بررسی جلوه¬های عنصر زمان در رمان«اساتذة الوهم»
محورهای موضوعی : مطالعات نقد ادبی
فریبا سبکروح
1
,
کتایون فلاحی
2
1 - دانش آموخته دکتری زبان و ادبیات عربی، واحد گرمسار،دانشگاه آزاد اسلامی، گرمسار، ایران.
2 - استادیار گروه زبان و ادبیات عربی، واحد گرمسار،دانشگاه آزاد اسلامی، گرمسار، ایران
کلید واژه: علی بدر, رمان معاصر عراق, أساتذة الوهم, عناصر داستان. ,
چکیده مقاله :
داستان، ابزار اصلي سبك روايي نويسنده به شمار ميرود كه در اين بين زمان از عناصر مهم در روایت به شمار میرود. علی بدر در رمان«أساتذة الوهم» صفحه پنهانی از اوضاع سیاسی، اجتماعی و فرهنگی مردم عراق را در دهه ۱۹۸۰ میلادی در بغداد به تصویرکشیده و مشکلات زندگی آنها را در فضای نابسامان جنگ میان ایران و عراق، بازبان هنری خویش و در قالب شخصیتهای رمان بیان نموده است و با ایجاد فضایی زنده و باور پذیر و با شخصیتپردازی مناسب خود، روایتی جاندار و فراگیر واثری ماندگار و بدیع را در مقطعی از تاریخ آفریده و واقعیتی تاریخی را با تخیل قوی خویش به واقعیتی داستانی تبدیل کرده است. سبک وی در بیان رمان، ترکیبی از واقع گرایی و خیال ادبی است، این نوشتار براساس شيوه توصيفي ـ تحليلي، تلاش نموده به بررسی عنصر زمان در رمان «أساتذة الوهم» که چگونه این عناصر باعث نظم، تداوم و توالی این رمان توسط علی بدر شده است. گذشته گري به عنوان وجه غالب این رمان است که نویسنده با مرور ذهنيِ خاطرات شخصيتهاي اصلي، اغلب براي ترسيم روابط بين شخصيتها و كُنش فردي و اجتماعي شان استفاده شده است. آيندهنگری گرچه سهم اندكي در رمان مذكور دارد اما تصويرگرآشفتگيهاي روحي و دغدغههاي شخصيتهاي داستان است. از نقاط قوت این رمان میتوان، تمرکز و نگاه دقیق نویسنده بر موضوع جنگ و شعر و شاعری در میان جوانان دهه هشتاد و پرشزمانی را نام برد.
The story is the main tool of the author's narrative style, which is considered one of the important elements in the narrative. In the novel "Asatezatolvahm", Ali Badr has depicted a hidden page of the political, social and cultural situation of the Iraqi people in the 1980s in Baghdad and the problems of their lives in the chaotic atmosphere of the war between Iran and Iraq, he has expressed with his artistic vision in the form of characters in the novel. By creating a lively and believable atmosphere and with his appropriate characterisation, he has created a vivid and comprehensive narrative and a lasting and innovative work in a period of history and a historical reality with his strong imagination. A fact has become a story. His style in describing the novel is a combination of realism and literary fantasy. Based on the descriptive-analytical method, this article tries to investigate the element of time in the novel ""Asatezatolvahm" and how these elements have caused the order, continuity and sequence of this novel by Ali Badr.
Hindsight is the dominant aspect of this novel. The author, by mentally reviewing the memories of the main characters, has often been used to depict the relationships between the characters and their individual and social actions. Although Foresight has a small role in the mentioned novel but, it portrays mental disturbances and worries of The characters of the are one of the strong pain of this Novel. The author's careful focus on the subject of war, poetry and poetry among the youth of the eighties and the time jump
احمدي، نصرالله.(1386). ساختار داستان کوتاه، شيراز: مؤسسه فرهنگي و انتشاراتي ميرزاي شيرازي.
اخوت ،احمد.(۱۳۷۱). دستورزبان داستان، تهران: نشر فردا.
اردلانی، شمس الحاجیه.(۱۳۸۷). عامل زمان دررمان سووشون، مجله زبان وادبیات فارسی، ش۱۰ص ۳۵ ـ ۹.
اسحاقيان، جواد.(۱۳۶۸). راهي به هزار توي رمان نو، تهران: گلآذين.
ایگلتون، تري.( ۱۳۸۰). پیش درآمدي برنظریه ادبی، ترجمه عباس مخبر، چاپ چهارم تهران: مرکز.
برنس، جيرالد.(۲۰۰۳). المصطلح السردي، مترجم: عابد خازندار، القاهره: المجلس الأعلي للثقافة.
بوطيب، عبدالعالي.(۱۹۹۳). اشكاليه الزمن في النص الروايي ، مجلة النقد الأدبـي، العـدد ۲ ،صـص ۱۲۹ـ ۱۴۵.
تولان، مایكل.(۱۳۸۶). روایت شناسی، در آمدی زبانی ـ انتقادی، ترجمه سیده فاطمه علوی و فاطمه نعمتی، تهران: انتشارات سمت.
چتمن،س.(1391). داستان و گفتمان ساختار روايي در داستان و فيلم، ترجمه سادات ميرخندان، قم: مرکز.
حسن¬لی، کاووس و ناهيد دهقاني.(۱۳۸۹). بررسي سرعت روايت در رمان جاي خالي سلوچ، فصلنامۀ زبان و ادب پارسي. شمارۀ ۴۵ صص ۶۳ـ۳۷.
درودگريان، فرهاد، فاطمه کوپا و سهيلا اکبرپور مهرآبادي.(۱۳۹۱). زمان روايي در رمان احتمالاً گم شده¬ام براساس نظرية ژرار ژنت، دانشگاه پیام نور، دوره اول، شمارة ۲ صص ۵ ـ.۱۷.
الزیتونی، لطیف.(۲۰۰۲). معجم مصطلحات نقد الروایة، مکتبۀ لبنان ناشرون، دار النهار للنشر، بیروت، لبنان.
العيد، يمني.(1986). الراوي الموقع والـشكل، دراسـة فـي الـسرد الروائـي، الطبعـة الاولی، بيـروت: مؤسـسة الأبحاث العربية.
فورستر، ادوارد مورگان.(1391). جنبههاي رمان، ترجمه: ابراهيم يونسي، چ5، تهران: نشر نگاه.
قاسـمی پـور، قـدرت.(۱۳۸۷). زمـان و روایـت، فصـلنامه نقـد ادبـی، ش۲ .صـص ۱۲۳ ـ۱۴۴.
القاضي، عبدالمنعم زكريا.(۲۰۰۹). البنية السردية في الرواية، الجيزة: عين الدراسات و البحوث الإنسانية و الاجتماعية.
القصراوي،مها حسن.(۲۰۰۴). الزمن فی الروایة العربیة، بیروت: المؤسسة العربية للدراسات و النشر.
میرصادقی، جمال.(۱۳۸۱). جهان داستان ایران، تهران: نشراشاره.
همو.(۱۳۸۶). ادبیات داستانی قصه، رمانس،داستان کوتاه، رمان، چاپ پنجم تهران: نشر سخن.
میرصادقی، ذوالقدر، میمنت.(۱۳۷۷). واژه نما هنر داستان نویسی، چاپ اول تهران: کتاب مهناز.
میرصادقی، میمنت.(۱۳۸۵). رمان¬های معاصر فارسی (کتاب چهارم)، چاپ اول تهران: انتشارات نیلوفر.
ژنت، ژرار.(1392). تخیل و بیان، الله شکر اسداللهی تجرق،تهران :سخن.
ریمون کنان، شلومیت.(1382). روایت داستانی، بوطیقاي معاصر، ترجمه: ابوالفضل حري، تهران: نشر نیلوفر.
لوته، یاکوب.(1389). مهامه¬اي بر روایت در ادبیات و سینما، ترجمۀ امید نیک فرجام، تهران: نشر مینوي خرد.
