طراحی الگوی استقرار مدیریت کیفیت جامع در سازمان مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی

محورهای موضوعی : پژوهش های مدیریت راهبردی

رضا صحرایی ¹ , حسن شهرکی پور ² , افسانه صابر گرگانی ³

1 - دانش آموخته دکتری مدیریت آموزش عالی، دانشکده علوم تربیتی،واحد رودهن، دانشگاه آزاد اسلامی، رودهن، ایران
2 - دانشیار، گروه علوم تربیتی، واحد رودهن،دانشگاه آزاد اسلامی،تهران، ایران
3 - استادیار، برنامه‌ریزی درسی، واحد رودهن، دانشگاه آزاد اسلامی ایران، تهران، ایران

تاریخ دریافت : 1402/08/15 تاریخ پذیرش : 1402/11/04 تاریخ انتشار : 1403/06/30

کلید واژه: مدیریت کیفیت جامع, نظام آموزش عالی, دانشگاه آزاد اسلامی, سازمان مرکزی,

چکیده مقاله :

هدف از پژوهش حاضر طراحی الگویی برای استقرار مدیریت کیفیت جامع در سازمان مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی است. روش پژوهش آمیخته (کیفی- کمی) است. در بخش کیفی از تکنیک تحلیل مضمون با رویکرد استقرایی استفاده شد. جامعه آماری در بخش کیفی شامل کلیه خبرگان، افراد صاحبنظر و مدیران ارشد مطلع سازمان مرکزی در حوزه مدیریت کیفیت جامع بود که مصاحبه با 12 نفر (عضو هیأت علمی) تا رسیدن به اشباع نظری انجام شد. نتایج با تکنیک تحلیل مضمون با رویکرد استقرایی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. جامعه آماری در بخش کمی معاونین، مشاورین، رؤسای مراکز، مدیران کل، مدیران و روسای ادارات سازمان مرکزی، مجموعاً 615 نفر در سال تحصیلی 1402-1401 بودند. با استفاده از فرمول کوکران تعداد240 نفر با روش نمونه گیری تصادفی خوشه‌ای به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. بر اساس نتایج به‌دست‌آمده از تحلیل مصاحبه‌ها در زمینه عوامل موثر بر استقرار مدیریت کیفیت جامع 177 زیرمقوله، 11 مقوله فرعی و 2 مقوله اصلی شناسایی شدند که عبارت بودند از: عوامل درون سازمانی (برنامه‌ریزی، نیازسنجی، مشارکت، منابع انسانی، منابع مالی، فرهنگ سازمانی، زیر ساخت، ارتباطات سازمانی و مدیریت سازمانی) و عوامل برون سازمانی (عوامل محیطی، سیاست گذاری). در بخش کمی نتایج آزمون فریدمن نشان داد در بین عوامل موثر بر مدیریت کیفیت جامع عوامل درون سازمانی بالاترین رتبه و برون سازمانی کمترین رتبه را داشتند. همچنین ملاحظه شد در عوامل موثر بر استقرار مدیریت کیفیت جامع در سازمان مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی مجموع عوامل برون سازمانی و درون سازمانی نقش دارند.

منابع و مأخذ:

جمشیدی کوهساری، محبوبه. قهرمانی، محمد. شمس مورکانی، غلامرضا. ابوالقاسمی، محمود. (1399). طراحی مدل تعالی نظام دانشگاهی با تاکید بر بنیاد مدیریت کیفیت اروپا (مورد مطالعه: دانشگاه‌های دولتی جامع شهر تهران). دوماهنامه علمی - پژوهشی رهیافتی نو در مدیریت آموزشی, 11(43), 167-202.
جهان بزرگی، سپیده. فیلی، اردلان. (1399). شناسایی و اولویت بندی عوامل مؤثر در پیاده سازی مدیریت کیفیت جامع در مؤسسات آموزش عالی با رویکرد DANP، نخستین کنفرانس بین المللی و دومین کنفرانس ملی مدیریت، اخلاق و کسب و کار، شیراز، مرداد 1399.
دهقانی سلطانی، مهدی و آذر، عادل. (1399). تاثیر مدیریت کیفیت جامع بر مزیت رقابتی با تبیین نقش میانجی عملکرد نوآوری در شرکتهای صادر کننده در صنعت پوشاک فصلنامه مدیریت کسب و کارهای بين المللی، 2 (2) ۲۲-۱.
رشیدی، زهرا. فریدونی، سمیه. (1400). ارائه چارچوبی مفهومی برای مدیریت کیفیت جامع در دانشگاه‌های ایران. فصلنامه اقتصاد توسعه دانش بنیان، ۱ (۱) :۲۵-۵۱.
سازمان مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی. (1402). مرجعیت علمی- چیستی و چگونگی، موانع و راهکارها. تهران.
سازمان مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی. (1402). روایت تحول- گزارش عملکرد دانشگاه آزاد اسلامی بر مبنای سند تحول و تعالی. گردآوری و تنظیم؛ ابوالفضل مظاهری. تهران.
سازمان مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی. (1400). سند تحول و تعالی دانشگاه آزاد اسلامی، برنامه پنج‌ساله راهبردی عملیاتی (1400-1405). تهران.
سازمان مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی. (1400). سند پشتیبان تدوین برنامه پنج‌ساله راهبردی عملیاتی دانشگاه آزاد اسلامی، جلد اول- چارچوب نظری و پشتوانه فکری تدوین برنامه. تهران.
سازمان مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی. (1400). سند پشتیبان تدوین برنامه پنج‌ساله راهبردی عملیاتی دانشگاه آزاد اسلامی، جلد دوم- آمار و اطلاعات کلی دانشگاه در روند ده ساله (1390-1399). تهران.
سربندی، شادی. قلی زاده، همت. (1399). ارزیابی تاثیر کاربرد مدیریت کیفیت جامع بر رضایت و وفاداری مشتریان فصلنامه بررسیهای بازرگانی، ۱۰۳: ۱۱۳-.۱۰۱.
شیخ زاده، رجبعلی. (1398). طراحی الگوی راهبردی مدیریت بهره¬وری سازمان¬های اطلاعاتی و امنیتی، نشریه علمی-حفاظت وامنیت انتظامی، سال چهاردهم، شماره18،92-8.
مسعودی، احسان. رضایی دولت آبادی، حسین. (1398). روابط ساختاری بین مدیریت کیفیت جامع و چابکی سازمان با نقش میانجی یادگیری سازمانی. فصلنامه مدیریت استاندارد و کیفیت، ۳۰: ۵۶-۴۱
موسی زاده اورنج، سعید. عمرانی، نسرین. (1398). بررسی تاثیر مدیریت کیفیت جامع (TQM) بر بهره وری منابع انسانی در ستاد پلیس پیشگیری ناجا (مطالعه موردی: کارکنان ناجا تهران. نشریه علمی رویکردهای پژوهشی نوین مدیریت و حسابداری. 3 (11) 89-73.
مهدی، مهدی. زراعت کیش، یوسف. یوسفی، هادی. بیات، موسی. قیدرلو، کمیل. (1401). الزامات سیاستی استقرار نظام تضمین کیفیت در آموزش عالی و پژوهش کشور. مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی. دفتر مطالعات آموزش و فرهنگ. URL: https://rc.majlis.ir/fa/report/show/1742438
هاشمی، میترا. یوسفی سعیدآبادی، رضا. زمانی کوتنایی، زهره. باکری، حوریه. نیکو، نفیسه. (1395). مدیریت کیفیت فراگیر و الگوی عملی برای استقرار مدیریت کیفیت فراگیر در سازمان‌ها. مجله مهندسی فرآیندها. ۱۳۹۵; ۳ (۵) :۶۲-۷۲
هینتون، کارن ای. (1400). راهنمای عملی برنامه‌ریزی راهبردی در دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی، برگردان به فارسی زیر نظر محمدمهدی طهرانچی. تهران. نشر علمی و دانشگاهی دانشگاه آزاد اسلامی.

Utkirov, Abbos. (2023). Total Quality Management and Performance Achievement in Higher Education (April 22, 2023). Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=4426381 or http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.4426381
Antony, J., McDermott, O., & Sony, M. (2022). Quality 4.0 conceptualization and theoretical understanding: a global exploratory qualitative study. The TQM Journal, 34(5), 1169-1188.
Budayan, C., & Okudan, O. (2022). Roadmap for the implementation of total quality management (TQM) in ISO 9001-certified construction companies: Evidence from Turkey. Ain ShamsEngineering Journal, 13(6), 101788.
Hashem, A. (2021). How common is the culture of total quality among faculty members at the University of Kufa. Rawafed Mag. 2021, 5, 1.
Asad, M., Chethiyar, S., & Ali, A. (2020). Total quality management, entrepreneurial orientation, and market orientation: Moderating effect of environment on performance of SMEs. Paradigms; a Research Journal of Commerce, Economics, and Social Sciences, 14(1), 102-108.
Farhat, S. (2020). Total quality standards in education. J. Soc. Hum. Sci. 2020, 10, 1.
Imran, H., Idris, H., Anqani, N. (2020). Obstacles to the application of TQM in universities: An exploratory study of the opinions of a sample of faculty members at the Faculty of Economics—Sebha University. Arab. J. Humanit. Soc. Sci. 2020, 12, 1.
Sainis, G., Haritos, G., Kriemadis, T., and Papasolomou, I. (2019). TQM for Greek SMEs: an alternative in facing crisis conditions. Competitiveness Review, 30 (1),41-58.
Hauptman Komotar, M. (2018). The evolutionary dynamics of quality assurance systems in European higher education: The view from Slovenia. Qual. High. Educ. 2018, 24, 203–220.
Rodrigue, J., Valenzuela, M., and Ayuyao, N. (2018). TQM paradigm for higher education in the Philippines. Quality Assurance in Education, 26 (1), 101-114.
Barbara, B., Flynn Sadao, Sakakibara, S., Roger, G. (2017). Relationship between JIT and TQM: Practices and Performance. Academy of Management Journal, 38(5), 672-681.
Bouranta, N., Psomas, E.L., and Pantouvakis, A. (2017). Identifying the critical determinants of TQM and their impact on company performance: Evidence from the hotel industry of Greece. The TQM Journal, Vol. 29 No. 1, pp. 147-166.
Al-Omari, N. (2015). Evaluation of community service programs in Saudi private universities. Arab. J. Educ. Hum. Sci. Stud. Res. 2015, 1, 157–192.
Suleman, Q., & Gul, R. (2015). Challenges to Successful Total Quality Management Implementation in Public Secondary Schools: A Case Study of Kohat District, Pakistan.Journal of Education and Practice, 6(15), 123-134.
Sallis, E. (2014). Total Quality Management in Education; Rout ledge: London, UK, 2014.
Kaynak H. (2013). The relationship between total quality management practices and their effects on firm performance, Journal of Operations Management, 21: 405–435.
Sadiq, W. (2012). An evaluation study of the role of Palestinian universities in community service and continuous learning. Master’s Thesis, University of the Arab Organization for Education, Culture and Science, Cairo, Egypt, 2012.
Lunenburg, F. C. (2010). Total Quality Management Applied to Schools. Schooling, vol.1, No.1.
American Society for Quality, Glossary – Entry: Quality, archived from the original on 2016-12-04, retrieved 2008-07-20.
Bravo Gil, R., Fraj Andrés, E. and Martínez Salinas, E. (2007). Family as a source of consumer‐based brand equity. Journal of Product & Brand Management, Vol. 16 No. 3, pp. 188-199.
Schenkel AR, Mamdouh Z, Muller WA. (2004). Locomotion of monocytes on endothelium is a critical step during extravasation. Nat Immunol. 2004 Apr; 5(4):393-400.