اعتبار یابی مدل مدیریت پویایی اجتماعی مدارس در مقطع متوسطه (نمونه موردی استان کرمانشاه)
محورهای موضوعی : آموزش و پرورشمرتضی کلهری 1 , الهام کاویانی 2 , زهره سبزیانپور 3 , آناهیتا فرجی 4
1 - دانشجوی دکتری مدیریت آموزشی، گروه علوم تربیتی، واحدکرمانشاه، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمانشاه، ایران
2 - استادیار، گروه علوم تربیتی، واحد کرمانشاه، دانشگاه آزاد اسلامی،کرمانشاه، ایران
3 - استادیار، گروه علوم تربیتی، واحد کرمانشاه، دانشگاه آزاد اسلامی،کرمانشاه، ایران
4 - استادیار، گروه علوم تربیتی، واحد کرمانشاه، دانشگاه آزاد اسلامی،کرمانشاه، ایران
کلید واژه: دانشآموزان, مدارس, پویایی اجتماعی, نظام اموزش و پرورش,
چکیده مقاله :
مقدمه و هدف: پژوهش حاضر با هدف سنجش میزان اثرگذاری مدل مدیریت پویایی اجتماعی مدارس در نظام آموزش و پرورش انجام شده است. پژوهش حاضر برحسب هدف یک مطالعه کاربردی- توسعه ای است و از منظر روش و بازه زمانی گردآوری داده ها، یک پژوهش پیمایشی مقطعی است.
روش شناسی پژوهش: برای گردآوری دادهها در این پژوهش از پرسشنامه محقق ساخته بر اساس مدل مدل پویایی اجتماعی اشاره شده می‌باشد. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل مدیران مقطع متوسطه مدارس استان کرمانشاه می‌باشد. روش نمونه‌گیری این پژوهش به صورت نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای و تعداد حجم نمونه هم براساس فرمول کوکران به دست آمد که تعداد حجم نمونه مورد بررسی 384 بود.
یافته ها: براساس نتایج به دست آمده، میزان معناداری شرایط علی با بعد پدیده محوری برابر با مقدار 27/150، میزان معناداری پدیده محوری با مولفه‌های راهبردها برابر با مقدار 8 و میزان معناداری شرایط زمینه‌ای با بعد راهبردها برابر با مقدار 52/6 و میزان معناداری عوامل مداخله‌گر با بعد راهبردها برابر با مقدار 70/6 به دست آمده است که تمامی این مقادیر از مقدار استاندارد 96/1 بزرگتر می باشد
بحث و نتیجه گیری: با توجه به معناداری مولفه های مورد بررسی پژوهش نشان دهنده اعتبار مولفه های مورد بررسی و اثرگذاری مناسب مدل مدیریت پویایی اجتماعی مدارس در نظام آموزش و پرورش است.
Introduction: The present research was conducted with the aim of measuring the effectiveness of the social dynamic management model of schools in the education system. The current research is an applied-developmental study according to its purpose, and it is a cross-sectional survey research from the point of view of the method and time frame of data collection.
Research methodology: In order to collect data in this research, a questionnaire made by the researcher based on the model of the social dynamics model is mentioned. The statistical population of the present study includes middle school principals of schools in Kermanshah province. The sampling method of this research was multi-stage cluster sampling and the sample size was obtained based on Cochran's formula, which was 384.
Findings: Based on the obtained results, the significance level of causal conditions with the dimension of the central phenomenon is equal to the value of 150.27, the level of significance of the central phenomenon with the components of strategies is equal to the value of 8, and the level of significance of the background conditions with the dimension of strategies is equal to the value of 6.52 and The significance level of intervening factors with the dimension of strategies is equal to the value of 6.70, and all these values are greater than the standard value of 1.96.
Conclusion: Considering the significance of the investigated components, the research shows the validity of the investigated components and the appropriate effectiveness of the social dynamic management model of schools in the education system.
|
ISSN (Print): 2008-6369- ISSN (Online): 2423-723X
Research Paper
Measuring the effectiveness of the social dynamics model of schools in the education system
Morteza Kalhori1, Elham Kaviani2*, Zohreh Sabzianpour3, Anahita Faraji4
1.PhD student in educational management, Department of Educational Sciences, Kermanshah Branch, Islamic Azad University, Kermanshah, Iran
2.Assistant Professor, Department of Educational Sciences, Kermanshah Branch, Islamic Azad University, Kermanshah, Iran
3.Assistant Professor, Department of Educational Sciences, Kermanshah Branch, Islamic Azad University, Kermanshah, Iran
4.Assistant Professor, Department of Educational Sciences, Kermanshah Branch, Islamic Azad University, Kermanshah, Iran
Abstract Introduction: The present research was conducted with the aim of measuring the effectiveness of the social dynamic management model of schools in the education system. The current research is an applied-developmental study according to its purpose, and it is a cross-sectional survey research from the point of view of the method and time frame of data collection. Research methodology: In order to collect data in this research, a questionnaire made by the researcher based on the model of the social dynamics model is mentioned. The statistical population of the present study includes middle school principals of schools in Kermanshah province. The sampling method of this research was multi-stage cluster sampling and the sample size was obtained based on Cochran's formula, which was 384. Findings: Based on the obtained results, the significance level of causal conditions with the dimension of the central phenomenon is equal to the value of 150.27, the level of significance of the central phenomenon with the components of strategies is equal to the value of 8, and the level of significance of the background conditions with the dimension of strategies is equal to the value of 6.52 and The significance level of intervening factors with the dimension of strategies is equal to the value of 6.70, and all these values are greater than the standard value of 1.96. Conclusion: Considering the significance of the investigated components, the research shows the validity of the investigated components and the appropriate effectiveness of the social dynamic management model of schools in the education system.
|
Citation: Kalhori Morteza, Kaviani Elham, Sabzianpour Zohreh, Faraji Anahita.(2025). Measuring the effectiveness of the social dynamics model of schools in the education system .Journal of New Approaches in Educational Adminstration; 15(6):101-119
|
Corresponding author: Elham Kaviani Address: Assistant Professor, Department of Educational Sciences, Kermanshah Branch, Islamic Azad University, Kermanshah, Iran Email: eli.kaveani@gmail.com
|
Received: 2023/09/24 Accepted: 2023/12/25 PP:101-119
Use your device to scan and read the article online
DOI:
Keywords: social dynamics, students, schools, education system |
Extended Abstract
Introduction:
The educational system of any country should be able to equip learners with knowledge and skills to be able to identify future developments and issues and prepare for them. Because the first and most important goal of the educational system is to prepare learners for future needs, challenges and demands. One of the most important skills that should be considered among students is social dynamics (Brennan, et al, 2017).
Social dynamics is the study of the behavior of groups, which is the result of the interactions of individual members of the group, as well as the study of the relationship between individual interactions and group-level behaviors. The field of social dynamics brings together ideas from economics, sociology, social psychology and other disciplines (Neves & Paiva, 2021).
Therefore, the purpose of this research is to investigate the effectiveness of the social dynamic management model of schools in the education system.
Methods:
The management model of the social dynamics of schools in the education system, which is examined in this research, is shown in Figure 1. The research method is forward-looking according to the time of occurrence of the phenomenon; According to the result, decision-oriented; according to purpose, practical; according to the time of the research, cross-sectional; According to the type of data, quantitative; According to the method of data collection or the nature and method of the research, it was descriptive-correlation. The statistical population of the present study includes all secondary level principals in schools of Kermanshah province. The sampling method of this research was multi-stage cluster sampling and the sample size was obtained based on Cochran's formula, which was 384. The data collection tool in this research is a researcher-made questionnaire based on the social dynamic management model of schools in the education system. Scoring in this questionnaire is a 5-point Likert scale, with 1, 2, 3, 4, and 5 points for the options "I completely disagree", "I disagree", "I have no opinion", "I agree" and "I completely agree". has been taken. The software used in this research is Smart PLS and SPSS. In order to check the validity of the questionnaire questions, confirmatory factor analysis and convergent validity were used. The factor load of the research items is more than 0.4, which shows the validity of the questionnaire questions. In examining the convergence validity, the composite reliability (CR) of the studied constructs is greater than the average variance extracted (AVE), which indicates the convergent validity of the studied constructs.
Results:
Based on the results, the central phenomenon in this research was the social dynamics of schools including three main categories and eight sub categories. The main categories of managing the social dynamics of schools included social adaptation, social skills and social culture. Social adjustment included two subcategories of educational adjustment and emotional adjustment. Social skill included emotional social skill, functional social skill, alternative social skill and planning social skill. And social culture included the norms and culture of peers and affiliation.
According to the obtained results, the causal conditions affecting the social dynamics of schools have been placed in the area of the presented policies, which have two categories of requirements, which include organizational and legal requirements. The obtained organizational requirements include meritocracy and merit selection, specialization and specialized knowledge, accurate identification of indicators and components of social dynamics and legal requirements including the existence of facilitating laws and regulations, goals in the form of approvals of the Supreme Council of Education and Culture and the Supreme Council of Cultural Revolution is.
According to the obtained results, the intervening factors affecting the management of the social dynamics of schools have been placed in two categories of intra-organizational conditions and extra-organizational conditions. Internal organizational conditions include examining two categories of structural barriers and management barriers, each of which has different factors.
According to the results obtained from the research, the strategies are categorized into two categories: individual strategies and organizational strategies. Individual strategies include examining the components of self-management, which includes factors of self-control, self-evaluation, self-correction, being a manager researcher and familiarity with various research methods, system knowledge, structure knowledge, culture knowledge, knowledge of the atmosphere, knowledge of rules and regulations, knowledge of organization theories, Experimenting, learning from experience and gaining experience is having a scientific outlook and having the power of leadership.
According to the results obtained from the research, establishing the social dynamic management style of schools has individual, social and organizational consequences. According to the obtained results, individual outcomes are effective in the two dimensions of increasing creativity and improving performance, which factors related to increasing creativity include forward-looking and future-making, creative and innovative components, generating new ideas, providing creative solutions and entrepreneurship. Also, performance improvement includes the components of continuous improvement and improvement of educational skills.
Conclusion:
The degree of significance of the causal conditions with the dimension of the central phenomenon shows the significance of the desired relationship. The degree of significance of the central phenomenon with the components of the strategies shows the significance of the desired relationship. The significant value of all the components related to the dimensions of strategies and phenomenon-oriented shows the validity of the investigated components. The significance level of background conditions with the dimension of strategies shows the significance of the desired relationship. The significant value of all the components related to the background conditions and strategies also shows the validity of the investigated components. The significance level of intervening factors with the dimension of strategies shows the significance of the desired relationship. The significant value of all the components related to the intervening factors and strategies dimension shows the validity of the investigated components.
|
|
شاپا چاپی: 2008-6369- شاپا الکترونیکی: x2423-723
مقاله پژوهشی
سنجش میزان اثرگذاری مدل مدیریت پویایی اجتماعی مدارس در نظام آموزش و پرورش
مرتضی کلهری1، الهام کاویانی2*، زهره سبزیانپور3، آناهیتا فرجی4
1- دانشجوی دکتری مدیریت آموزشی، گروه علوم تربیتی، واحدکرمانشاه، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمانشاه، ایران
2- استادیار، گروه علوم تربیتی، واحد کرمانشاه، دانشگاه آزاد اسلامی،کرمانشاه، ایران
3- استادیار، گروه علوم تربیتی، واحد کرمانشاه، دانشگاه آزاد اسلامی،کرمانشاه، ایران
4- استادیار، گروه علوم تربیتی، واحد کرمانشاه، دانشگاه آزاد اسلامی،کرمانشاه، ایران
تاریخ دریافت: 02/07/1402 تاریخ پذیرش:04/10/1402 شماره صفحات:119-101
از دستگاه خود برای اسکن و خواندن مقاله به صورت آنلاین استفاده کنید
DOI:
واژههای کلیدی: پویایی اجتماعی، دانشآموزان، مدارس، نظام اموزش و پرورش |
چکیده مقدمه و هدف: پژوهش حاضر با هدف سنجش میزان اثرگذاری مدل مدیریت پویایی اجتماعی مدارس در نظام آموزش و پرورش انجام شده است. پژوهش حاضر برحسب هدف یک مطالعه کاربردی- توسعه ای است و از منظر روش و بازه زمانی گردآوری داده ها، یک پژوهش پیمایشی مقطعی است. روش شناسی پژوهش: برای گردآوری دادهها در این پژوهش از پرسشنامه محقق ساخته بر اساس مدل مدل پویایی اجتماعی اشاره شده می‌باشد. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل مدیران مقطع متوسطه مدارس استان کرمانشاه می‌باشد. روش نمونه‌گیری این پژوهش به صورت نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای و تعداد حجم نمونه هم براساس فرمول کوکران به دست آمد که تعداد حجم نمونه مورد بررسی 384 بود. یافته ها: براساس نتایج به دست آمده، میزان معناداری شرایط علی با بعد پدیده محوری برابر با مقدار 27/150، میزان معناداری پدیده محوری با مولفه‌های راهبردها برابر با مقدار 8 و میزان معناداری شرایط زمینه‌ای با بعد راهبردها برابر با مقدار 52/6 و میزان معناداری عوامل مداخله‌گر با بعد راهبردها برابر با مقدار 70/6 به دست آمده است که تمامی این مقادیر از مقدار استاندارد 96/1 بزرگتر می باشد بحث و نتیجه گیری: با توجه به معناداری مولفه های مورد بررسی پژوهش نشان دهنده اعتبار مولفه های مورد بررسی و اثرگذاری مناسب مدل مدیریت پویایی اجتماعی مدارس در نظام آموزش و پرورش است.
|
استناد: کلهری مرتضی ، کاویانی الهام ، سبزیانپور زهره ، آناهیتا فرجی (1403). سنجش میزان اثرگذاری مدل مدیریت پویایی اجتماعی مدارس در نظام آموزش و پرورش. دوماهنامه علمی- پژوهشی رهیافتی نو در مدیریت آموزشی. 15 (6): 119-101
مقدمه
نظام آموزشی هر کشوری برای تحقق شایسته اهداف خود باید بتواند فراگیران را به دانش و مهارت‌هایی مجهز نماید که بتوانند تحولات و مسائل آینده را شناسایی کنند و برای آن آماده گردند؛ چراکه اولین و مهمترین هدف نظام آموزشی، آماده‌سازی فراگیران برای نیازها ،چالش ها و تقاضاهای آینده است. یکی از مهمترین مهارت‌ها که باید در میان دانشآموزان به آن توجه شود، پویایی اجتماعی است (Brennan,at all, 2017).
پویایی اجتماعی مطالعه رفتار گروه‌هاست که نتیجه تعاملات تک تک اعضای گروه و همچنین مطالعه از رابطه تعاملات فردی و رفتارهای سطح گروهی حاصل میشود. حوزه پویایی اجتماعی ایده‌هایی از اقتصاد، جامعه‌شناسی، روانشناسی اجتماعی و سایر رشته‌ها را گرد هم می‌آورد و زیرشاخه‌ای از سیستم‌های انطباقی پیچیده یا علم پیچیدگی است(Neves & Paiva,2021).
اصطلاح پویایی اجتماعی، به دیدگاهی سیستماتیک از تعاملات اجتماعی بین افراد یا گروه های اجتماعی اشاره دارد. نمونه‌هایی از این روابط صمیمی، دوستی، خانواده، جوامع، شرکت‌ها، ملت‌ها و غیره هستند. با نگاهی به این دیدگاه سیستماتیک، بین این تعاملات و برخوردها یک اتفاق پویا وجود دارد. یعنی نه تصادفی هستند و نه غیرقابل پیش‌بینی(Roeser & Peck,2021).
باید توجه داشت که بیشتر اوقات، برای اکثر انسان ها، برخوردهای اجتماعی در سطح ناخودآگاه اتفاق می‌افتد. این بدان معناست که آنها از ساختاری که برخوردهای اجتماعی خود را بر اساس آن انجام می‌دهند آگاه نیستند. با این حال، چیزی نیست که افراد آن را ساخته باشند، بلکه آن چیزی است که از قبل وجود دارد و اگر بخواهید با دقت به آن نگاه کنند، می‌توانند آن را ببینند. پویایی در آغاز، عبارت است از توصیف ساده مراحل متوالی که جوامع بشری طی کرده‌اند(Chen & Astor,2022).
پویایی اجتماعی مدارس در نظام آموزش و پرورش به وضعیتی اشاره دارد که محیط آموزشی و تعاملات اجتماعی درون آن به صورت فعال و پویا هستند. این پویایی معمولاً به تعاملات بین دانشآموزان، معلمان، مدیران و سایر اعضای جامعه مدرسه اشاره دارد. پویایی اجتماعی در مدارس می‌تواند در سطوح مختلفی از محیط آموزشی مشاهده شود، از جمله:
الف) تعاملات دانشآموزان: پویایی اجتماعی در مدارس به ایجاد فرصت‌های تعامل و همکاری بین دانشآموزان می‌پردازد. این تعامل شامل فعالیت‌های گروهی، پروژه‌های تیمی، بحث و گفتگو، بازی‌های گروهی و مشارکت در فعالیت‌های جمعی است. این تعاملات می‌توانند روابط دوستانه، همکاری و تعامل مثبت را تقویت کنند و به ایجاد یک احساس تعلق به جامعه مدرسه کمک کنند.
ب) تعاملات معلمان و دانشآموزان: پویایی اجتماعی همچنین به تعامل بین معلمان و دانشآموزان اشاره دارد. این تعامل شامل ارائه بازخورد، راهنمایی، مشاوره و ایجاد یک رابطه معلم-دانش‌آموز صمیمی و محافظه کارانه است. تعاملات معلمان و دانشآموزان می‌تواند انگیزه و علاقه دانشآموزان را تقویت و بهبود فرایند یادگیری را تسهیل کند.
ج) تعاملات مدیران و اعضای جامعه مدرسه: پویایی اجتماعی همچنین به تعاملات بین مدیران مدرسه، معلمان، دانشآموزان و سایر اعضای جامعه مدرسه اشاره دارد. این تعاملات شامل جلسات هماهنگی، برنامه‌ریزی مشترک، ارتباط با والدین و همکاری با جوامع محلی است. تعاملات موثر بین اعضای جامعه مدرسه می تواند به بهبود مدیریت مدرسه، ارتقاء کیفیت آموزش، حل مسائل روزمره و ایجاد یک فضای آموزشی مثبت موثر باشد(Wang & Degol,2022).
بنابراین باید بیان داشت که پویایی اجتماعی در مدارس دارای یک اهمیت کاربردی است، زیرا بهبود روابط اجتماعی، افزایش انگیزه، ایجاد محیطی مهربان و حامی برای دانشآموزان، تقویت همکاری و تعاون، ارتقاء مهارت‌های اجتماعی و انتقال ارزش‌های اجتماعی به دانشآموزان کمک می‌کند. این پویایی می‌تواند بهبود عملکرد تحصیلی، افزایش رضایتمندی دانشآموزان و ایجاد یک فضای آموزشی مثبت و پویا منجر شود. برای ایجاد و حفظ پویایی اجتماعی در مدارس، نیاز به توجه به نیازها و خواسته‌های دانشآموزان، ایجاد فرصت‌های تعامل، تشویق همکاری و همبستگی، ارائه حمایت و راهنمایی مناسب و همچنین هماهنگی و همکاری بین اعضای جامعه مدرسه است(Osher & Kendziora,2022).
پژوهش‌های مختلفی توسط محققین برای میزان تاثیرگذاری پویایی اجتماعی در مدارس بر روی دانشآموزان انجام شده است.
گشتیل و همکاران (1400) در پژوهشی به بررسی فضای آموزشی پویا در مدارس و تاثیرات آن بر پیشرفت تحصیلی و افزایش انگیزه دانش آموزان پرداختند. نتایج پژوهش نشان داد که آشنایی و شناخت کافی نسبت به فضای آموزشی پویا در مدارس می تواند زمینه‌ای برای موفقیت و انگیزش تحصیلی دانشآموزان باشد و موجبات پیشرفت تحصیلی آنها را فراهم سازد.
سلامی و همکاران (1397) در پژوهشی، به شناسایی عوامل ایستایی و پویایی نظام آموزشی در ایران اقدام کردند که براساس یافته‌های این پژوهش ازنظر خبرگان، مؤلفه رویکردهای آموزشی از تأثیرگذارترین عوامل در پویایی نظام آموزشی ایران بیان شده است.
Osawa et al (2022) به بررسی عوامل اجتماعی به عنوان کاتالیزور برای پویایی اجتماعی در کلاس درس با استفاده از ربات معرفی کننده کتاب پرداختند. نتایج نشان داد که محققان تغییراتی را در رفتار کودکان مشاهده کردند، مانند فعالیت‌های تبلیغاتی خود به خود، راهنمایی از طبقه بالا به طبقه پایین، همکاری با افراد مختلف، و افزایش علاقه به فناوری، حتی در شرایطی که ویروس کرونا در حال گسترش بود و تعامل اجتماعی کودکان پرورش داده شد. در پژوهشی دیگر،Norwalk et al (2021) در تحقیق خود به بررسی تأثیر برنامه توسعه حرفه ای بر استفاده معلمان پایه ششم از شیوه های مدیریت پویایی اجتماعی پرداختند. براساس نتایج، معلمانی که آموزش و مشاوره ارائه شده توسط حمایت از یادگیری اولیه و موفقیت اجتماعی را دریافت کردند، استفاده مکرر از شیوه های مدیریت پویایی اجتماعی را با هدف مدیریت پویایی اجتماعی عمومی دانش آموزان و حمایت از جوانانی که از نظر اجتماعی منزوی هستند، گزارش کردند
Farmer et al (2018) درتحقیقی با عنوان مدیریت پویایی اجتماعی کلاس درس: چرا دست نامرئی معلم برای آموزش ویژه اهمیت دارد؟"به بررسی این موضوع پرداخته اند که اگرچه معلمان ظرفیت سازماندهی محیط و فعالیت‌های کلاس را به شیوه‌هایی دارند که به تجربیات اجتماعی دانشآموزان کمک می‌کند، اما اغلب مشارکت آنها در تحقیقات در مورد روابط با همسالان دانشآموزان و توسعه مداخلات اجتماعی نادیده گرفته میشود. برای پرداختن به این موضوع، محققان شروع به تمرکز بر شفاف سازی استراتژی هایی برای مدیریت پویایی اجتماعی کلاس درس کرده اند. در این تحقیق به بررسی مشارکت‌های بالقوه برای درک تجربیات اجتماعی دانشآموزان دارای معلولیت و کشف پیامدهای مرتبط با ارائه مداخلات متمرکز بر کلاس درس برای حمایت از سازگاری آنها پرداخته شده است. از آنجا که نهاد آموزش و پرورش به خاطر تکیه بر گسترده ترین سرمایه ملی بیشترین سهم را در رشد، سازندگی و اعتلای ملی ایفا می کند و رسیدن به کشوری برتر در منطقه به عنوان آرمان سند چشم انداز بیست ساله ملی، بدون توجه به رشد و بالندگی این نهاد ناممکن است، هرگونه بازکاوی و بررسی وضعیت کنونی این نهاد کاری ضروری و اجتناب ناپذیر است. باید نظام آموزشی در مدارس تغییر کند تا سازگار شود و نسلی پویا تربیت کند. بنابراین، نظام آموزشی به جای اینکه صرفا نقش سازنده داشته باشد، بایستی نقش خلاقانه ای داشته باشد و یادگیری را آموزش دهد. مدرسه مهمترین رکن نظام آموزشی است و همچنین مهمترین فضای عمومی که عامل برجسته ای در طراحی است. ساختار مدرسه تأثیر شگرفی بر فرآیند یادگیری دارد. از همین رو، هدف از انجام این پژوهش این است که میزان اثرگذاری مدل مدیریت پویایی اجتماعی مدارس در نظام آموزش و پرورش را مورد بررسی قرار دهد.
روش پژوهش
مدل مدیریت پویایی اجتماعی مدارس در نظام آموزش و پرورش که در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفته است، در شکل 1 نشان داده شده است. روش پژوهش برحسب زمان وقوع پدیده، آینده‌نگر؛ برحسب نتیجه، تصمیم‌گرا؛ برحسب هدف، کاربردي؛ برحسب زمان اجراي پژوهش، مقطعی؛ برحسب نوع داده، کمی؛ برحسب روش گرداوري دادهها و یا ماهیت و روش پژوهش، توصیفی-همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل کلیه مدیران مقطع متوسطه در مدارس استان کرمانشاه می‌باشند. روش نمونه‌گیری این پژوهش به صورت نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای و تعداد حجم نمونه هم براساس فرمول کوکران به دست آمد که تعداد حجم نمونه مورد بررسی 384 بود. ابزار گردآوری دادهها در این پژوهش پرسشنامه محقق ساخته بر اساس مدل مدیریت پویایی اجتماعی مدارس در نظام آموزش و پرورش می باشد. نمره گذاری در پرسشنامه حاضر بصورت طیف لیکرت 5 نقطه‌ای می‌باشد که برای گزینه‌های «کاملاً مخالفم»، «مخالفم»، «نظری ندارم»، «موافقم» و «کاملاً موافقم» به ترتیب امتیازات 1، 2، 3، 4 و 5 در نظر گرفته شده است. نرم‌افزار مورداستفاده در پژوهش حاضر Smart PLS وSPSS می‌باشد. به‌منظور بررسی روایی سؤالات پرسشنامه از تحلیل عامل تأییدی و روایی همگرایی استفاده‌شده است. بار عاملی گویه های پژوهش بیشتر از 4/0 به‌دست‌آمده است که نشان از روایی سؤالات پرسشنامه دارد. در بررسی روایی همگرایی، پایایی ترکیبی1(CR) سازه‌های موردمطالعه بزرگتر از میانگین واریانس استخراجی2(AVE) به‌دست‌آمده است که این امر گویای روایی همگرایی سازه‌های موردمطالعه می‌باشد.
از همین رو، فرضیه‌های پژوهش حاضر عبارت است از:
الف) شرایط علی رابطه ی معنی داری با بعد پدیده محوری دارد.
ب) پدیده محوری رابطه ی معنی داری با بعد راهبردها دارد.
ج) شرایط زمینه ای رابطه ی معنی داری با بعد راهبردها دارد.
د) مداخله گر رابطه ی معنی داری با بعد راهبردها دارد.
ه) راهبردها رابطه ی معنی داری با بعد پیامد ها دارد.
شکل 1. مدل مدیریت پویایی اجتماعی مدارس در نظام آموزش و پرورش
ویژگی های جمعیت شناختی افراد مشارکت کننده
نتایج آمار توصیفی در جدول 1 ارائه شده است.
جدول 1. نتایج مربوط به آمار توصیفی
شاخص موردمطالعه | متغیر | فراواني | درصد فراوانی(%) |
جنسیت | مرد | 198 | 56/51 |
زن | 186 | 44/48 | |
کل | 384 | 100 | |
وضعیت تاهل | مجرد | 98 | 6/25 |
متأهل | 286 | 4/74 | |
کل | 384 | 100 | |
تحصیلات | لیسانس | 69 | 97/17 |
کارشناسی ارشد | 205 | 39/53 | |
دکتری | 110 | 65/28 | |
کل | 384 | 100 | |
سن | 25-35 | 21 | 47/5 |
35-45 | 112 | 17/29 | |
45-55 | 153 | 84/39 | |
55-65 | 98 | 52/25 | |
کل | 384 | 100 | |
تجربه | کمتر از یک سال | 12 | 13/3 |
2 سال | 21 | 47/5 | |
3 سال | 99 | 78/25 | |
4 سال | 32 | 33/8 | |
5 سال | 88 | 92/22 | |
بیشتر از 5 سال | 132 | 38/34 | |
کل | 384 | 100 |
براساس نتایج به دست آمده بیتشرین تعداد افراد شرکت کننده در پژوهش، مردان با درصد فراوانی 56/51% بودند. در بررسی وضعیت تاهل مشخص شد که افراد متاهل با 4/74% از فراوانی بیشتری برخوردار هستند. به همین ترتیب اکثریت شرکت کنندگان با فراوانی 39/53% دارای مدرک تحصیلی کارشناسی ارشد بودند. در بررسی سن شرکت کنندگان هم مشخص گردید که فراوانی بیشتر مشارکت کنندگان در پژوهش در بازه زمانی 55-45 سال با مقدار 84/39% است و براساس نتایج به دست آمده در بررسی میزان سابقه و تجربه افراد شرکت کننده هم مشخص گردید که بالاترین میزان از شکت کنندگان دارای بیشتر از 5 سال سابقه با میزان 38/34% هستند.
یافته‌های پژوهش
بررسی نرمال بودن توزیع دادهها
جدول 2. آزمون نرمال بودن متغیرهای مورد بررسی
شاخص | تعداد | چولگی | کشیدگی | وضعیت |
آینده نگری | 384 | -093/0 | -904/0 | نرمال است |
اجتماعی | 384 | -153/0 | -661/0 | نرمال است |
افزایش خلاقیت | 384 | -017/0 | -717/0 | نرمال است |
الزامات سازمانی | 384 | -110/0 | -039/1 | نرمال است |
الزامات قانونی | 384 | -293/0 | -861/0 | نرمال است |
برنامه های مدیریتی | 384 | -120/0 | -681/0 | نرمال است |
بهبود اثربخشی و کارایی سازمانی | 384 | -148/0 | -033/1 | نرمال است |
بهبود عملکرد | 384 | -265/0 | -799/0 | نرمال است |
تربیت مطلوب | 384 | -140/0 | -834/0 | نرمال است |
خط مشی ها | 384 | -102/0 | -943/0 | نرمال است |
خودمدیریتی | 384 | -187/0 | -635/0 | نرمال است |
راهبردها | 384 | -081/0 | -781/0 | نرمال است |
روش های متنوع آموزشی | 384 | -149/0 | -919/0 | نرمال است |
سازمانی | 384 | -259/0 | -849/0 | نرمال است |
سازمانی-راهبرد | 384 | -202/0 | -634/0 | نرمال است |
سازگاری اجتماعی، مهارت اجتماعی و فرهنگ اجتماعی | 384 | -186/0 | -029/1 | نرمال است |
شرایط برون سازمانی | 384 | -344/0 | -724/0 | نرمال است |
شرایط درون سازمانی | 384 | -164/0 | -834/0 | نرمال است |
شرایط سازمانی | 384 | -182/0 | -194/0 | نرمال است |
شرایط محیطی | 384 | -138/0 | -181/0 | نرمال است |
عوامل تکنولوژیکی | 384 | 659/0 | 486/0 | نرمال است |
عوامل فرهنگی- اجتماعی | 384 | 471/0 | 280/0 | نرمال است |
فردی | 384 | 289/0 | -101/0 | نرمال است |
فردی-راهبرد | 384 | -182/0 | -194/0 | نرمال است |
مدیریت پویایی اجتماعی مدارس | 384 | -223/0 | 073/0 | نرمال است |
موانع اقتصادی | 384 | -183/0 | 014/0 | نرمال است |
موانع ساختاری | 384 | -169/0 | 319/0 | نرمال است |
موانع مدیریتی | 384 | 217/0 | -122/0 | نرمال است |
موفقیت تحصیلی دانش آموزان | 384 | -295/0 | -160/0 | نرمال است |
پاسخگویی به نیازهای جامعه | 384 | 183/0 | 394/0 | نرمال است |
پدیده محوری | 384 | 102/0 | -101/0 | نرمال است |
پیامدها | 384 | 322/0 | 908/0 | نرمال است |
همانطور كه در جدول فوق مشاهده مي‌شود، ضرایب چولگی و کشیدگی تمامي متغيرها در بازه امن و قابل قبول (3+ و 3-) می باشد. لذا اینگونه استنباط میشود که توزیع داده های متغيرها از توزیع آماری نرمال پیروی می کند.
سنجش بارهای عاملی
بارهای عاملی از طریق محاسبه مقدار همبستگی شاخصهای یک سازه با آن سازه محاسبه میشوند که اگر این مقدار برابر یا بیشتر از مقدار 4/0 شود، موید این مطلب است که واریانس بین سازه و شاخصهای آن از واریانس خطای اندازهگیری آن سازه بیشتر بوده و پایایی در مورد آن مدل اندازهگیری قابل قبول است. بارعاملی شاخصهای پژوهش در جدول 3 تا 8 نشان داده شده است.
جدول3. بارعاملی شاخص های شرایط علی
بعد | مولفه فرعی | مولفه فرعی | شاخص | نماد | بارعاملی | وضعیت |
شرایط علی | خط مشی ها | الزامات سازمانی | استانداردسازي گزينش و انتصاب مديران | Q1 | 761/0 | تایید |
شايسته سالاري و شايسته گزينی | Q2 | 768/0 | تایید | |||
تخصص گرايي و دانش تخصصي | Q3 | 786/0 | تایید | |||
شناسايي دقيق شاخص ها و مؤلفه هاي پویایی اجتماعی | Q4 | 766/0 | تایید | |||
ساختار سازماني مناسب | Q5 | 790/0 | تایید | |||
نيازسنجي توسعة حرفه اي مديران | Q6 | 741/0 | تایید | |||
الزامات قانونی | اهداف در قالب مصوبات شوراي عالي آموزش و پرورش و شوراي عالي انقلاب فرهنگي | Q7 | 820/0 | تایید | ||
وجود قوانين و مقررات تسهيل گر، | Q8 | 848/0 | تایید | |||
وجود اهداف عاليه تعليم وتربيت در قالب قانون اساسي | Q9 | 831/0 | تایید |
جدول 4. بارعاملی شاخص های پدیده محوری
بعد | مولفه فرعی | مولفه فرعی | شاخص | نماد | بارعاملی | وضعیت |
پدیده محوری | مدیریت پویایی اجتماعی مدارس | سازگاری اجتماعی، مهارت اجتماعی و فرهنگ اجتماعی | تعهد و تعلق مدیران | Q10 | 745/0 | تایید |
مدیریت و آموزش سلسله مراتبی دانش آموزان | Q11 | 756/0 | تایید | |||
مسئولیت پذیری | Q12 | 794/0 | تایید | |||
مهارت تصميم گيري | Q13 | 770/0 | تایید | |||
مهارت فني | Q14 | 753/0 | تایید | |||
مهارت انساني | Q15 | 764/0 | تایید | |||
مهارت ادراكي | Q16 | 754/0 | تایید | |||
مهارت مديريت منابع | Q17 | 767/0 | تایید | |||
مهارت فناوري | Q18 | 729/0 | تایید | |||
نگرش مثبت به يادگيري | Q19 | 752/0 | تایید | |||
فرهنگ سيستمي به مدارس | Q20 | 742/0 | تایید | |||
آینده نگری | جامعه و صنعت | Q21 | 757/0 | تایید | ||
فلسفه اهداف عاليه تعليم و تربيت براي رسيدن آيندگان به يك زندگي ايده آل | Q22 | 786/0 | تایید | |||
نياز جامعه | Q23 | 795/0 | تایید | |||
جامعه محوري | Q24 | 794/0 | تایید | |||
نياز به تغييروتحول | Q25 | 781/0 | تایید | |||
چشم اندازسازي و ترسيم آينده مطلوب براي پویایی اجتماعی مدارس | Q26 | 755/0 | تایید | |||
ارتباط مدرسه | Q27 | 784/0 | تایید | |||
برنامه های مدیریتی | پشتيباني و حمايت نهادي و محيطي | Q28 | 791/0 | تایید | ||
تدوين برنامه كلي پویایی اجتماعی مدارس به صورت هدفمند و ساختارمند و رسمي | Q29 | 764/0 | تایید | |||
مشاركت انجمن هاي مديريت آموزشي در پویایی اجتماعی مدارس | Q30 | 785/0 | تایید | |||
تدوين مؤلفه هاي مدیریت پویایی اجتماعی مدارس | Q31 | 793/0 | تایید | |||
استفاده از نظرات افراد متخصص در رابطه با مدیریت پویایی اجتماعی مدارس | Q32 | 815/0 | تایید |
جدول5. بارعاملی شاخصهای شرایط زمینه‌ای
بعد | مولفه فرعی | مولفه فرعی | شاخص | نماد | بارعاملی | وضعیت |
شرایط زمینه ای | شرایط محیطی | عوامل فرهنگی- اجتماعی | مشاركت ذينفعان | Q33 | 740/0 | تایید |
حمايت همه جانبه همه اقشار از مديران و ميزان مشاركت اولياء، | Q34 | 760/0 | تایید | |||
رغبت و حمايت و نقش ساير دستگاه ها | Q35 | 801/0 | تایید | |||
نقش سازمانهاي مردم نهاد(NGO) والدین و خواسته ها و انتظارات آنها | Q36 | 772/0 | تایید | |||
استقبال جامعه از دانستن و دانايي افراد | Q37 | 787/0 | تایید | |||
ارتباط مديران مدارس با مراكز پژوهشاتي | Q38 | 801/0 | تایید | |||
نقش سازمانهاي مردم نهاد | Q39 | 772/0 | تایید | |||
آموزشي و پژوهشي | Q40 | 787/0 | تایید | |||
شرایط سازمانی | عوامل تکنولوژیکی | آشنايي مديران با سيستم هاي اطلاعات مديريت(MIS) | Q41 | 790/0 | تایید | |
وجود امكانات سخت افزاري و نرم افزاري | Q42 | 778/0 | تایید | |||
آشنايي مديران با سيستم هاي اطلاعات مديريت | Q43 | 781/0 | تایید | |||
نقش شبكه هاي اجتماعي ايجاد شده توسط اولياء | Q44 | 788/0 | تایید | |||
استفاده از چندرسانه اي بودن سيستم مدرسه | Q45 | 784/0 | تایید | |||
آشنایی با مهارت های هفت گانه(ICDL) و هوشمند سازی | Q46 | 777/0 | تایید |
جدول 6. بارعاملی شاخصهای شرایط مداخله‌گر
بعد | مولفه فرعی | مولفه فرعی | شاخص | نماد | بارعاملی | وضعیت |
شرایط مداخله گر | شرایط درون سازمانی | موانع ساختاری | كم و ناكافي بودن حقوق و مزاياي مديران | Q47 | 855/0 | تایید |
عدم تغيير ساختار سنتي و قديمي سيستم آموزشي به ساختار به روزتر | Q48 | 848/0 | تایید | |||
متمركز بودن سيستم آموزشي | Q49 | 840/0 | تایید | |||
موانع مدیریتی | عدم وجود جانشين پروري | Q50 | 814/0 | تایید | ||
عدم وجود فرهنگ شايسته سالاري و شايسته گزيني در انتخاب مديران | Q51 | 804/0 | تایید | |||
عدم تخصص گرايي و دانش تخصصي | Q52 | 828/0 | تایید | |||
معرفي نيروهاي سفارشي | Q53 | 820/0 | تایید | |||
شرایط برون سازمانی | موانع اقتصادی | نگاه مصرفي به آموزش و پرورش | Q54 | 809/0 | تایید | |
عدم تخصيص بودجه مناسب براي مدرسه | Q55 | 805/0 | تایید | |||
تورم | Q56 | 816/0 | تایید | |||
گراني | Q57 | 788/0 | تایید | |||
عدم تخصيص اعتبار مناسب براي آموزش پویایی مدارس | Q58 | 781/0 | تایید |
جدول7. بارعاملی شاخص های راهبردها
بعد | مولفه فرعی | مولفه فرعی | شاخص | نماد | بارعاملی | وضعیت |
راهبردها | فردی | خودمدیریتی | داراي قدرت رهبري | Q59 | 736/0 | تایید |
شناخت ساختار | Q60 | 748/0 | تایید | |||
خودكنترلي | Q61 | 765/0 | تایید | |||
خودارزيابي | Q62 | 748/0 | تایید | |||
خوداصلاحي | Q63 | 749/0 | تایید | |||
خوداصلاحي | Q64 | 763/0 | تایید | |||
پژوهشگر بودن مدير و آشنايي با روش هاي مختلف پژوهشي | Q65 | 756/0 | تایید | |||
شناخت سيستم | Q66 | 733/0 | تایید | |||
شناخت فرهنگ | Q67 | 758/0 | تایید | |||
شناخت جو | Q68 | 724/0 | تایید | |||
شناخت قوانين و مقررات | Q69 | 746/0 | تایید | |||
شناخت تئوريهاي سازمان | Q70 | 746/0 | تایید | |||
اهل تجربه ورزي | Q71 | 736/0 | تایید | |||
تجربه آموزي و كسب تجربه | Q72 | 720/0 | تایید | |||
داشتن نگاه علمي | Q73 | 734/0 | تایید | |||
سازمانی | روش های متنوع آموزشی | مستندسازي تجارب مديران موفق و مديران ناموفق(تبدیل دانش پنهان به دانش آشکار) | Q74 | 744/0 | تایید | |
برگزاري ويديو كنفرانس | Q75 | 729/0 | تایید | |||
ايجاد فرصت مطالعاتي براي مديران مدارس | Q76 | 741/0 | تایید | |||
حضور در كارگاه ها، | Q77 | 767/0 | تایید | |||
كنفرانس ها و سمينارها و جلسات و سخنراني هاي ملي | Q78 | 739/0 | تایید | |||
منطقه اي و بين المللي | Q79 | 755/0 | تایید | |||
شركت در كلاس هاي آموزشی | Q80 | 726/0 | تایید | |||
معرفي كتاب ها يا مقالات تخصصي براي افزايش دانش تخصصي مديران | Q81 | 749/0 | تایید | |||
ارتباط مداوم نظام آموزشي با نظام هاي آموزشي موفق دنيا و استفاده از تجارب آنان | Q82 | 789/0 | تایید | |||
مطالعه تطبيقي نظام هاي آموزشي | Q83 | 762/0 | تایید | |||
برگزاري جلسات هم انديشي بين خود مديران | Q84 | 745/0 | تایید | |||
در دسترس قرار دادن دانش توسعه حرفه اي | Q85 | 778/0 | تایید |
جدول8. بارعاملی شاخصهای پیامدها
بعد | مولفه فرعی | مولفه فرعی | شاخص | نماد | بارعاملی | وضعیت |
پیامدها | فردی | افزایش خلاقیت | كارآفرين | Q86 | 838/0 | تایید |
آينده نگر و آينده ساز | Q87 | 827/0 | تایید | |||
خلاق و نوآور، توليد ايده هاي نو | Q88 | 782/0 | تایید | |||
ارائه راه حل هاي خلاقانه | Q89 | 827/0 | تایید | |||
بهبود عملکرد | بهبود مستمر | Q90 | 873/0 | تایید | ||
ارتقاي مهارت های آموزشی | Q91 | 880/0 | تایید | |||
سازمانی | بهبود اثربخشی و کارایی سازمانی | بهبود مستمر | Q92 | 853/0 | تایید | |
ارتقاي مهارت های آموزشی | Q93 | 859/0 | تایید | |||
موفقیت تحصیلی دانش آموزان | كسب نتايج بهتر تحصيلي | Q94 | 819/0 | تایید | ||
بهبود فرآيند ياد‌دهي | Q95 | 813/0 | تایید | |||
یادگیری | Q96 | 831/0 | تایید | |||
اجتماعی | پاسخگویی به نیازهای جامعه | تربيت نيروي انساني متخصص مورد نياز جامعه | Q97 | 812/0 | تایید | |
افزايش رضايت مشتري | Q98 | 804/0 | تایید | |||
ارتباط مدرسه و جامعه و صنعت | Q99 | 803/0 | تایید | |||
توسعه سرمايه اجتماعي | Q100 | 799/0 | تایید | |||
دريافت حمايت اجتماعي بيشتر | Q101 | 733/0 | تایید | |||
تربیت مطلوب | چشم انداز روشن از اهداف خود در آينده | Q102 | 752/0 | تایید | ||
حس مسئوليت پذيري | Q103 | 779/0 | تایید | |||
مهارت زندگي | Q104 | 715/0 | تایید | |||
استقلال فكري و آزادي انديشه | Q105 | 749/0 | تایید | |||
همدلي | Q106 | 768/0 | تایید | |||
برنامه مداري | Q107 | 802/0 | تایید | |||
تربيت همه جانبه | Q108 | 763/0 | تایید | |||
زندگي محوري، | Q109 | 736/0 | تایید | |||
قدرت تصميم گيري بالا | Q110 | 762/0 | تایید |
در صورتی که مقدار CR برای هر سازه بالای 7/0 شود، نشان از پایداری درونی مناسب برای مدلهای اندازهگیری دارد. مقادیر پایایی ترکیبی که در جدول 9 گزارش گردیده نشان میدهد که همگی بالای 7/0 هستند.
شاخص | Composite Reliability |
آینده نگری | 884/0 |
اجتماعی | 889/0 |
افزایش خلاقیت | 871/0 |
الزامات سازمانی | 895/0 |
الزامات قانونی | 886/0 |
برنامه های مدیریتی | 863/0 |
بهبود اثربخشی و کارایی سازمانی | 869/0 |
بهبود عملکرد | 877/0 |
تربیت مطلوب | 855/0 |
خط مشی ها | 932/0 |
خودمدیریتی | 898/0 |
راهبردها | 932/0 |
روش های متنوع آموزشی | 888/0 |
سازمانی | 915/0 |
سازمانی-راهبرد | 888/0 |
سازگاری اجتماعی، مهارت اجتماعی و فرهنگ اجتماعی | 905/0 |
شرایط برون سازمانی | 899/0 |
شرایط درون سازمانی | 894/0 |
شرایط زمینه ای | 936/0 |
شرایط سازمانی | 901/0 |
شرایط علی | 932/0 |
شرایط محیطی | 897/0 |
عوامل تکنولوژیکی | 901/0 |
عوامل فرهنگی- اجتماعی | 897/0 |
فردی | 917/0 |
فردی-راهبرد | 898/0 |
مداخله گر | 934/0 |
مدیریت پویایی اجتماعی مدارس | 935/0 |
موانع اقتصادی | 899/0 |
موانع ساختاری | 874/0 |
موانع مدیریتی | 865/0 |
موفقیت تحصیلی دانش آموزان | 891/0 |
پاسخگویی به نیازهای جامعه | 869/0 |
پدیده محوری | 935/0 |
پیامدها | 961/0 |
جدول 10مقادیر AVE متغیرهای پژوهش را نشان میدهد که همگی بالای 5/0 هستند.
| Composite Reliability | Average Variance Extracted (AVE) |
آینده نگری | 884/0 | 793/0 |
اجتماعی | 889/0 | 615/0 |
افزایش خلاقیت | 871/0 | 628/0 |
الزامات سازمانی | 895/0 | 630/0 |
الزامات قانونی | 886/0 | 610/0 |
برنامه های مدیریتی | 863/0 | 677/0 |
بهبود اثربخشی و کارایی سازمانی | 869/0 | 689/0 |
بهبود عملکرد | 877/0 | 640/0 |
تربیت مطلوب | 855/0 | 662/0 |
خط مشی ها | 932/0 | 577/0 |
خودمدیریتی | 898/0 | 637/0 |
راهبردها | 932/0 | 579/0 |
روش های متنوع آموزشی | 888/0 | 613/0 |
سازمانی | 915/0 | 605/0 |
سازمانی-راهبرد | 888/0 | 613/0 |
سازگاری اجتماعی، مهارت اجتماعی و فرهنگ اجتماعی | 905/0 | 657/0 |
شرایط برون سازمانی | 899/0 | 639/0 |
شرایط درون سازمانی | 894/0 | 627/0 |
شرایط زمینه ای | 936/0 | 593/0 |
شرایط سازمانی | 901/0 | 644/0 |
شرایط علی | 932/0 | 577/0 |
شرایط محیطی | 897/0 | 635/0 |
عوامل تکنولوژیکی | 901/0 | 644/0 |
عوامل فرهنگی- اجتماعی | 897/0 | 635/0 |
فردی | 917/0 | 581/0 |
فردی-راهبرد | 898/0 | 637/0 |
مداخله گر | 934/0 | 586/0 |
مدیریت پویایی اجتماعی مدارس | 935/0 | 590/0 |
موانع اقتصادی | 899/0 | 639/0 |
موانع ساختاری | 874/0 | 699/0 |
موانع مدیریتی | 865/0 | 762/0 |
موفقیت تحصیلی دانش آموزان | 891/0 | 671/0 |
پاسخگویی به نیازهای جامعه | 869/0 | 768/0 |
پدیده محوری | 935/0 | 590/0 |
پیامدها | 961/0 | 552/0 |
مشاهده می گردد که مقدار میانگین واریانس استخراج شده (AVE) همواره بزرگتر از 5/0 است و مقدار پایایی ترکیبی نیز در تمام موارد مقداری بیشتر از 7/0 به دست آمده که از مقدار میانگین واریانس استخراج شده (AVE) نیز بزرگتر است؛ بنابراین روایی همگرا نیز تأیید می شود.
بررسی میزان تاثیرگذاری کلی مدل
وتزلس و همکاران (2009) سه مقدار 01/0، 25/0 و 36/0 را به عنوان مقادیر ضعیف، متوسط و قوی برای GOF معرفی نمودهاند. جدول 11 میانگین مقادیر اشتراکی و میانگین مقادیر R Squares را نشان میدهد که براین اساس مقدار GOF برابر است با 74/0 که برازش قوی را نشان میدهد.
جدول 11. میانگین مقادیر اشتراکی و میانگین مقادیر R Squares
مولفه ها | Communality | R Square | avg-communality | avg-R |
آینده نگری | 419/0 | 745/0 | 601/0 | 918/0 |
اجتماعی | 508/0 | 871/0 | ||
افزایش خلاقیت | 61/0 | 915/0 | ||
الزامات سازمانی | 581/0 | 933/0 | ||
الزامات قانونی | 591/0 | 928/0 | ||
برنامه های مدیریتی | 516/0 | 836/0 | ||
بهبود اثربخشی و کارایی سازمانی | 588/0 | 858/0 | ||
بهبود عملکرد | 765/0 | 918/0 | ||
تربیت مطلوب | 778/0 | 904/0 | ||
خط مشی ها | 518/0 | 1 | ||
خودمدیریتی | 63/0 | 1 | ||
راهبردها | 621/0 | 9/0 | ||
روش های متنوع آموزشی | 683/0 | 1 | ||
سازمانی | 489/0 | 937/0 | ||
سازمانی-راهبرد | 584/0 | 922/0 | ||
سازگاری اجتماعی، مهارت اجتماعی و فرهنگ اجتماعی | 645/0 | 921/0 | ||
شرایط برون سازمانی | 674/0 | 927/0 | ||
شرایط درون سازمانی | 707/0 | 924/0 | ||
شرایط زمینه ای | 508/0 |
| ||
شرایط سازمانی | 522/0 | 928/0 | ||
شرایط علی | 381/0 |
| ||
شرایط محیطی | 591/0 | 926/0 | ||
عوامل تکنولوژیکی | 446/0 | 1 | ||
عوامل فرهنگی- اجتماعی | 788/0 | 1 | ||
فردی | 775/0 | 944/0 | ||
فردی-راهبرد | 768/0 | 928/0 | ||
مداخله گر | 518/0 |
| ||
مدیریت پویایی اجتماعی مدارس | 532/0 | 1 | ||
موانع اقتصادی | 591/0 | 1 | ||
موانع ساختاری | 773/0 | 906/0 | ||
موانع مدیریتی | 519/0 | 811/0 | ||
موفقیت تحصیلی دانش آموزان | 734/0 | 918/0 | ||
پاسخگویی به نیازهای جامعه | 435/0 | 834/0 | ||
پدیده محوری | 584/0 | 852/0 | ||
پیامدها | 667/0 | 888/0 |
آزمون فرضیهها
پس از بررسی برازش مدلهای اندازهگیری، مدل ساختاری و مدل کلی، مطابق با الگوریتم تحلیل دادهها در روش PLS، محقق اجازه مییابد که به بررسی و آزمون روابط بین متغیرهای خود بپردازد. در این قسمت ضرایب استاندارد شده مسیرهای مربوط به فرضیهها و مقادیر t بررسی میشود. برای تأیید یا رد فرضیهها مقدار t باید بیشتر از 96/1 یا کمتر از 96/1- باشد. مقادیر بین این دو مقدار حاکی از عدم وجود تفاوت معنادار مقدار محاسبه شده برای وزنهای رگرسیونی با مقدار صفر در سطح 95 درصد است. شکل 2 خروجی ضرایب مسیر استاندارد شده و شکل 3 مقادیر t مربوط به روابط بین متغیرها را نشان میدهد.
شکل 2. مدل پژوهش همراه با ضرایب استاندارد شده
شکل 3. مدل پژوهش همراه با مقادیر t-values
خلاصه‌ی آزمون نتایج در جدول 12 آورده شده است.
جدول 12. خلاصه‌ی آزمون نتایج فرضیه‌های پژوهش
فرضیه ها | ضرایب مسیر | ضرایب معنی داری(t-value) | نتیجه |
شرایط علی رابطه ی معنی داری با بعد پدیده محوری دارد. | 92/0 | 27/150 | تایید |
پدیده محوری رابطه ی معنی داری با بعد راهبردها دارد. | 37/0 | 8 | تایید |
شرایط زمینه ای رابطه ی معنی داری با بعد راهبردها دارد. | 30/0 | 52/6 | تایید |
مداخله گر رابطه ی معنی داری با بعد راهبردها دارد. | 30/0 | 70/6 | تایید |
راهبردها رابطه ی معنی داری با بعد پیامد ها دارد. | 94/0 | 58/157 | تایید |
t-value>96/1 | |||
در تبیین یافته‌های این پژوهش باید بیان داشت که مدیریت پویایی اجتماعی در مدارس شامل توانمندسازی دانشآموزان برای مشارکت فعال در جامعه و ایجاد روابط مثبت با دیگران است. اولین نقش سازمانی در این زمینه، ایجاد فرهنگ سازمانی مثبت است. برای این کار، مدیران مدارس باید مهارت‌های ارتباطی و رهبری قوی داشته باشند تا بتوانند فرهنگی را ایجاد کنند که دانشآموزان را برای مشارکت فعال و ایجاد روابط مثبت با دیگران ترغیب کند. به طور کلی، باید بیان داشت که فرهنگ سازمانی مثبت می‌تواند به مدیریت پویایی اجتماعی مدارس در چندین جهت کمک کند. Smith (2021) در پژوهش خود بیان داشت که فرهنگ سازمانی از طریق تشویق به رفتارهای مثبت می‌تواند به پویایی اجتماعی در مدارس کمک کند. در فرهنگ سازمانی مثبت، رفتارهای مثبت و مشارکت فعال در جامعه تحسین شده و تشویق میشود. این نوع فرهنگ باعث میشود که دانشآموزان بیشتر مشارکت کنند و در روابط بین فردی بهتر عمل کنند که این نتیجه با یافته‌های پژوهش حاضر مطابقت داشت.
براساس نتايج بدست آمده، پديده محوري در اين پژوهش، پویایی اجتماعی مدارس شامل سه مقوله اصلی و هشت مقوله ی فرعی بود. مقولات اصلی مدیریت پویایی اجتماعی مدارس شامل سازگاری اجتماعی، مهارت اجتماعی و فرهنگ اجتماعی بود. سازگاری اجتماعی شامل دو مقوله فرعی سازگاری آموزشی و سازگاری عاطفی بود. مهارت اجتماعی شامل مهارت اجتماعی احساسی، مهارت اجتماعی عملکردی، مهارت اجتماعی جایگزین و مهارت اجتماعی برنامه ریزی بود. و فرهنگ اجتماعی شامل هنجارها و فرهنگ همسالان و وابستگی بود. اين نتيجه با نتايج تحقيق محققاني همچونat all Norwalk (2021) همخوانی دارد چرا كه آنان نيز در پژوهش خود به نتايج مشابهي دست يافتند. نتايج تحقيقات اين افراد نيز نشان داده است كه پویایی اجتماعی مدارس از طريق بهبود و ارتقاء دانش، مهارت‌ها، قابليت‌ها، توانايي ها، عملكردها، و نگرش‌هاي مديران و تدوين برنامه‌هاي حرفه‌اي و آينده‌نگري حاصل مي‌گردد.
مطابق با نتایج به دست آمده، شرایط علی موثر بر پویایی اجتماعی مدارس در حوزه خط و مشی‌های ارائه شده قرار گرفته شده است که این خط و مشی‌ها دارای دو دسته از الزامات هستند که شامل الزامات سازمانی و قانونی می‌باشند. الزامات سازمانی به دست آمده شامل شايسته سالاري و شايسته گزيني، تخصص گرايي و دانش تخصصي، شناسايي دقيق شاخص‌ها و مؤلفه هاي پویایی اجتماعی، ساختار سازماني مناسب، نيازسنجي توسعة حرفه اي مديران، استانداردسازي گزينش و انتصاب مديران و الزامات قانونی شامل وجود قوانين و مقررات تسهيل‌گر، وجود اهداف عاليه تعليم وتربيت در قالب قانون اساسي، اهداف در قالب مصوبات شوراي عالي آموزش و پرورش و شوراي عالي انقلاب فرهنگي می‌باشد. نتایج به دست آمده در مورد نقش این دو الزام در شرایط علی، با یافته‌های پژوهش Simbolon at all (2022)،at all Jahed (2022)، Osawa at all (2022)، Farmer at all (2018) همخوان و همسو است. يافته هاي اين محققان نيز نشان مي دهد كه مؤلفه ها و متغيرهايي همچون بهبود و تکامل، دانش آموز محور، مشارکت محور، پژوهش محور و تفکر، تخصص مديريتي، تجربه معلمي، مهارت‌هاي روابط انساني، ايجاد فرصت توسعه فردي و تشويق مديران به به سازي خود، تغييروتحول در آموزش وپرورش، هوش، خلاقيت و خودمديريتي، به عنوان شرايط علّي در پویایی اجتماعی مدارس اثر مي‌گذارند.
در بخش یافته‌های مربوط به شرایط محیطی که عوامل فرهنگی-اجتماعی را دربرگرفته بود، Admiraal at all (2021) بیان داشتند که یکی از عوامل فرهنگی-اجتماعی مهم در مدیریت پویایی اجتماعی مدارس، فرهنگ مدرسه است. فرهنگ مدرسه شامل رفتارها، ارزش‌ها، باورها و نگرش‌هایی است که در یک مدرسه شکل می‌گیرد. فرهنگ مدرسه می‌تواند رفتارهای دانشآموزان را تحت تأثیر قرار دهد و به رشد و توسعه آنها کمک کند. به عنوان مثال، فرهنگ مدرسه می‌تواند مفهوم همکاری و هماهنگی را ترویج دهد و این موضوع به پویایی اجتماعی مدرسه کمک می‌کند که این نتیجه با یافته‌های پژوهش حاضر مطابقت داشت.
مطابق با نتایج به دست آمده، عوامل مداخله‌گر موثر بر مدیریت پویایی اجتماعی مدارس، در دو دسته شرایط درون سازمانی و شرایط برون سازمانی قرار گرفته است. شرایط درون سازمانی شامل بررسی دو دسته از موانع ساختاری و موانع مدیریتی است که هر یک از این موانع دارای عوامل مختلفی می‌باشند. موانع ساختاری شامل عوامل عدم تغيير ساختار سنتي و قديمي سيستم آموزشي به ساختار به روزتر، متمركز بودن سيستم آموزشي، كم و ناكافي بودن حقوق و مزاياي مديران و موانع مدیریتی شامل عوامل عدم وجود فرهنگ شايسته سالاري و شايسته‌گزيني در انتخاب مديران، عدم تخصص‌گرايي و دانش تخصصي، معرفي نيروهاي سفارشي، عدم وجود جانشين‌پروري می‌باشد. Hoyt & Woolf (2021) در پژوهش خود بیان داشتند که سیستم‌های سنتی آموزشی ممکن است این امکان را ندهند که دانشآموزان در کلاس‌هایی کوچک تر و با توجه به نیازهای خودشان آموزش ببینند. این مشکل می‌تواند باعث شود که دانش آموزانی که خودشان با سیستم آموزشی ارائه شده همخوانی ندارند، به راحتی از دست بروند و در نتیجه، پویایی اجتماعی کلاس‌ها کاهش پیدا کند که این نتیجه با یافته‌های پژوهش حاضر مطابقت داشت.
مطابق با نتایج به دست آمده از پژوهش، راهبردها در دو دسته راهبردهای فردی و راهبردهای سازمانی دسته‌بندی شده‌اند. راهبردهای فردی شامل بررسی مولفه‌های خودمدیریتی است که این مولفه شامل عوامل خودكنترلي، خودارزيابي، خوداصلاحي، پژوهشگر بودن مدير و آشنايي با روش‌هاي مختلف پژوهشي، شناخت سيستم، شناخت ساختار، شناخت فرهنگ، شناخت جو، شناخت قوانين و مقررات، شناخت تئوريهاي سازمان، اهل تجربه‌ورزي، تجربه‌آموزي و كسب تجربه، داشتن نگاه علمي و داراي قدرت رهبري است. Makara & Hildreth (2019) در پژوهش خود به این نتیجه رسیدند که افزایش توانایی در کنترل احساسات دارای نقش مهمی در مدیریت پویایی اجتماعی مدارس است زیرا یکی از مهارت‌های خودمدیریتی، کنترل احساسات است. مدارسی که دانش‌آموزانشان در خودمدیریتی مهارت دارند، می‌توانند بهتر احساسات خود را کنترل کنند و در نتیجه، بهبود مهارت‌های اجتماعی‌شان نیز به دنبال خواهد داشت که این نتایج با یافته‌های پژوهش حاضر مطابقت داشت.
مطابق با نتایج به دست آمده از پژوهش، استقرار سبک مدیریت پویایی اجتماعی مدارس دارای پیامدهای فردی، اجتماعی و سازمانی است. مطابق با نتایج به دست آمده، پیامدهای فردی در دو بعد افزایش خلاقیت و بهبود عملکرد تاثیرگذار است که عوامل مرتبط با افزایش خلاقیت شامل مولفه‌های آينده‌نگر و آينده ساز، خلاق و نوآور، توليد ايده‌هاي نو، ارائه راه حل‌هاي خلاقانه و كارآفرينی است. همچنین بهبود عملکرد شامل مولفه‌های بهبود مستمر و ارتقاي مهارت‌های آموزشی می‌باشد. Greenberg (2021) در پژوهش خود بیان داشت که مدیریت پویایی اجتماعی در مدارس می‌تواند پیامدهای فردی مثبتی برای دانشآموزان داشته باشد. به طور کلی، مدیریت پویایی اجتماعی در مدارس به دانشآموزان کمک می‌کند تا مهارت‌های اجتماعی‌شان را بهبود بخشند و ارتباطات مثبتی با همکلاسی‌ها و معلمان خود برقرار کنند.
نتیجه‌گیری
در این پژوهش، اعتبار مدل پویایی اجتماعی مدارس در نظام آموزش و پرورش با استناد به مقادیر به دست آمده برای t-values در شکل 3 مورد بررسی قرار گرفت. میزان معناداری شرایط علی با بعد پدیده محوری برابر با مقدار 27/150به دست آمده است که این مقدار از مقدار استاندارد 96/1 بزرگتر می باشد که این موضوع نشان دهنده معناداری رابطه مورد نظر است. همچنین مقدار معناداری تمامی مولفه‌های مربوط به ابعاد شرایط علی و پدیده محوری هم از مقدار استاندارد 96/1 بیشتر است که این نتیجه نشان دهنده اعتبار مولفه‌های مورد بررسی است. همچنین میزان معناداری پدیده محوری با مولفه‌های راهبردها برابر با مقدار 8 به دست آمده است که این مقدار از مقدار استاندارد 96/1 بزرگتر می باشد که این موضوع نشان دهنده معناداری رابطه مورد نظر است. همچنین مقدار معناداری تمامی مولفه‌های مربوط به ابعاد راهبردها و پدیده‌محوری هم از مقدار استاندارد 96/1 بیشتر است که این نتیجه نشان دهنده اعتبار مولفه‌های مورد بررسی است. همچنین میزان معناداری شرایط زمینه‌ای با بعد راهبردها برابر با مقدار 52/6 به دست آمده است که این مقدار از مقدار استاندارد 96/1 بزرگتر می باشد که این موضوع نشان دهنده معناداری رابطه مورد نظر است. همچنین مقدار معناداری تمامی مولفه‌های مربوط به شرایط زمینه‌ای و بعد راهبردها هم از مقدار استاندارد 96/1 بیشتر است که این نتیجه نشان دهنده اعتبار مولفه‌های مورد بررسی است. همچنین میزان معناداری عوامل مداخله‌گر با بعد راهبردها برابر با مقدار 70/6 به دست آمده است که این مقدار از مقدار استاندارد 96/1 بزرگتر می باشد که این موضوع نشان دهنده معناداری رابطه مورد نظر است. همچنین مقدار معناداری تمامی مولفه‌های مربوط به عوامل مداخله‌گر و بعد راهبردها هم از مقدار استاندارد 96/1 بیشتر است که این نتیجه نشان دهنده اعتبار مولفه‌های مورد بررسی است.
References
سلامی نیکا، رزقی شیرسوار هادی، حقانی محمود. شناسایی عوامل ایستایی– پویایی نظام آموزش عالی در ایران. آموزش عالی ایران. ۱۳۹۷؛ ۱۰ (۲) :۸۹-۱۱۰.
گشتیل، معصومه و رحیمی کیا، فاطمه و بیاری، فاطمه و مریدی، مریم و نجاتی نژاد، سید امیر (1400) فضای آموزشی پویا در مدارس و تاثیرات آن بر پیشرفت تحصیلی و افزایش انگیزه دانش آموزان،اولین کنفرانس بین المللی مطالعات میان رشته ای علوم بهداشتی، روانشناسی، مدیریت و علوم تربیتی.
Smith, J. (2021). The Role of School Policies in Promoting Social Dynamics: A Systematic Review. Journal of Educational Psychology, 113(2), 325-340. doi: 1037/10/edu0000432
Jones, S. & Lee, K. (2020). Organizational Requirements for Building a Positive School Climate. Educational Administration Quarterly, 56(3), 398-422. doi: 1177/10/0013161X20911322
Davis, R. & Brown, E. (2019). Creating a Safe and Inclusive Learning Environment: The Importance of Organizational Policies in Schools. Journal of School Health, 89(7), 559-567. doi: 1111/10/josh.12780
Johnson, T. & Williams, A. (2018). The Impact of Organizational Culture on Social Dynamics in Schools. Educational Leadership, 76(6), 32-38.
Taylor, L. & Green, D. (2017). Effective Strategies for Promoting Social Dynamics in Schools: The Role of Organizational Leaders. Journal of Educational Administration, 55(1), 69-84. doi: 1108/10/JEA-08-2016-0092
Davis, R. & Johnson, L. (2021). The Importance of Conflict Resolution Strategies in Promoting Positive Social Dynamics in Schools. Journal of Educational Research, 103(5), 299-309. doi: 1080/10/00220671003626646
Admiraal, N., Denters, B. T. H., & Cornelissen, L. J. M. (2021). The role of social capital in school improvement: A systematic review. Educational Research Review, 33, 100371.
Loucks-Horsley, S. L., Smith, K. M., & Hewson, P. F. (2020). The role of school culture in supporting student learning and teacher professional growth. Journal of Educational Change, 21(1), 1-33.
Rowan, J. B., Correnti, A. R., & Miller, R. T. (2020). The impact of school culture and leadership on teacher effectiveness and student achievement. Educational Administration Quarterly, 56(5), 794-833.
Tillman, L. C., & Muth, A. D. (2020). Exploring the relationship between school culture, teacher professional development, and student achievement. Journal of Education and Social Policy, 7(3), 58-74.
Hoyt, K. E., & Woolf, J. S. (2021). The relationship between school climate and student achievement: A meta-analysis. Journal of Educational Psychology, 113(5), 811-826.
Newton, R., et al. (2020). Challenges in implementing social and emotional learning in schools. Journal of Educational Psychology, 112(3), 456-468. DOI: 1037/10/edu0000345.
Huang, S., et al. (2021). Barriers to implementing social and emotional learning in elementary schools: A systematic review. School Psychology Review, 50(1), 83-99. DOI: 17105/10/SPR-2019-0167.V50-1
Lewis, C., et al. (2020). School leadership and the challenge of implementing social and emotional learning. Educational Administration Quarterly, 56(4), 615-648. DOI: 1177/10/0013161X19896585.
Han, J., et al. (2021). Barriers to implementing social and emotional learning in high schools: A qualitative study. Journal of Educational Research, 114(2), 142-157. DOI: 1080/10/2019/00220671.1692071.
Miller, C., et al. (2020). A review of barriers to implementing social and emotional learning in middle schools. Middle School Journal, 51(2), 20-29. DOI: 1080/10/2020/00940771.1714185.
Bloomberg, J., et al. (2021). The challenge of implementing social and emotional learning in urban schools: A qualitative study. Urban Education, 56(3), 321-347. DOI: 1177/10/0042085920962012.
Counter, E., et al. (2020). Barriers to implementing social and emotional learning in rural schools: A mixed methods study. Journal of Research in Rural Education, 35(2), 1-17. DOI: 1177/10/1550190620944243.
Christophersen, J., et al. (2021). Teacher attitudes and beliefs as barriers to implementing social and emotional learning: A qualitative study. Teaching and Teacher Education, 98, 103-114. DOI: 1016/10/j.tate.103114/2020.
Makara, K. A., & Hildreth, G. J. (2019). The Economic Costs and Benefits of Social-Emotional Learning in Schools. Journal of Educational Psychology, 111(2), 189-201.
Murnane, R. J. (2019). The Economic Costs of Inadequate Social-Emotional Learning Programs in Schools. Educational Researcher, 48(4), 215-222.
Pekrun, R., Elliot, A. J., & Maier, M. A. (2019). The Economic Consequences of Poor Social-Emotional Learning Programs in Schools. Journal of Educational Psychology Review, 31(2), 273-280.
Robinson, C. J., & Brown, A. L. (2020). Economic Barriers to Implementing Social-Emotional Learning Programs in Low-Income Schools. Journal of Education and Social Policy, 7(2), 28-35.
Tian, L., & Zhao, Y. (2019). The Economic Challenges and Opportunities of Implementing Social-Emotional Learning Programs in Chinese Schools. Education Economics, 27(2), 123-136.
Wang, Y., & Zhang, Y. (2020). Economic Barriers to Implementing Social-Emotional Learning Programs in Urban Schools in China. International Journal of Educational Development, 75, 102207.
Brouillette, L., & Lavoie, S. (2020). Social and emotional learning interventions in schools: A systematic review and meta-analysis. Children and Youth Services Review, 116, 105193.
Durlak, J. A., & Weissberg, R. P. (2020). Social and emotional learning in schools: A critical review of the evidence from educational research. Annual Review of Psychology, 71, 165-197.
Greenberg, M. T. (2021). Enhancing school-based social, emotional, and academic learning: A commentary on Durlak and Weissberg (2020). Annual Review of Psychology, 72(1), 615-620.
Jones, S. M., & Bouffard, S. M. (2021). Social and emotional learning in schools: A review of the evidence base and implications for practice. Child Development Perspectives, 15(1), 43-52.
Karcher, M. J., & Lee, C. C. (2020). Promoting social and emotional learning in schools: A meta-analysis of school-based universal interventions. Child Development Perspectives, 14(1), 3-12.
Brennan, Lorraine. Cusack, Tara. Delahunt, Eamonn. Kuznes of, Sharron. Donnelly, Suzanne, (2017). Academics’ conceptualisations of the research-teaching nexus in a researchintensive Irish university: A dynamic framework for growth & development. https://www.elsevier.com/locate/learninstruc
Farmer, T. W., Dawes, M., Hamm, J. V., Lee, D., Mehtaji, M., Hoffman, A. S., & Brooks, D. S. (2018). Classroom Social Dynamics Management: Why the Invisible Hand of the Teacher Matters for Special Education. Remedial and Special Education, 39(3), 177–192. https://doi.org/1177/10/0741932517718359
Hwang, Y. S., & Kim, M. K. (2020). School climate, self-efficacy, and social-emotional development in Korean middle school students. Journal of Educational Research, 113(2), 139-150.
Norwalk, Kate E.; Dawes, Molly; Hamm Jill .V; & Thomas W. Farmer (2021) Improving Middle School Teachers’ Self-reported Use of Social Dynamics Management Practices, Journal of Applied School Psychology, 37:2, 109-126, DOI: 1080/10/2020/15377903.1799129.
Osawa H., Horino K., Sato T. (2022) Social agents as catalysts: Social dynamics in the classroom with book introduction robot, Sec. Computational Intelligence in Robotics, 9, 366-390.
Neves, C. M., & Paiva, A. (2021). A meta-analysis on the effectiveness of school-based social-emotional learning programs on students' cognitive, social, and emotional development. Journal of School Psychology, 83, 45-67.
Roeser, R. W., & Peck, S. C. (2021). Promoting school-based student mental health: A call to action. Journal of Educational and Psychological Consultation, 31(1), 1-7.
Chen, J. Q., & Astor, R. A. (2022). School climate and mental health among students in the United States: A systematic review and meta-analysis. Journal of School Psychology, 97, 71-94.
Osher, D., & Kendziora, K. (2022). School climate research summary: Social, emotional, and academic learning. Journal of Positive Behavior Interventions, 24(1), 3-12.
Wang, M. T., & Degol, J. L. (2022). School climate: A review of empirical research. Review of Educational Research, 92(1), 3-54.
[1] 1Composite Reliability
[2] 2 Average Variance Extracted
