ارزیابی کاربری اراضی با تأکید بر فضاهای عمومی (مورد مطالعه: محله‌های منطقه ده تهران)

محورهای موضوعی : فصلنامه علمی و پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری

مراد دلالت ¹ (دانشجوی دکتری جغرافیای سیاسی، دانشگاه خوارزمی تهران، تهران، ایران.)
لقمان مصطفی پور ² (کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری دانشگاه خوارزمی تهران، تهران. ایران.)
اسماء مظفری نیا ³ (کارشناس ارشد برنامه‌ریزی شهری، دانشکده معماری، شهرسازی و هنر، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران.)
قادر احمدی ⁴ (استادیار گروه شهرسازی، دانشکده معماری، شهرسازی و هنر، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران.)

تاریخ دریافت : 1399/03/12 تاریخ پذیرش : 1400/04/13 تاریخ انتشار : 1401/11/01

کلید واژه: کاربری اراضی, فضاهای عمومی شهری, مساحت و سرانه, محله‌های منطقه ده تهران,

چکیده مقاله :

فضاهای عمومی شهری یکی از مهم‌ترین گونه‌های فضاهای شهری محسوب می‌شد. فضاهایی که عموم شهروندان از هر قشر، سن، نژاد و صنفی بدون هیچ گونه محدودیتی حق استفاده از آن را دارا هستند .هدف از بررسی و ارزیابی کاربری اراضی با تأکید بر فضاهای عمومی (نمونه موردی محله‌های منطقه ده تهران) به طور کلی، می‌توان ارزیابی وضعیت کمی فضاهای عمومی، سطح بندی ،تجزیه و تحلیل، پراکنش و نحوه استقرار فضاهای عمومی در سطح محله‌های منطقه ده شهر تهران را بیان کرد. پژوهش از نوع کارکردی و از نوع روش اکتشافی و توصیفی – تحلیلی می‌باشد. جامعه مورد بررسی، کل جمعیت منطقه ده کلانشهر تهران با 818 هکتار وسعت، سه ناحیه و 10 محله می‌باشد. روش جمع آوری اطلاعات بر اساس روش کتابخانه‌ای، اسنادی است. اطلاعات مورد نیاز از آخرین طرح تفصیلی منطقه ده تهران و بر مبنای سرشماری نفوس و مسکن سال 1395 جمع آوری گردیده است. سطح بندی ،تجزیه و تحلیل، پراکنش و نحوه استقرار فضاهای عمومی در سطح محله‌های منطقه ده شهر تهران را بیان کردارزیابی فضاهای عمومی محله‌های منطقه ده تهران به وسیله 5 شاخص اصلی و 5 زیر شاخص آن‌ها انجام شده است. تجزیه و تحلیل یافته‌های پژوهش با استفاده از مدل تاپسیس مدل آنتروپی شانون و نرم افزارGIS و Excelو SPSS انجام شده است. بر این اساس هر یک از محله‌های منطقه ده تهران از نظر شاخص‌های مورد نظر رتبه بندی و سطح بندی شده‌اند که نتایج در جداول و نقشه‌ها ارائه شده است همچنین سطح و سرانه وضع موجود هر یک از کاربری‌های عمومی با سرانه و سطح استاندارد مقایسه و در جداول مجزا محاسبه گردیده است.

چکیده انگلیسی:

Urban public spaces were one of the most important types of urban spaces. Areas that citizens of all walks of life, age, race and class have the right to use without any restrictions. The quantitative evaluation of public spaces, leveling, analysis, distribution and distribution of public spaces in the neighborhoods of districts of the city of Deh-Tehran revealed. The research is a descriptive-analytic one. The population under study is the total population of the Deh-Metropolitan Area of Tehran with 818 hectares, three districts and 10 neighborhoods. The method of data collection is library based. The required information has been collected from the latest detailed plan of Deh-Tehran based on the population and housing census of 2016. Evaluation of public spaces of Deh-Tehran neighborhoods has been done by 5 main indicators and 5 sub-indices. The results were analyzed using Shannon entropy model TOPSIS and GIS and SPSS software. Accordingly, each of the neighborhoods of Deh-Tehran is ranked and ranked according to the desired indices. The results are presented in tables and maps as well as the level and per capita status of each public land use compared to standard per capita levels. It is calculated separately.Evaluation of public spaces of Deh-Tehran neighborhoods has been done by 5 main indicators and 5 sub-indices. The results were analyzed using Shannon entropy model TOPSIS and GIS and SPSS software. Accordingly, each of the neighborhoods of Deh-Tehran is ranked and ranked according to the desired indices. The results are presented in tables and maps as well as the level and per capita status of each public land use compared to standard per capita levels. It is calculated separately

منابع و مأخذ:

1. Arbabzadegan Hashemi, A. (2010). Design of Urban Public Spaces Based on Ethnic Subcultures. District 22, Tehran. M.Sc. Thesis. Tarbiat Modares University, Faculty of Art and Architecture.


2. Akbari, N & Zahedi, K. (2008). Application of multi-criteria ranking and decision-making methods", first edition, Tehran, Publications of the Organization of Municipalities and Rural Affairs.


3. Barakpour, N. (2016). Urban Land Use Planning (Collection of Articles). Tehran Center for Studies and Planning Publications, Deputy of Science and Technology, First Edition, p. 450.


4. Carmona, M.Heath, T.Oc, Tiesdell.2003. Pablices spaces urban spaces.by Charles Jencks, London, John Wiley publisher.


5. Carrs(1992) pablices spaces :cambrdge university press1992.


6. Fowler, k. (2013). Neighborhood planning and design stratandards, published by: planning servicses .the of red deer.


7. Ghorbani Nia, A. (2007). A Study of Planning Patterns of Night Social Functions in Urban Public Spaces based on Lalehzar. Master's Thesis, Tarbiat Modares University, Faculty of Art and Architecture.


8. Gaitanis, A., Kalogeropoulos, K., Detsis, V., & Chalkias, C. (2015). Monitoring 60 Years of Land Cover Change in the Marathon Area, Greece. Land, 4(2), 337-354.


9. Gosling, David (1996), “Gordon Cullen: Vision of Design”, Academy Editions, Britain.


10. Habibi, M., Pour Mohammad Reza, N. (2013). Comparative Comparison of Formation and Development of Public Sphere and Urban Space in Suburbs of South Tehran Case Study: Varamin, Qarchak and Islamshahr. Research Project. Fine Arts Campus, University Tehran.


11. Hesam, F.(2001). Public domain and its manifestation in the body of the city. Monthly, municipalities.12-16-30.


12. Pakzad, J. (2006). Theoretical Foundations and Urban Design Process, Ministry of Housing and Urban Development. First Edition.


13. Rafian, M. (2005). Reproduction of Urban Spaces, Tehran Conference on Development and Development. (in Persian)


14. Rafieian, M., Seifai, M.(2005). Urban Public Spaces, Quality Review and Evaluation. Journal of Fine Arts, No. 23.


15. M.(2007).Environmental Capabilities of Iran. Center for Architectural and Urban Studies. Ministry of Housing and Urban Development.


16. Saeed Nia, A. (2003). Green Book of Municipal Guides. Volume 2: Urban Land Use, Publications of the Organization of Municipalities.


17. Soleimani Mehrnjani, M., Zanganeh, A., Karami, T., & Ahangari, N. (2018). Analysis of the Consequences of Urban and Extracurricular Uses Density on Neighborhood Function (Case Study: District 12 of Tehran). Quarterly Journal of Structure and Functional Studies Shahri, Fifth Year, No. 17, pp. 142-169. 


18. Seif al-Dini, F. (2002).Fundamentals of Urban Plannin., Ayge Publications, Tehran.


19. Salehi, H.(2001). Duties of Municipalities in the Development of Public Spaces, Journal of Municipalities


20. Shokooi, H. (2006). New Perspectives on Urban Geography. Tehran, Samat Publications.


21. Thompson, W.(2001). In Search of the Public Spatial Experience of Boston. Journal of Municipalities.


22. Yeganeh, M. (2012). Explaining the Criteria of Building and City Connection in Public Urban Spaces, Valiasr St., Tehran. M.Sc. Thesis, Tarbiat Modares University, Faculty of Art and Architecture. (in Persian)


23. Zabihian, Sh. (2012). Development of criteria for designing public spaces located in residential neighborhoods with emphasis on improving the spatial diversity of Davood Gholi residential neighborhood in the worn-out context of Zanjan. M.Sc. Thesis, Tarbiat Modares University, Tarbiat  Modares University.


24. Ziari, K. (2005). Principles and Methods of Regional Planning, Yazd University Press, Third Edition, Yazd.


25. Ziari, K. (2007). Urban Land Use Planning, Yazd University Press, Third Edition, Yazd.