پاتوق، فضای جمعی شهری و معماری و محل تعاملات اجتماعی و فرهنگی (نمونه موردی شهر برازجان)

محورهای موضوعی : فصلنامه علمی و پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری

احمد ترکمان ¹ (دکتری معماری، عضو هیئت علمی، گروه معماری، واحد مرودشت، دانشگاه آزاد اسلامی، مرودشت، ایران.)
مجتبی قائد ² (دانشجوی کارشناسی ارشد معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بوشهر، بوشهر، ایران.)
سوگل شمتوب ³ (دکتری معماری، باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، واحد مرودشت، دانشگاه آزاد اسلامی، مرودشت، ایران.)

تاریخ دریافت : 1396/03/24 تاریخ پذیرش : 1396/10/12 تاریخ انتشار : 1396/11/01

کلید واژه: برازجان, فضای شهری, فضای معماری, فضای جمعی, پاتوق تعاملات اجتماعی و فرهنگی,

چکیده مقاله :

پاتوق محل اجتماع افراد، با حضور آزادانه جهت گفت گو، بازی، کسب اطلاعات و استراحت است.  اهمیت این تحقیق پر رنگ کردن نقش پاتوق در فضای معماری و شهری در جهت افزایش تعاملات اجتماعی و فرهنگی و کاهش مشکلات افراد در جوامع شهری می باشد. عدم وجود پاتوق با کیفیت مناسب در عصر حاضر، ضرورت پژوهش را نشان می دهد. روش تحقیق بصورت پیمایشی است و گردآوری اطلاعات از راه مطالعات کتابخانه ای، پرسش نامه می باشد. پس از گردآوری اطلاعات و جمع آوری پرسش نامه از  جامعه آماری شامل بازدیدکنندگان تصادفی از میادین و پارکها بود که با محاسبه فرمول کوکران تعداد 100 نفر انتخاب گردیده بود. پاسخ دهندگان از اقشار مختلف شهر برازجان می باشند.  تجزیه و تحلیل داده ها توسط SPSS انجام شد. روایی پرسشنامه توسط اساتیدتایید شد. پایایی توسط آلفای کرونباخ 0.87 به دست آمد که قابل قبول میباشد.  باتوجه به ماهیت داده ها، روش پژوهش پیمایشی است. فرضیه تحقیق بر اساس این پرسش "تعاملات در پاتوق بر چه عواملی بستگی دارد" فرضیه زیر را مورد تحلیل قرار می دهد: "عوامل اجتماعی، محیطی، کالبدی و اقلیمی در تعاملات اجتماعی پاتوق موثرند"ماهیت  تحقیق بنیادی است. با در نظر گرفتن تاثیر فاکتورهابر فضای معماری پاتوق از طریق جمع آوری اطلاعات به وسیله پرسشنامه ها و امتیازدهی آن به بررسی نتایج افزایش و رشد پاتوق به عنوان یک فضای مفید در معماری درجهت توسعه تعاملات اجتماعی پرداخته شد. تحلیلهانشان داد عوامل محیطی، اجتماعی و کالبدی از تاثیرگذاری خوبی بر فضای پاتوق برخوردار می باشند که توجه به این فاکتورها و آیتم های آنها در طراحی پاتوق باعث افزایش کیفیت این فضا می گردد. عوامل اقلیمی که بر فضای پاتوق تاثیر گذار است، به دلیل عدم توجه کافی به آن دراجرا کاهش امتیاز این عامل شده است که با ارائه تدابیرلازم میتوان باعث افزایش کیفیت آسایش در فضای پاتوق شد.

چکیده انگلیسی:

Hangout is a place for people’s gathering by attending freely to talk, play, get information and rest. The importance of study is to bold its role to increase social and cultural interactions. The adopted method for this study is survey and gathering data is implemented through library studying, questionnaires, global information network and technical journals. After gathering data and collecting questionnaires from statistical society including 100participants, 44 of them were selected by calculating Cochran formula. The participants are from different social statuses. In order to classify data comparative analysis was used through 21st version of SPSS. Validity of questionnaire was confirmed by the professors and was obtained 0.87 by Cronbach’s alpha. Regarding of the data, the adopted method was surveyed. The hypothesis is based on this question “which factors do interactions in hangout depend on?” The main hypothesis is “Social interaction in architectural space is based on effects of environmental, social, structural, and climate factors. Through gathering data by the questionnaires scored by participants from different social statuses, the results of hangout increase and growth as a helpful space in architecture and urban society were surveyed and in order to develop social and cultural interactions. Analyzes determined that factors can incense the quality in designing of hangout.

منابع و مأخذ:

ادنانی، روح الله (1387): «تالار شهر جدید اندیشه»، پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد قزوین، صص 59- 50.

بنتلی، ای (1382): «محیط های پاسخده: کتاب راهنما برای طراحان»، ترجمه مصطفی بهزادفر، علم و صنعت.

پاکزاد، جهانشاه (تابستان1389): «معیارهای کیفی سنجش فضا »، آبادی، شماره 39.

پورجعفر، محمدرضا و هادی محمودی نژاد (1388): «طراحی شهری و سرمایه اجتماعی در فضاهای شهری»،  تهران، هله.

خستو، مریم (بهار و تابستان 1389): «عوامل موثر

بر سرزندگی فضاهای شهری»، نشریه هویت شهر، شماره 6.

سعید رضوانی، نوید و زهرا شش پری (1390): «ماندن در فضا»، ماهنامه همشهری معماری، صص32-30.

شارع پور، محمود (1390): «جامع شناسی شهری»، سمت، چاپ چهارم.

طاهباز، منصوره(1392):  «دانش اقلیمی طراحی معماری»، انتشارات شهید بهشتی، چاپ اول، تهران.

طباطبایی، ملک (1385): «معیارهای طراحی شهری و محیطی در مقیاس های مختلف فضایی»، شماره17و 18.

علیخانی، مینو و مینا علیخانی (زمستان1392): «از گره های سنتی تا پاتوقهای شهری امروزی، لزوم شهر شهروندگرا»، کنفرانس معماری و شهرسازی و توسعه پایدار، موسسه آموزش عالی خاوران مشهد.

رئوفی، سیدرضا (1387): «پاتوق»،  ((http: //memaranayande. blogfa. com/post-50. aspx

کرامتی، صدف و وحید وزیری(1392): «بررسی نقش پاتوقهای شهری در افزایش تعاملات اجتماعی در شهر اردبیل»، کنفرانس بین المللی عمران، معماری و توسعه پایدار شهری، تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز.

گلکار، کورش (1384): «سنجش مکان در طراحی شهری»، صفحه، شماره 40.

لینچ، کوین (1374): «سیمای شهری»، ترجمه منوچهر مزینی، تهران، موسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.

Cullen, G. (1961). The concise Townscape. London : Architectural Press.

Ramon G, Maria D; Ortiza, A; Parts, M (2004) ‘Urban Planning, gender and the Use of Public Spaces in Peripheral Neighborhood of Barcelona; Cities, Vol. 21, No. 3, pp. 215-223.

Gehl, J. (2004). Public spaces, public life. Copenhagen : Danish architectural press

Gehl, J. (1987). Life between Buildings.. New York : Van Nostrand Reinhold.

Golany, G. (1996). Geo-space urban design. New York : John Wiley & Sons.

Hall, E. T. (1990). The Hidden Dimension. New York : Anchor Books Editions. Random House, Inc.

Halprin, L. (1963). Cities. Massachusetts : the MIT Press.

Jacobs, J. (1965). The Death and Life of Great American Cities. Harmondsworth : Penguin.

Lang, J. (1987). Creating architectural theory : The role of the behavioral sciences in environmental design. New York : Van Nostrand Reinhold.

Lefebvre, H. (1991). The Production of Space. London: Blackwell, Oxford

Lennard, S. G. & Lennard, H. (1993). Urban Space Design and Social Life, companion to contemporary architectural, Rutledge, London.

Mitcherlich, A. (1963). Die Unwirtlichkeit Unserer Stadte; Anstiftung Zum Unfrieden [The harshness of our cities ; incitement to unrest]. Frankfort : Edition

Pasaogullari, N. & Doratli, N. (2004) ‘Measuring Accessibility and Utilization of Public Spaces in Famagusta’, Cities, Vol. 21, No. 3, pp. 225-232.

Rapoport, A. (1990). The meaning of the Built Environment : A Nonverbal Communication. Arizona : University of Arizona Press.