آمایش منطقه‌ای جاذبه‌های گردشگری با تأکید بر توان‌های اکوتوریسم (استان کهگیلویه و بویراحمد)
محورهای موضوعی : فصلنامه علمی و پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهریحکیمه مجیدی ده شیخ 1 , اعظم صفرآبادی 2 , علی گلی 3
1 - کارشناسی ارشد برنامه‌ریزی توسعه منطقه‌ای، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران
2 - استادیار جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران
3 - دانشیار برنامه‌ریزی اجتماعی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران
کلید واژه: گردشگری روستایی, کهگیلویه و بویراحمد, آمایش منطقه, طبیعت‌گردی,
چکیده مقاله :
توسعه جریانی چند بعدی است که مستلزم تغییرات اساسی در ساختارهای اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی جامعه است و نشان دهنده حرکت مجموعه نظام اجتماعی، همراه با نیازهای متنوع و خواسته‌های افراد و گروه‌های اجتماعی، از حالت نامطلوب به سوی وضعیت مادی و معنوی مطلوب است. آمایش سرزمین بهترین نوع توزیع جغرافیایی فعالیت‌ها با توجه به منابع طبیعی و انسانی است. گردشگری موتور محرک رشد و توسعه به ویژه در کشورهای در حال توسعه است و اغلب به عنوان وسیله‌ای به منظور توسعه اقتصادی مناطق در نظر گرفته می‌شود. تناسب بین مزایای گردشگری، جهات توسعه فعالیت گردشگری را مشخص و از عوامل پایدار گردشگری است. توسعه گردشگری در یک منطقه همواره متاثر از توان‌ها و قابلیت‌های محلی است. بنابراین، در جوامع علاقه‌مند به توسعه گردشگری برای دستیابی به پایداری گردشگری، سنجش توان‌های محیطی از یک سو و انتخاب گونه مناسب گردشگری از اهمیت ویژه در آمایش سرزمین برخوردار است. این پژوهش به دنبال ارزیابی نقش برنامه‌ریزی و آمایش جاذبه‌های گردشگری روستایی و اکوتوریسم در استان کهگیلویه و بویراحمد است. این بررسی با مطالعه توصیفی- تحلیلی و با بهره‌گیری از روش اسنادی- میدانی در 153 نقطه روستایی بالای 100 خانوار در استان کهگیلویه و بویراحمد با اجرای مدل گاتمن به منظور سطح‌بندی فضایی روستاها به لحاظ آمایش فضایی جاذبه‌های گردشگری و دستیابی به اهداف تحقیق انجام شده است. نتایج حاکی است منطقه از توان‌های طبیعی و اکوتوریستی متعدد و متنوعی در جهت توسعه گردشگری برخوردار است اما توزیع خدمات و تأسیسات در کانون‌های جاذب روستایی نامتعادل است.
Development is a multidimensional process that requires fundamental changes in social, economic and cultural structures of a society and it essentially reflects the movement of social system complex, along with fundamental diverse needs and desires of individuals and social groups, from undesirable to desirable material and spiritual status. Land use planning is the best geographical distribution activities according to the natural and human resources. Tourism is the engine of growth and development, especially in developing countries, and it is often regarded as a means to economic development in the regions. The balance between the benefits of tourism would specify the directions of tourist activity development and is one of the factors of tourism sustainability. Regional tourism development has always been affected by the local capabilities. So, to achieve sustainable tourism, in communities interested in tourism development, assessment of environmental capabilities on the one hand and selection of the appropriate type of tourism is of particular importance in spatial planning. This study aims to evaluate the role of planning of rural tourism and ecotourism attractions in Kohgiluyeh and Boyer Ahmad province. The lack of ranking and scientific and systematic attitude in determining the spatial position of rural tourism attractions tourist facilities and equipment and therefore inappropriate distribution of tourism facilities and equipment are among the fundamental problems evident in studies and plans for tourism development at the national, regional and local level. This fact is more tangible in rural tourism of Kohgiluyeh and Boyer-Ahmad province despite having potential capabilities in the development of rural tourism and ecotourism.
ایرانژاد، ر، گلی، ع، و لهسایی‌زاده، ع.(1394). مقایسه پیامدهای اجتماعی – اقتصادی و زیست‌محیطی خشک شدن دریاچه ارومیه در سکونتگاه‌های روستایی غرب و شرق پیرامون دریاچه ارومیه، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، 1-171.
بصیرت، م. (1390). آمایش سرزمین، چاپ اول، انتشارات سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور، راه‌دان.
بازرگان لاری، ع (1378)؛ آمارکاربردی، انتشارات دانشگاه شیراز، چاب اول، شیراز، ص322.
حسنوند، ا، و حسنوند، ا. (1390). امکان سنجی گردشگری روستایی و آثار آن بر توسعه روستایی مطاله موردی: منطقه کهان در شهرستان مسلسله، فصلنامه توسعه روستایی، 2، 187-201.
رکن‌الدین افتخاری، ع، مهدوی، د، و اکبری سامانی، ن. (1392). ارائه‌ی الگوهای برنامه‌ریزی توسعه گردشگری پایدار روستایی (مطالعه موردی: دهستان لواسان کوچک)، پژوهش‌های جغرافیای انسانی، 1، 123-146.
ساعی، ع، و نائیچی، م، (1389). تحلیل جامعه شناختی جذب گردشگری فرهنگی در ایران: مطالعه موردی، گردشگران خارجی استان اصفهان، فصلنامه علوم اجتماعی، 52، 175-205.
شجاعی، م، منزوی، م، و تراب‌احمد، م. (1393). آمایشی بر ظرفیت‌های توسعه پهنه‌های طبیعت‌گردی استان قم، نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، 33، 154-174.
شریفی، م، و بستانی، ع. (1394). پهنهبندی اکوتوریسم با استفاده از مدل فازی. مطالعه موردی: شهرستان شیراز، مجله آمایش جغرافیایی فضا، 16، 1-18.
عطایی، پ، ایزدی، ن، و یعقوبی‌فرانی، ا. (1394). سازه‌های تعیین‌کننده جذب گردشگران در مناطق روستایی از دیدگاه جامعه میزبان (مطالعه موردی: روستای اسفیدان، شهرستان بجنورد)، فصلنامه راهبردهای توسعه روستایی، 2، 325-336.
غفاری، ر. (1387). مقدمه‌ای بر برنامه‌ریزی کالبدی سکونت گاه‌های روستایی. انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرکرد، نوبت چاپ اول شهرکرد، 138.
قدیری‌معصوم، م، باغیانی، ح، و نیک‌سیرت، م. (1393). اثرات اکوتوریسم بر توسعه پایدار روستاهای نواحی بیابانی، مطالعه موردی؛ مجموعه روستایی ده‌بالا در دهستان شیرکوه، استان یزد، مجله جغرافیا و برنامه‌ریزی محیطی، 3، 131-148.
کاظمیه، ف، صدیقی، ح، و حیدری، م. (1394). اولویت‌بندی روستاهای دارای جاذبه گردشگری در استان آذربایجان شرقی با استفاده از تحلیل سلسله مراتب، فصلنامه راهبردی تویسعه روستایی، 2، 1394، 259-274.
مدیری، م، سلیمی‌منش، ج، عباسی، م، باقری،س، و شکری، س. (1390). تحلیل و ارزیابی پتانسیل‌ها و راهبردهای توسعه اکوتوریسم در منطقه ریجاب کرمانشاه، فصلنامه اطلاعات جغرافیایی (سپهر)، 78، 43-49.
Chapple, K., & Montero, S. (2016). From learning to fragile governance: Regional economic development in rural Peru. Journal of Rural Studies, 44, 143-152.
Gavrilă-Paven, I. (2015). Tourism Opportunities for Valorizing the Authentic Traditional Rural Space–Study Case: Ampoi And Mures Valleys Microregion, Alba County, Romania. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 188, 111-115.
Jeong, J. S., Montero-Parejo, M. J., García-Moruno, L., & Hernández-Blanco, J. (2015). The visual evaluation of rural areas: A methodological approach for the spatial planning and color design of scattered second homes with an example in Hervás, Western Spain. Land Use Policy, 46, 330-340.
Li, H. , Chen, J. L. , Li, G. , & Goh, C. (2016). Tourism and regional income inequality: Evidence from China. Annals of Tourism Research, 58, 81-99. doi: http://dx. doi. org/10. 1016/j. annals. 2016. 02. 001.
Mascarenhas, A., Ramos, T. B., Haase, D., & Santos, R. (2015). Ecosystem services in spatial planning and strategic environmental assessment—A European and Portuguese profile. Land Use Policy, 48, 158-169.
Yang, Y., & Fik, T. (2014). Spatial effects in regional tourism growth. Annals of Tourism Research, 46, 144-162.
_||_
Chapple, K., & Montero, S. (2016). From learning to fragile governance: Regional economic development in rural Peru. Journal of Rural Studies, 44, 143-152.
Gavrilă-Paven, I. (2015). Tourism Opportunities for Valorizing the Authentic Traditional Rural Space–Study Case: Ampoi And Mures Valleys Microregion, Alba County, Romania. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 188, 111-115.
Jeong, J. S., Montero-Parejo, M. J., García-Moruno, L., & Hernández-Blanco, J. (2015). The visual evaluation of rural areas: A methodological approach for the spatial planning and color design of scattered second homes with an example in Hervás, Western Spain. Land Use Policy, 46, 330-340.
Li, H. , Chen, J. L. , Li, G. , & Goh, C. (2016). Tourism and regional income inequality: Evidence from China. Annals of Tourism Research, 58, 81-99. doi: http://dx. doi. org/10. 1016/j. annals. 2016. 02. 001.
Mascarenhas, A., Ramos, T. B., Haase, D., & Santos, R. (2015). Ecosystem services in spatial planning and strategic environmental assessment—A European and Portuguese profile. Land Use Policy, 48, 158-169.
Yang, Y., & Fik, T. (2014). Spatial effects in regional tourism growth. Annals of Tourism Research, 46, 144-162.
