.
بنونیست، امیل،(1350)، دین ایرانی بر پایه متن های کهن یونانی، ترجمه بهمن سرکاراتی. تبریز: دانشگاه تبریز.
جهانیان، اردشیر، (1349)، دین هخامنشیان، تهران: - .
ج.کنت، رونالد،(1379)، فارسی باستان، ترجمه سعید عریان، تهران: حوزه هنری.
جعفری دهقی، محمود، (1393)، تاریخ سیاسی اشکانیان در: تاریخ جامع ایران،ج 2 ،تهران: دایره المعارف بزرگ اسلامی.
حضرتی یامچی، حسن، (1376)،«مذهب و سیاست هخامنشیان»، فصلنامه کیهان اندیشه، شماره 74، صفحات(3-19).
داندامایف، م .آ، (1373)، ایران در دوران نخستین پادشاهان هخامنشی، ترجمه روحی ارباب، تهران: علمی و فرهنگی.
دیاکونوف ، ام.ای، (1345)، تاریخ ماد، ترجمه کریم کشاورز، تهران: پیام.
رسولی(طالقانی)، آرزو، (1396)، «اصول اعتقادی هخامنشیان بر اساس سنگ نبشته ها»، فصلنامه تاریخ ایران، شماره 27، صفحات( 59-76 ).
گرشویچ، ایلیا، (1385)، تاریخ ایران، دوره هخامنشیان(از مجموعه تاریخ کمبریج)،ترجمه مرتضی ثاقب فر، تهران: جامی.
کوک، جان مانوئل، (1383)، شاهنشاهی هخامنشی، ترجمه مرتضی ثاقب فر،تهران.
قائم مقامی، سید محسن، (1389)، «بررسی سیاست دینی هخامنشیان بر اساس کتیبه¬ها»، فصلنامه پژوهش های تاریخی، شماره 2، صفحات( 81-92).
لوکاس، هنری، (1369)، تاریخ تمدن، ج 1،ترجمه عبدالحسین آذرنگ . تهران: کیهان.
لیندزی، الن، (1388) ، تاریخ امپراتوری ایران، ترجمه عیسی عبدی، تهران: امیرکبیر.
ن.فرای، ریچارد، (1368)، میراث باستانی ایران، ترجمه مسعود رجب نیا .تهران: علمی و فرهنگی.
نجف زاده (اتابکی)، ابوالحسن،(1393)، مدیریت جهانی هخامنشی، تهران: پازینه.
Jackson,W.1981.Avesta Grammer.New York: Columbia College.
Kellens,J.and E.Pirart.1990.Repertoires grammaticaux et Lexiques De Avesta.V2.Wiesbaden.
Monna,Maria Cornelia .1978 .The Gathas of Zarathustra. Amsterdam Netherlands.
Reichelt,Hans.1968. Avesta Reader Texts, Notes, Glossary and Index. Berlin
.
