برنامه ریزی راهبردی شهر دوستدار کودک با تأکید بر خلاقیت کودکان (نمونه موردی: شهر یزد)
محورهای موضوعی : فصلنامه علمی و پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری
صدف شهری زاده
1
(دانشگاه آزاد اسلامی واحد یزد)
سعیده مویدفر
2
(دانشگاه حایری میبد)
کلید واژه: خلاقیت, شهر یزد, راهبرد, کودک, شهر دوستدار کودک,
چکیده مقاله :
امروزه با توسعه روزافزون، شهرها فاقد فضاهای شهری مطلوب میباشند. سازگاری این فضاها با نیاز ساکنان، درکانون توجه کارشناسان قرار گرفته است. فضاهای شهری دربرآورده ساختن نیاز‌های اجتماعی و فردی کودکان شهر، نقش منحصر به فردی دارند. این فضاها بخش عمدهای از زمان و محیط زندگی روزمره ساکنان از جمله کودکان را به خود اختصاص می‌دهند و از دیدگاه مهندسی علوم انسانی، ارتقاءکیفیت این فضاها میتواند در سلامت و رشد قوای جسمی، تقویت تعاملات اجتماعی و پرورش خلاقیت در کودکان موثر باشد. روش تحقیق مورد استفاده در این پژوهش، توصیفی ـ تحلیلی و مبتنی بر مطالعات کتابخانهای و بررسیهای میدانی (در قالب پرسشنامه و تفسیر نقاشی‌های کودکان و نظرسنجی از والدین) است که ابتدا به بررسی ویژگی‌ها و شاخص‌های شهر دوستدار کودک در منابع مختلف پرداخته و بر مبنای این شاخص‌ها، گویه‌های پرسشنامه شکل گرفته، سپس با توجه به نتایج پرسشنامه‌ها، عوامل داخلی و خارجی مدل SWOT استخراج و بر طبق نظر کارشناسان وزن دهی صورت گرفته است. نتایج حاکی از آن است که بر طبق مدل ای اچ پی از بین معیارهای شهر دوستدار کودک، معیار ایمنی و امنیت در رتبه اول و از بین معیارهای خلاقیت، معیار خلاقیت معنایی رتبه اول را دارد که بر اساس این اولویت بندی و با توجه به عوامل سوات، برای استخراج راهبردها از مدل QSPM بهره گرفته شده است که راهبرد مخاطب قرار دادن کودک در محیط اولویت برتر را داشته که راهکارهایی مانند استفاده از مشارکت و تصمیم گیری کودکان در مورد شهر مطلوب آنها، استفاده از علائم راهنما برای جهت یابی کودکان در محله، استفاده از مبلمان در مقیاس کودک و استفاده از رنگ‌های شاد در فضاهای شهری میتواند در این مهم مؤثر باشد.
Today,with the increasing of development,cities are lacking in desirable urban spaces,adapting these spaces to the residents, experts have been in the spotlight. Urban spaces have a unique role to meet the needs of children in social and individual aspect. This places assign a major part of everyday's life and the environment into account residents, including children and from the perspective of the humanities and engineering,Quality improvement,these spaces can increase health and physical powers, strengthen social interactions and foster creativity in children can be effective.The method used in this research is descriptive and based on library studies and field investigations (in the form of questionnaires and interpretation of children's drawings and surveys of parents),At first, the child friendly features indicate in various resources and based on these indicators, the statements of the questionnaire form, then, according to the results of questionnaire, internal and external factors SWOT model has been extracted and weighted according to experts. The results showed that according to the criteria AHP model child-friendly city,safety and security standards in the first place and the criteria of creativity, sense of creativity criterion is ranked first.Based on the priorities and the role of Swat,QSPM model was used to derive strategies, addressing the high priority that children have in environment, that schemes such as children's participation and decision-making in the city of Yazd, Use signs to orient the children in the neighborhood, Use of small-scale furniture and the use of bright colors in urban areas can be effective in this matter.
آرمانشهر، مهندسین مشاور (1388)، طرح تفصیلی شهر یزد. شهرداری یزد.
اسماعیل زاده کواکی، علی؛ میر شکاری، محمدعلی و امیری نژاد، مینا (1393). ارزیابی شاخص‌های شهر دوستدار کودک از منظر معماری و شهرسازی اسلامی در عصر جدید. همایش ملی معماری و شهرسازی و توسعه پایدار با محوریت از معماری بومی تا شهر پایدار. مشهد، ایران، دی1393، مؤسسه آموزش عالی خاوران.
بشردوست، امید؛ شجاعی، محمدرضا و منصوری، محسن(1390). برنامه ریزی کمی راهبردی و ارائه راهکارهای بهبود جایگاه علامت تجاری با استفاده از ماتریس QSPM. فصل نامه علمی ـ ترویجی توسعه تکنولوژی صنعتی، شماره17، صص94ـ 83.
ترابی، مهسا (1390). طراحی شهری دوستدار کودک (با تاکید بر گروه سنی نوجوانان ) ـ نمونه موردی محله شهر آرا. پایان نامه کارشناسی ارشد طراحی شهری، دانشگاه تربیت مدرس،تهران.
ربیع پور، سپیده؛ تقدسی، سحر(1393). تحلیل شهر دوستدار کودک با استفاده از مدل SWOT (نمونه موردی: منطقه 13 تهران). اولین همایش ملی افق‌های نوین در توانمند سازی و توسعه پایدار معماری، عمران، گردشگری، انرژی و محیط زیست شهری و روستایی. همدان، ایران، مرداد1393، دانشگاه شهید مفتح همدان.
عرصه، مهندسین مشاور (1386)، طرح جامع شهر یزد. جلد اول( مطالعات وضع موجود)، اداره راه و شهرسازی یزد.
قره بیگلو، مینو(1389). مسئولیت‌های شهر نسبت به محل بازی کودکان. ماهنامه علمی ـ ترویجی منظر، شماره 10.
قره بیگلو، مینو(1391). نقش عوامل محیطی در پرورش خلاقیت کودکان. ماهنامه علمی ـ ترویجی منظر، شماره19،صص 91-86.
کیانی، اکبر؛ اسماعیل زاده کواکی، علی (1391). تحلیل و برنامه ریزی شهر دوستدار کودک (CFC ) از دیدگاه کودکان ( مطالعه موردی : قوچان). فصل نامه علمی ـ پژوهشی باغ نظر، سال نهم، شماره20.
متینی، مریم؛ سعیدی رضوانی، نوید و احمدیان، رضا (1393). معیارهای طراحی محلات مبتنی بر رویکرد شهر دوستدار کودک (نمونه موردی: محله فرهنگ مشهد). فصل نامه علمی ـ پژوهشی مطالعات جغرافیایی مناطق خشک، سال چهارم، شماره15، صص112-91.
مجتبوی، سیده مریم؛ ولی داد، محمد تقی و شهسواری، ناهید (1393). بررسی عوامل موثر بر ایجاد خلاقیت در فضاهای مرتبط با کودک. نهمین سمپوزیوم پیشرفت‌های علوم و تکنولوژی( کمسیون اول: همایش ملی معماری، شهرسازی و توسعه پایدار با محوریت خوانش هویت ایرانی ـ اسلامی در معماری و شهرسازی). مشهد، ایران، آبان 1393، موسسه آموزش عالی خاوران.
معاونت برنامه ریزی و اشتغال استانداری یزد (1390).نتایج تفصیلی سرشماری عمومی نفوس و مسکن یزد. صفحه553.
معین، محمد(1362). فرهنگ فارسی معین. تهران: انتشارات امیر کبیر.
منوچهری، بهار؛ علیزاده، کتایون (1393). شهر دوستدار کودک، گامی به سوی شهر پایدار آینده (نمونه مورد مطالعه:شهر مشهد). اولین همایش ملی در جستجوی شهر فردا واکاوی مفاهیم و مصادیق در شهر اسلامی ـ ایرانی. تهران، ایران، مهر1393، شرکت دیبا افق رایا.
Aarts, M. J. et al. (2011).Multi-sector policy action to create activity-friendly environments for children: a multiple-case study. Journal of Health, (101):11-19. Available from: http://. www.healthpolicyjrnl.com/article/S0168-8510 (10)00272-1/ full text
Holt Nicholas, L., et al. (2009). Neighborhood physical activity opportunities for inner-city children and youth. Journal of Health & Place (15): 1022-1028.
Moayedfar, s. Safarabadi, A. and Varesi. H (2015). Urban sustainable development with emphasis on the empowerment of informal settlements in urban areas. The case of yazd , iran. Journal of Geography Volume 6, Number 1:83-97
Riggio, E. (2002). Child friendly cities. Good governance in the best interests of the child. Journal of Environment & Urbanization. 14(2): 45-58.
_||_
Aarts, M. J. et al. (2011).Multi-sector policy action to create activity-friendly environments for children: a multiple-case study. Journal of Health, (101):11-19. Available from: http://. www.healthpolicyjrnl.com/article/S0168-8510 (10)00272-1/ full text
Holt Nicholas, L., et al. (2009). Neighborhood physical activity opportunities for inner-city children and youth. Journal of Health & Place (15): 1022-1028.
Moayedfar, s. Safarabadi, A. and Varesi. H (2015). Urban sustainable development with emphasis on the empowerment of informal settlements in urban areas. The case of yazd , iran. Journal of Geography Volume 6, Number 1:83-97
Riggio, E. (2002). Child friendly cities. Good governance in the best interests of the child. Journal of Environment & Urbanization. 14(2): 45-58.
