شکاف نسلی و انتزاع ابعاد تربیت بین نسلی در قلمرو برنامه درسی: یک مطالعه کیفی

محورهای موضوعی : آموزش و پرورش

حسین افلاکی فرد ¹ (دانشجوی دکتری برنامه ریزی درسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان)
سید ابراهیم میرشاجعفری ² (دانشیار دانشکده علوم تربیتی دانشگاه اصفهان.)
زهره سعادتمند ³ (استادیار دانشگاه ازاد اسلامی، واحد خوراسگان، گروه علوم تربیتی، اصفهان، ایران.)
نرگس کشتی آرای ⁴ (دانشیار دانشکده علوم تربیتی دانشگاه اصفهان.)

تاریخ دریافت : 1392/11/13 تاریخ پذیرش : 1392/11/13 تاریخ انتشار : 1392/09/01

کلید واژه: برنامه درسی, نسل, شکاف نسلی, تربیت بین نسلی,

چکیده مقاله :

یکی از عمده­ترین مولفه­های اثر گذار در تحولات اجتماعی و فرهنگی دوران معاصر وجود "شکاف نسلی" است. پدیده­ای که خود در جریان تغییرات و دگرگونی­های اجتماعی شکل گرفته است. ازجمله این عوامل می­توان خانواده، مدرسه و جامعه را نام برد که نقش خود را به صورت جامعه پذیری ایفا کرده و باعث تحول و شکل گیری شخصیت و نظام ارزشی مسلط بر افکار و اعمال تک تک افراد جامعه در هر سنی می­گردند. هدف این مقاله بررسی موضوع شکاف نسلی و انتزاع ابعاد تربیت بین نسلی در قلمرو برنامه درسی بر اساس مطالعه متون و منابع مرتبط و مصاحبه با صاحب نظران جامعه شناسی و برنامه درسی بود. این نوع مطالعه کیفی، تلفیقی از نوع پدیدار شناسی و تحلیل محتوا بود. جامعه آماری شامل متخصصین جامعه شناسی و برنامه درسی بودند و نمونه آماری شامل 15نفر که با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. اطلاعات با استفاده از مصاحبه بدون ساختار و هم­چنین بررسی و مطالعه متون، تحقیقات و نظریه­های مرتبط جمع آوری گردید. شیوه تجزیه و تحلیل داده­ها، تحلیل محتوا با رویکرد استقرائی بود. داده­های پژوهش شامل متن مصاحبه­ها و متون مرتبط به صورت واحدهای معنی تقسیم و سپس با فشرده­سازی، خلاصه و با شیوه استقرائی طبقات اصلی در هشت بعد: ارزش­های فردی و خانوادگی- اقتصادی- سیاسی و اجتماعی- هنری- علمی و نظری- مذهبی- ملی و جهانی شدن انتزاع شدند که هریک حاوی طبقات فرعی می­باشد که به عنوان چارچوب مفهومی پیشنهادی از مولفه­های تربیت بین نسلی تدوین گردید. هم­چنین بررسی تحقیقات و نظریه­ها و دیدگاه­های متخصصین حکایت از وجود پدیده شکاف نسل­ها دارد.

چکیده انگلیسی:

Generation gap is one of the most important factors affecting contemporary social and cultural changes. Generation gap, itself, has emerged from such social changes. Schools, families and societies are among such influential factors which played sociable roles and gave rise to the evolution and formation of the character and value systems dominating the thought and behavior of all people in society. The present study aimed to survey generational gap and to extract dimensions of intergenerational education in the realm of curriculum drawing upon resources and an interview with sociology and curriculum studies experts. This qualitative study employs both phenomenology and content analysis. Fifteen experts were selected through purposeful sampling method.  Data were analyzed utilizing inductive content analysis. The analysis lead to eight main value strata of individual-family, economical, political-social, artistic, scientific-theoretical, religious, national, and globalization. These strata further included sub-strata.  The current survey of research, theories and expert views pointed to generational gap as well.