بررسی تجربه ی روش تجمیع در نوسازی بافت های فرسوده شهری (مورد پژوهی: منطقه ۱۵ کلانشهر تهران)

محورهای موضوعی : فصلنامه علمی و پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری

ساسان مسعودی ¹ (دانشگاه ازاد سمنان)
سید یعقوب موسوی ² (علوم اجتماعی دانشگاه الزهراء)
محمد رضا زند مقدم ³ (گروه جغرافیا دانشگاه سمنان)

تاریخ دریافت : 1397/10/01 تاریخ پذیرش : 1398/07/06 تاریخ انتشار : 1398/08/01

کلید واژه: نوسازی بافت فرسوده, تجمیع قطعات, مشارکت در نوسازی, خدمات اجتماعی, منطقه 15 شهر تهران,

چکیده مقاله :

       از آنجائی­که استفاده از روش تجمیع با سوالات  زیادی در بین محققان برنامه ریزی شهری روبرو بوده است ، این تحقیق در صدد است که پیامدهای اجتماعی و اقتصادی اجرای روش تجمیع در نوسازی بافت های فرسوده نواحی 1و 2  منطقه تهران 15 را مورد مطالعه قرار دهد. پژوهش پیش رو به روش پیمایش انجام گرفته و با  استفاده از ابزار پرسشنامه و کاربرد روش نمونه­گیری طبقه­ای و تصادفی داده­ها جمع­آوری شده اند جامعه آماری تحقیق؛ شهروندان 24 تا 80 سال ساکن در منطقه 15( نواحی 1و 2) شهر تهران  است. مبانی نظری پژوهش، از نظریه­های مختلف در جغرافیا و برنامه ریزی شهری استفاده و در پایان، چارچوب نظری متناسب پیشنهاد شده است. در نهایت  با استفاده از آمارهای توصیفی و استنباطی و با استفاده از نرم­افزار spss، داده­های گردآوری شده؛ مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته­اند. در خصوص ارتباط متغیرهای جمعیت شناختی با رضایت از طرح تجمیع از طریق آزمون­های تی تست، همبستگی،  اسپیرمن و پیرسون مشخص گردید که جنسیت، تحصیلات با میزان رضایت از طرح تجمیع ارتباط مستقیم دارد و سن دارای ارتباط منفی در این زمینه است. وضعیت تأهل نیز ارتباط معنی داری در این زمینه ندارد.همچنین از طریق آزمون تی تک نمونه­ای مشخص شد که نگرش شناختی، زیباشناختی و تجربه عملی ساکنین از اجرای طرح تجمیع در حد متوسط و خوبی می باشد. برمبنای ضرایب همبستگی مدل اولیه پژوهش، مشخص گردید که اثرات  اجتماعی بازسازی بافت فرسوده، تأثیری بر نوع روابط همسایگی ساکنین ندارد و پیامدهای اقتصادی بازسازی بافت فرسوده تأثیری بر میزان سرانه­های ساکنین ندارد. در نهایت بر اساس تحلیل مسیر پیامدهای اقتصادی- اجتماعی تجمیع بافت نوسازی شده، میزان اثرات مستقیم تجمیع بافت نوسازی شده بر مشارکت(47/0)و امنیت (36/0)، حس تعلق (38/0)،خدمات اجتماعی (33/0)، زمین و مسکن (40/0) بدست آمده است. همچنین با توجه به ضریب بتا مشخص شد که بیشترین تأثیر روش تجمیع بر افزایش میزان مشارکت ساکنین است.

چکیده انگلیسی:

Abstract

The research has been carried out by survey method. The data were collected using a questionnaire and the method of stratified random sampling. The population of the study consisted of citizens aged 24-80 years living in area 15 (districts 1 and 2 ) Is in Tehran. Theoretical fundamentals of research have been used from various theories in geography and urban planning, and in the end, an appropriate theoretical framework has been proposed. Finally, using descriptive and inferential statistics and using the spss software, the collected data. Marital status also has no meaningful relationship. Also, one-sample t-test showed that the cognitive, aesthetic, and practical experience of residents of the implementation of the aggregation plan was moderate and good.
Based on the correlation coefficients of the initial research model, it has been found that the social effects of elongate texture restoration have no effect on the type of neighborhoods, . Then, based on the path analysis model, the two components of the economic effects of the aggregation plan including revenues, expenses and investment were also eliminated due to the lack of significant correlation of the model. Finally, based on the path analysis, the socio-economic implications of rebuilding the accumulated tissue, the direct effects of the combination of modernized texture on participation (0.47) and security (0.36), sense of belonging (0.38), social services (0.33) Land and housing (0.40). Also, with regard to the beta coefficient, it was found that the greatest effect of aggregation method is on increasing the participation rate of residents.

منابع و مأخذ:

1. حافظ نیا. محمد رضا (1389): مقدمه ای بر روش تحقیق در علوم انسانی، تهران: سازمان تدوین کتب علوم انسانی و دانشگاهها.


2. حبیبی، سید،مسعود، مقصودی، محمد (۱۳۸۶): مرمت شهری، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ اول.


3. سرور، رحیم و همکاران ( 1393 ) :اصول و مبانی توانمند سازی محلات هدف برنامه های نوسازی و بهسازی، انتشارات وزارت راه و شهرسازی، تهران.


4. شماعی، علی (1380): تحلیلی بر سیاست ها و برنامه های بهسازی و نوسازی شهری در برنامه های توسعه کشور، مجله پژوهش های جغرافیایی، شماره 49، دانشگاه تهران.

1. شرکت عمران معصومیه (1393): قوانین و مقررات مرتبط با نوسازی بافت های فرسوده و نابسامان شهری.


2. عندلیب، علیرضا (۱۳۸۵): نوسازی بافت های فرسوده شهری حرکتی نو در شهر تهران، انتشارات سازمان نوسازی شهر تهران جلد ۱.


3. عندلیب، علیرضا (۱۳۸۷): فرایند نوسازی بافت های فرسوده شهری شهر تهران، انتشارات سازمان نوسازی شهر تهران.


4. قاجار خسروی، محمد مهدی (1388): برنامه ریزی و تجمیع قطعات زمین در بافت های فرسوده شهری، نشر دانش پژوه، تهران.


5. لاله پور، منیژه و سرور، هوشنگ (۱۳۹۰): بررسی نظام برنامه ریزی و مدیریتی بافت های فرسوده شهری در ایران با تاکید بر رویکرد مشارکتی، مجموعه مقالات بافت های فرسوده شهری، تهران.


6. لطفی، سهند (1390): تبارشناسی بازآفرینی شهر، از بازسازی تا نوزایی، چاپ اول، انتشارات آذرخش، تهران.


7. مرکز آمار ایران (۱۳۹5): سرشماری نفوس و مسکن استان تهران، سال 1395.


8. مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران ( ۱۳۹۴): طرح پژوهشی ارزیابی اثرات و پیامد های نوسازی در بافت های فرسوده شهر تهران بر کیفیت زندگی ساکنان این محله ها، شهرداری تهران.  


9. مهندسان مشاور طرح و آمایش (1389): طرح تفصیلی منطقه ی 15 شهر تهران.


10. مهندسین مشاور آرمانشهر (1388): طرح بهسازی و نوسازی بافت فرسوده شهر زنجان، جلد سوم، انتشارات وزارت راه و شهرسازی، تهران


11. مهندسین مشاور شارمند (1379): شیوه‌های تحقق طرح‌های توسعة شهری، جلد دوم: تدوین شیوه‌های مناسب تهیه طرح‌های شهری در ایران، تهران.
    
    
    1. Amado, M.P. Santos, C.V. Moura, E.B. & Silva, V.G. (2009). Public Participation Sustainable Urban Planning” World Academy of Science, Engineering and technology, No.53, Pp 597-603.
    
    
    2. Ichimiya.T and Murayama. A (2002). “Organization Of Downtown Revitalization Group and Its Role”. Fukaya City Master Plan: Proposal By Citizen Planning Group-part 3, architectural Institute Of Japan Annual Conference(Hokuriku). Japan.
    
    

18. Murayama.A. (2005). “Governance For Sustainable Urban Regeneration : Cases Of Participatory Urban Planning And Marchizukuri In Fukaya City” , PhD Research center For Regeneration, The University Of Tokyo. Japan


19. Nallathiga, R., (2008) Metropolitan Urban Governance Approaches and Models: Some Implications for Indian Cities, Paper Presented at the Third international Conference on Public Policy and Management on “Urban Governance and Public-Private Partnerships” Held at the Indian Institute of Management – Bangalore on August 4-6 Bangalore.