نقش دلزدگی زناشویی با میانجی‌گری کیفیت مراقبت مادرانه در پیش‌بینی مشکلات برونی‌سازی و درونی‌سازی شده کودکان

محورهای موضوعی : روش ها و مدل های روانشناختی

سعید قنبری ¹ , زینب اسماعیلی ² , تقی پورابراهیم ³ , حبیبه خلقی ⁴

1 - دکترای تخصصی، استادیار شهید بهشتی
2 - کارشناسی ارشد، شهید بهشتی
3 - دکترای تخصصی، استادیار شهید بهشتی
4 - کارشناسی ارشد، شهید بهشتی

تاریخ دریافت : 1396/03/16 تاریخ پذیرش : 1396/03/16 تاریخ انتشار : 1395/12/01

کلید واژه: دلزدگی زناشویی, مشکلات برونی سازی و درونی سازی کودکان, کیفیت مراقبت مادرانه,

چکیده مقاله :

    هدف از این پژوهش بررسی نقش دلزدگی زناشویی با میانجی­گری کیفیت مراقبت مادرانه در پیش بینی مشکلات برونی­سازی و درونی­سازی شده کودکان بود. روش بکار رفته در این پژوهش توصیفی- پیمایشی می­باشد. جامعه مورد مطالعه کودکان 7 تا 10 ساله شهر تهران بودند که از این جامعه 321 کودک (144 پسر و 177 دختر) با استفاده از روش نمونه­گیری خوشه­ای چند مرحله‌ای انتخاب شد و پرسش‌نامه­ها به وسیله مادارن‌شان تکمیل شد. ابزارهای بکار رفته شامل: پرسش‌نامه دلزدگی زناشویی (پانیز، 1381)، پرسش‌نامه کیفیت مراقبت مادرانه (قنبری، خداپناهی، مظاهری و لواسانی، 1390) و فهرست رفتاری کودک (آشنباخ، 2001) بود. در نهایت، داده­ها با روش­های همبستگی، تحلیل رگرسیون و تحلیل واریانس، با استفاده از نرم افزار آماری SPSS 22 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. متغیر میانجی کیفیت مراقبت مادرانه در رابطه بین دلزدگی زناشویی و مشکلات درونی سازی و برونی سازی شده کودکان نقش میانجی را دارد. هم‌چنین، بین دو جنس کودکان در مشکلات برونی­سازی شده تفاوتی معنادار وجود دارد. کیفیت مراقبت مادارنه نقشی مهم در مشکلات هیجانی و رفتاری کودکان ایفا می­کند. اگر مادران در مقابله با ایفای نقش مادری خودشان ضعف نشان دهند، در تربیت کودکان خود با مشکلاتی مواجه می­شوند که منجر به افزایش مشکلات کودکان می­شود

چکیده انگلیسی:

The aim of this study was to investigate the role of marital boredom with the mediation of the quality of maternal care in anticipation of externalizing and internalizing problems of children. The statistical population of this study was 7 to 10 year-old children in Tehran. The sample consists of 321 children (144 boys and 177 girls) that were selected by using multi-stage cluster sampling and the questionnaires were completed by their mothers.  The tools which were used: Couple boredom Inventory, quality of maternal care Inventory, and Child Behavior Checklist. Finally, the data was analyzed by correlation, regression analysis and analysis of variance, using 22th version of SPSS. The mediator variable quality of maternal care in the relationship between marital boredom and externalizing and internalizing problems of children, has the role of mediator; moreover, there are significant differences in externalizing problems between the genders. The quality of maternal care for children plays a significant role in emotional and behavioral problems.  The mothers, who show a kind of weakness in their roles as a mother, will confront with difficulties in the upbringing of their children and this matter causes increasing difficulties in children

منابع و مأخذ:

- ادیب راد، ن. و ادیب­راد، م. (1384). بررسی باورهای ارتباطی با دلزدگی زناشویی و عقاید آن در زنان متقاضی طلاق و زنان خواهان ادامه زندگی مشترک. تازه­ها و پژوهش­های مشاوره، جلد 4، شماره 13.

- اسماعیلی، ز. (1393). رابطه دلزدگی زناشویی، کیفیت مراقبت مادرانه و مشکلات هیجانی- رفتاری کودکان. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شهید بهشتی تهران.

- بلالی، ر. و آقایوسفی، ع.ر. (1390). اثربخشی برنامه آموزش والدین بر کاهش مشکلات رفتاری کودکان. فصلنامه روانشناسی کاربردی، 4 (20): 73- 59.

- پاکدامن، ش. موسوی، پ. قنبری، س. و ملحی، ا. (1390). کیفیت دلبستگی به والدین و نشان‌های درونی­سازی شده و برونی­سازی شده در نوجوانان: بررسی مقایسه­ای نقش پدران و مادران. فصلنامه پژوهش­های نوین روانشناختی، 6 (23): 44- 21.

- پاینز، آ. م. (1998). چه کنیم تا عشق به دلزدگی نیانجامد. ترجمه ف، شاداب. (1381). تهران: انتشارات ققنوس.

- مینایی، ا. (1384). هنجاریابی نظام سنجش مبتنی بر تجربه آشنباخ، تهران: انتشارات سازمان آموزش و پرورش کودکان استثنایی.

- نویدی، ف. (1384). بررسی و مقایسه رابطه دلزدگی زناشویی با عوامل جو سازمانی در کارکنان ادارات آموزش و پرورش و پرستاران بیمارستانی شهر تهران. پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی تهران.

- حیدری، ج. عظیمی، ح. محمودی، ق. و محمدپور، ر.ع. (1385). بررسی شیوع اختلالات رفتاری- هیجانی و عوامل مرتبط با آن در دانش­اموزان مقطع ابتدایی مدارس شهرستان ساری سال تحصیلی 85- 1384. مجله دانشگاه علوم پزشکی مازندران، 16 (54): 100- 91.

- خانجانی، ز. و هداوندخانی، ف. (1392). اختلال­های درونی­سازی و برونی­سازی فرزندان و صفات شخصیتی مادر. مجله روانشناسی، 17 (1): 52- 33.

- دادستان، پ. بیات، م. و عسگری، ع. (1388). تاثیر بازی درمانگری کودک مخور بر کاهش مشکلات برونی­سازی شده کودکان. مجله علوم رفتاری، 3 (4): 264- 257.

- ریاحی، ف. امینی، ف. و صالحی­ویسی، م. (1391). مشکلات رفتاری کودکان و ارتباط ان با سلامت روان مادران. فصلنامه دانشگاه علوم پزشکی جهرم، 10 (1): 52- 46.

- زارع، م. و احمدی، س. (1386). اثربخشی بازی درمانی به شیوه رفتاری شناختی در کاهش مشکلات رفتاری کودکان. روان­شناسی کاربردی، دوره اول، شماره3.

- سلیمی، س.ح. آزاد مرزآبادی، ا. امیری، م. و تقوی، م.ر. (1387). ابعدا رضایت زناشویی در همسران جانباز. اندیشه­های نوین تربیتی، دوره 4، شماره4: 77- 52.

- فاتحی­زاده، م. نجاریان، ب. و امامی، ط. (1386). بررسی میزان شیوع علائم اختلالات شخصیت ضداجتماعی، خودشیفته، نمایشی و مرزی در بین دانش­آموزان دختر. دانشور رفتار، 14 (22): 58- 48.

- قنبری، س. خداپناهی، م.ک. مظاهری، م.ع. و غلامعلی­لواسانی، م. (1390). اثربخشی آموزش والدین مبتنی بر نظریه دلبستگی بر افزایش کیفیت مراقبت مادران کودکان مضطرب پیش دبستانی. خانواده پژوهشی، سال نهم، شماره 36: 426- 407.

- یحیی­محمودی، ن. ناصح، ا. صالحی، س. و تیزدست، ط. (1392). اثربخشی آموزش گروهی مهارت­های اجتماعی مبتنی بر قصه­گویی بر مشکلات رفتای برونی­سازی شده کودکان، روانشناسی تحولی: روان‌شناسان ایرانی، 9 (35): 257- 249.

- Achenbach, T. M. (2000). Assesment of psychopathology. In A. J. Sameroff, M. Lewis, &S. M. Miller (Eds.). Handbook of developmental psychology, New York: Kluwer Academic,41-560.

- Applegate, B. B., & Hart, E. L. (1996). Validity of the owner criterion for ADHD: A reportfrom the DSM- IV field trials. Journal of the American Academy of Child and AdolescentPsychiatry, 36, 121- 1221.

- Atkins, M. S., & McKay, M. M. (1996). DSM-IV diagnosis of conduct disorder and oppositional defiant disorder: Implications and guidelines for school mental health teams. School PsychologhyReview. 1996; 25(3):274-84.

- Bayer, J. K., Sanson, A. V., & Hemphill, S. A. (2006). Parent influences on early childhood internalizing difficulties. Journal of Applied Developmental Psychology, 27, 542 –559.

- Biederman, J., Petty, C., & Faraone, S, V, et al. (2006). Effects of parental anxiety disorders in children at high risk for panic disorder a controlled study. Journal of Affective Disorders; 94(1-3): 191-7.

- Biederman, J., Petty, C., & Hirshfeld-Becker, D, R, et al. (2006). A controlled longitudinal five year follow-up study of children at high and low risk for panic disorder and major depression. Psychological Medicine; 36: 1141-52.

- Brown, I., & Percy, M. (2007). A comprehensive guide to intellectual and developmental London, Powl. H. Brooke.

- Bolm-Lake, T. L. (2007). Predicting internalizing problems in at risk children and adolescents. A dissertation presented in partial fulfillment of the PhD degree, Capella University.

- Diaz, Y. (2005). Association between parenting and child behavior problems amongLatino mothers and children. .unpublished master thesis, university of Maryland, Maryland.

- Evans, S. W., Mullett, E., Weist, M. D., & Frank, K. (2005). Feasibility of the mind matters school mental health promotion program in American school. Journal of youth and Adolescence, 34; 51-58.

- Gorkin, M. (2009). The four stage of burnout. Online. http; // stressdoc.com/ 4 stages. Htm.

- Green, A. (2001). Mental disorders and children. www.drgreene.com Institute GeneralHealth. Mother’s anxieties affect baby’s brain.

- Juffer, F., Bakermans-Kranenburg, M. J., & Van IJzendoorn, M. H. (2008). PromotingPositive Parenting: An attachment-based intervention. New York: Francis & Taylor.

- Keil, V., & Price, J, M. (2006). Externalizing behavior disorders in child welfare settings: Definition, prevalence and implications for assessment and treatment. Children and Youth Services Review, 28 (7):761-79.

- Kobak, R., Cassidy, J., & Ziv, Y. (2004). Attachment related trauma and Post- TraumaticStress Disorder: Implications for adult adaptation. In W. S. Rholes & J. Simpson(Eds.), Adult attachment: Theory, research, and clinical implications, 388- 407. New York:Guilford.

- Martinussen, M. (2011). Predicting Parenting Stress: Children's BehaviouralProblems and Parents' Coping. Infant and Child Development, 20, 162- 170.

- Marchant, M. R., Solano, B. R., Fisher, A. K., Caldarella, P., Young, K. R., & Renshaw, T. L. (2007). Modifying socially withdrawn behavior: A playground intervention for students with internalizing behaviors. Psychology in the School, 44 (8), 779-791.

- Maddux, J. E. (2002). Self-efficacy: The power of believing you can. In C. R. Snyder&Lopez, S.J. (Ed) The Handbook of positive Psychology. 277-287. New York: OxfordUniversity Press.

- Mc Clintock, S. M. (2005). Relationship of internalizing behavior problems to intelligenceand executive functioning in children. Master of Science. The University of Texassouthwestern medical center at Dallas.

- Murray, L., Fiori-Cowley, A., Hooper, R, & Cooper, P. (1996). The impact of postnataldepression and associated adversity on early mother-infant interactions and later infantoutcome. Child Development, 67, 2512-2526.

- Nansel, T. R., Overpeek, M., Pilla, R. S., Ruam, W. J., Simons-Morton, B., & Scheidt, P. (2001). Bullying behaviors among US youth: Prevalence and association withpsychosocial adjustment. Journal of American Medical Association, 285, 2094-2100.

- Oland, A. (2002). The development of pure co-occurring externalizing and internalizing symptomatology in children [dissertation]. Pittsburg: University of Pittsburg.

 - Peisner-Feinberg, E. S., Burchinal, M.R., Clifford, R.M., Culking, M. L., Howes, C., Kagen, S. L., & Yazejian, N. (2001), The relation of preschool child-care quality to Children’s cognitive and social developmental trajectories through second grade. ChildDevelopment, 20, (5), 1534-1553.

- Pikse, S, I., Sebra, S., & Lubenko, J. (2010). Child behavior and mother-child emotional availability in response to parent training program: moderators of outcome. Social and Behavioral Sciences; 5: 1418-24.

- Pines, A. M., & Nunes, R. (2003). The relationship between career and couple burnout:ımplications for career and couple counseling. Journal of Employment Counseling, 40, 2, 50-64.

- Self-Brown, S., Fredrick, K., Binder, S., Whitaker, D., Lutzker, J., Edwards, A., & Blankenship, J. (2011). Examining the need for cultural adaptations to evidence- based Parent Training Program targeting the Prevention of Child Maltreatment. Childeren and youth. Services Review, 33(7): 1166- 1172.

- Spielman, V., & Ben-Ari, O. (2009). Parental Self-Efficacy and Stress-Related Growth in the Transition to Parenthood: A Comparison between Parents of Pre- and Full-Term Babies, Health and Social Work, 34 (3): 201-212.

- Vando, J., Rhule-Louie, D. M., McMahon, R. J., & Spieker, S. J. (2008). Examining the link between infant attachment and child conduct problems in grade 1. Journal of Child and Family Studies, 17(3): 615-628.

- Vanpelt, N. (2004). Creative ways to keep romance alive. Retrievedhttp://www.heartnhome.com/articles/keepingromancealive.