تدوین مدل ساختاری مولفه های موثر قابلیت محیط بر ارتقای تعاملات اجتماعی در خیابان های ساحلی جنوب کشور (نمونه مورد مطالعه:شهر بندرعباس)

محورهای موضوعی : فصلنامه علمی و پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری

رویا هنرخواه ¹ , کوروش افضلی ² , عبدالکریم قائدی ³

1 - دانشجوی دکتری گروه شهرسازی، واحد کرمان، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمان، ایران
2 - استادیار گروه شهرسازی، واحد کرمان، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمان، ایران
3 - استادیار گروه معماری، واحد بندرعباس، دانشگاه پیام نور، بندرعباس، ایران

تاریخ دریافت : 1399/12/05 تاریخ پذیرش : 1400/05/12 تاریخ انتشار : 1402/02/01

کلید واژه: معادلات ساختاری, تعاملات اجتماعی, قابلیت محیط, خیابان های ساحلی,

چکیده مقاله :

تجربیات سده بیستم نشان داده است که درک ناکافی از نحوه شکل گیری تعاملات اجتماعی در خیابان های ساحلی شهری وعدم توجه به انسان و نیازهای اجتماعیش که دیدارهای چهره به چهره و برخورد با دیگران است، خیابان ها را ناکارآمد کرده است. رخداد فعالیت در خیابان و پاسخ گویی به نیازهای رفتار اجتماعی وابسته به شایستگی و درک افراد از قابلیت ها و ویژگی های محیط است. بنابراین بررسی تاثیر قابلیت های خیابان ساحلی بر تعامل پذیری محیط در شهر بندرعباس یکی از اهداف اصلی این پژوهش می باشد. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر روش تحقیق جزء پژوهش های توصیفی- پیمایشی و با رویکرد مدل سازی معادلات ساختاری انجام گرفته است. ابزار اصلی پژوهش جهت گردآوری داده های میدانی ، پرسشنامه محقق ساخته است که روایی و پایایی آن تایید شده است. به این منظور ابتدا پیمایشی مقطعی در باب میزان اثرگذاری شاخص های موثر این پژوهش بر ارتقای تعاملات اجتماعی، میان ۵۰۹ نفر از مردم ساکن شهر بندرعباس انجام پذیرفت. بر این اساس 20 شاخص موثر تأثیرگذار قابلیت محیط بر ارتقاء تعاملات اجتماعی با استفاده از روش تحلیلی عاملی و نرم افزارSPSS در سه دسته عامل قابلیت عملکردی، قابلیت ادراکی و قابلیت کالبدی دسته بندی و به کمک روش تحلیل مسیر و نرم افزار smart pls مدل حاصل از روابط میان این عوامل و ضرایب همبستگی آنها تدوین گردید. نتایج مدل ساختاری نشان داد مدل ساختاری طراحی شده قابلیت برازش بالایی را دارد و توانسته است 67 درصد واریانس متغیر وابسته را تبیین نماید. یافته های پژوهش نشانگر فزونی سطح معناداری 846/10، 525/10 و 685/5 به ترتیب در ارتباط با قابلیت عملکردی، قابلیت ادراکی و قابلیت کالبدی از میزان قابل قبول 96/1 و در نهایت تایید رابطه مستقیم و معنادار این سه متغیر بر شکل گیری تعاملات اجتماعی در خیابان های ساحلی می باشد.

چکیده انگلیسی:

Twentieth-century experiences have shown that an inadequate understanding of how social interactions take shape on urban coastal streets and a lack of attention to human beings and their social needs, such as face-to-face meetings and dealing with others, has rendered streets inefficient. The occurrence of street activity and responding to the needs of social behavior depends on the competence and people's understanding of the capabilities and characteristics of the environment. Therefore, the study of the effect of coastal street capabilities on environmental interaction in Bandar Abbas is one of the main objectives of this study. The present study is a descriptive-survey research in terms of applied purpose and in terms of research method with a structural equation modeling approach. The main research tool for collecting field data is a researcher-made questionnaire whose validity and reliability have been confirmed. For this purpose, a cross-sectional survey was conducted on the impact of effective indicators of this research on the promotion of social interactions among 509 people living in Bandar Abbas. Based on this, 20 effective indicators of environmental capability on promoting social interactions using factor analysis method and SPSS software are classified into three categories: functional capability, perceptual capability and physical capability, using path analysis method and smart pls software were developed Relationships between these factors and their correlation coefficients.The results of the field model showed that the designed structural model has a high fitting capability and has been able to explain 67% of the variance of the dependent variable. Findings indicate an increase in the level of significance of 10.846, 10.525 and 5.585, respectively, in relation to functional capability, perceptual capability and physical capability of an acceptable level of 1.96 and finally confirm the direct and significant relationship between these three variables.

منابع و مأخذ:

1. Abdullah Zadeh Fard, Alireza. (2017). The Role of Urban Public Space in the Formation of Social Trust (Case Study: Chamran Margin Park, Shiraz Metropolis), Environmental Management Quarterly, 10 (39), pp. 157-181.


2. Alexander, Christopher (2008). Language of Patterns: Cities. Translated by Reza Karbalaei Nouri, Publications of Road, Housing and Urban Development Research Center, Second Edition, Tehran.


3. Asadi, Ahmad;Hosseinabadi, Saeed;Mawdudi Arkhodi, Mehdi (2020). Modeling the Relationship between Urban Vitality and the Sense of Spatial Belonging in Ghaen City, Quarterly Journal of Urban Research and Planning, 11 (40), pp. 17-30.


4. Bahraini, Hossein (2011). Analysis of urban spaces in relation to user behavior patterns and criteria for design, University of Tehran Press, seventh edition, Tehran.


5. Boroumand, Maryam;Toghyani, Shirin;Saberi, Hamid. (2019). Investigating the Impact of Urban Space Components on the Formation of Behavioral Patterns (Case Study of Tehran Region 2), Environmental Management Quarterly, No. 47, pp. 23-43.


6. Campos-Vazquez RM, Cuilty E. The role of emotions on risk aversion: a prospect theory experiment. Journal of Behavioral and Experimental Economics. 2014;50: 1-9.


7. Gehl, Jan. (2008). Life between buildings: using public space. Translated by Shima Shasti, University Jihad Publications, First Edition, Tehran.


8. Gehl, Jan. (2013). Human City, translated by Ali Ghaffari and Leila Ghaffari, Institute of Architecture, First Edition, Tehran.


9. Gundelach, B. , Freitag, M. ) 2014(. Neighborhood diversity and social trust: an empirical analysis interethnic contact and group-specific effects. Urban Studies Journal, Vol. 51(6): 1236-1256.


10. Hassanpour, Anahita;Omidvari, Somayeh;Sadr Arhami, Mohammad Hossein. (2018). A Study of Factors Affecting the Promotion of Social Interactions in Urban Spaces (Case Study: Isfahan Jolfa Square), Journal of Architecture, 1 (5), pp. 1-9.


11. Kakavand, E. , Barati, N. , & Aminzade, G. R. (2014). Comparative Assessment of Mental Image of Citizens with Planners to Quality of the Urban Environment; Case Study: Qazvin Distressed Area. Bagh-e-Nazar, 25, 101-112.


12. Karbalaei Hosseini Ghiasvand, Abolfazl;Tavakoli Nia, Moin. (2020). Presenting an analytical model in order to identify and evaluate the indicators affecting the promotion of social interactions in pedestrian streets using hierarchical analysis (case study: Khayyam Street and Sepah Qazvin Street). Journal of Environmental Science and Technology, 22 (2), pp. 292-313.


13. Kashanijou, Khashayar. (2010). Recognizing theoretical approaches to urban public spaces. Journal of City Identity, 4(6), Spring and Summer 2010, pp. 95-106.


14. Madanipour, Ali. (2010). Public and private spaces of the city, translated by Farshad Nourian, Urban Processing and Planning Company, Tehran.


15. Mohammadi, Farzaneh;Haghighatian, Mansour;Mohammadi, Asghar. (2018). Factors affecting the social interactions of apartment citizens (Case study: Shiraz). Journal of Urban Research and Planning, 9 (35), pp. 47-56.


16. Murayama, H. , Arami, R. , Wakui, T. , Sugawara, L. (2014). Cross- level interaction between individual and neighborhood socioeconomic status in relation to social trust in a Japanese

• Urban Studies Journal, Vol. 51(13): 2770-2786.

17. Naghizadeh, Mohammad. (2016). Analysis and design of urban space (principles, definitions, criteria and methods), University Jihad Publications, third edition, Tehran.


18. pakzad, Jahanshah. (2006). Urban space design guide in Iran. second ed. Tehran: Payam Sima Design and Publishing.


19. Poor Jafar, Mohammad Reza;Mahmoudinejad, Hadi (2009). Urban Design and Social Capital in Urban Spaces, Heleh Publications. First Edition, Tehran.


20. Porta , S. , Renne , L. J. (2005). Linking urban design to sustainability: formal in dicators of social urban sustainability field research in Perth Western Australia ,Urban Design international Journal , Vol. 10, pp. 51-64.


21. Qalambardzfuli, Maryam;Naghizadeh, Mohammad.(2014). Urban Design in the Context of Social Interaction Enhancement (Case Study: Street between Neighborhoods), Hoviate shahr Journal,8(17), pp. 15-24.


22. Qara Biglou M, Farshchian Ah, Mohammad Alian Z. (2016). The effect of social interactions on the creation of space in Islamic architecture. Shabak Journal,1(15. ( 1-18.


23. Rahimi, Leila;Sabouri, Saber (2016). The effect of climate on citizens' mental schemas in the perception of urban space (Case study: Ail Goli Park, Tabriz). Journal of Geography and Environmental Planning, 29 (3), pp. 91-110.


24. Sadri, Arash;Bankian Tabrizi, Arezoo; Rafai Afshar, Shadi. (2019). The effect of sidewalks on increasing social interactions in urban spaces of Bojnourd (Case study: Taleghani Street: Shahid Square to Telecommunications). Applied Research in Geographical Sciences, 19 (54), pp. 81-102.


25. Sajjadzadeh, Hassan; Mohammadi, Faezeh. (2015). The Role of Environmental Quality in Promoting Social Interactions in Urban Streets (Case Study: Imam Khomeini St. , Amol), Quarterly Journal of Urban and Regional Development Planning, 1 (2), pp. 145-172.


26. Tabibian, Manouchehr;Jasem Chor, Kiana;Arunqi, Nasim. (2017). Street Design (Reference Handbook for Achieving High Quality Streets), Jihad Daneshgahi Publications, First Edition, Tehran.


27. Yazdanfar SA, Hosseini SB, Rezoudi M. (2011). Public spaces and increasing social interactions (Case study: Kosar residential complex and two phase of Ekbatan residential complex). Journal of Modiriat Shahri. pp. 32: 7-22.