اثربخشی آموزش مهارت‌ حل مسئله بر شادکامی و نگرش معتادین به مت‌آمفتامین

محورهای موضوعی : روش ها و مدل های روانشناختی

سعیده قبادپور ¹ (دانش آموخته کارشناسی ارشد روان شناسی عمومی، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران.)
بیوک تاجری ² (استادیار گروه روان شناسی، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران.)
علی مقدم‌زاده ³ (استادیار پردیس فارابی، دانشگاه تهران.)

تاریخ دریافت : 1395/04/22 تاریخ پذیرش : 1395/04/22 تاریخ انتشار : 1394/11/01

کلید واژه: نگرش, شادکامی, مهارت حل مسئله, مت آمفتامین,

چکیده مقاله :

هدف: یکی از شکایت های اصلی معتادین در حال ترک اعتیاد، کسالت و ملالت است و این پژوهش با هدف بررسی تاثیر آموزش مهارت­ حل مسئله بر افزایش شادکامی و تغییر نگرش معتادین تحت درمان شهر تهران صورت گرفت. روش: با استفاده از یک طرح آزمایشی، با روش نمونه گیری خوشه­ای چند مرحله­ای، تعداد 36 معتاد انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل جای داده شدند. هر دو گروه قبل و بعد از مداخله و پیگیری سه ماهه با آزمون شادکامی آکسفورد و نگرش نسبت به مواد، مورد انداره­گیری قرار گرفتند. آزمودنی­های گروه آزمایش تحت آموزش مهارت حل مسئله قرار گرفتند. نتایج با تحلیل کوواریانس، تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر و آزمون بن فرنی مورد تحلیل قرار گرفت. یافته­ها: با ملاحظه مجذور اتا (28/0)، سطح شادکامی گروه آزمایشی که از آموزش مهارت برخوردار بودند، پس از شرکت در درمان افزایش نشان داد. می­توان نتیجه گرفت که مداخله آزمایشی منجر به تغییراتی در گروه آزمایش شده که 28/0 کل تغییرات ناشی از عمل آزمایشی بوده است و با اطمینان 99% بین میانگین­های گروه آزمایشی در سه مرحله اندازه­گیری یا مراحل مداخله تفاوت آماری معناداری وجود دارد. در زمینه نگرش نسبت به مواد آموزش مهارت حل مسئله به طور معنادار موثر بوده است (مجذور اتا= 51/0) و نگرش گروه آزمایشی که از آموزش مهارت حل مسئله برخوردار بودند، پس از شرکت در جلسات تغییر نشان داده است. نتیجه­گیری: می­توان نتیجه گرفت آموزش مهارت حل مسئله موثر بوده و سطح شادکامی و نگرش گروه آزمایشی که از آموزش مهارت برخوردار بودند، پس از شرکت در درمان تغییر مثبت نشان داده است.

چکیده انگلیسی:

This study aimed to examine the effectiveness of problem-solving skills on happiness & Beliefs substance abuse of addicts to methamphetamine in Tehran city. Methodology: with use of a semi-experimental design and multistage cluster sampling method, 36 addicts were randomly assigned in the experimental and control group. Both groups filled Oxford Happiness Questionnaire & Beliefs substance abuse in the pre-test post test and 3-months fallow up. The participants of the experimental group were trained problem-solving skills. Covariance and variance analysis with repeated measurement of Bonn-Ferny test were conducted to analyze the data. Findings: Eta Square (happiness: Eta=0  0.28 & beliefs abuse= 0.51) confirmed increases in happiness level & Beliefs substance abuse of addicts receiving problem-solving skills. Therefore, it can be concluded that the experimental intervention had made changes in the experimental group that 0.28, 0.51 of them results from the experimental action, and with 0.99 assurances there was significant difference between the studied groups in the three measurements or intervention stages. Conclusion: training of problem-solving skills was effective for increasing happiness level and changing positive beliefs abuse to negative beliefs abuse of addicts to methamphetamine.

منابع و مأخذ:

آرگایل مایکل. (2001). روان شناسی شادی. ترجمه: مسعود گوهری و همکاران (1383). اصفهان، انتشارات جهاد دانشگاهی اصفهان.

آیزینگ، مایکل. (1998). روان شناسی شادی، ترجمه محمد فیروز بخت و خلیل بیگی(1375).، تهران، بدر.

بلاک آلن، اس؛ هرسن، مایکل. (1994). فرهنگ شیوه های رفتار درمانی. ترجمه فرهاد ماهر، سیروس ایزدی. تهران: انتشارات رشد، 1378.

بک، آرتی؛ فرد، دیمار؛ کوری، اف­ن؛ بروس واس، ل. (1999). درمان شناختی اعتیاد به مواد مخدر؛ آموزش مهارت­های شناختی و عملی برای ترک اعتیاد، ترجمه محمد علی گودرزی.(1380)، تهران. نشر راهگشا.

بهرامی احسان. (1383). اعتیادوفرآیندپیشگیری، تهران. انتشارات سمت.

پور شهباز، عباس و دیگران (1384). روابط ساختاری عوامل روانشناختی خطرزا و حفاظت کننده مصرف مواد مخدر در نوجوانان، فصلنامه علمی- پژوهشی رفاه اجتماعی. سال پنجم. شماره 19. 73-86.

تاجری بیوک. (1390). اعتیاد سبب­شناسی و درمان. چاپ اول. نشر اندیشه­نو.

تاجری بیوک، احدی حسن و جمهری فرهاد (1390). اثربخشی آموزش مهارت­های شناختی­رفتاری بر نگرش، افسردگی  و خلق عمومی معتادین به شیشه. روشها و مدلهای روان­شناختی. 5، 85-106.

تاجری بیوک، احدی حسن و جمهری فرهاد (1391). بررسی تاثیر درمان شناختی رفتاری بر پرهیز، وسوسه، عود و تغییر نگرش معتادین به شیشه. مطالعات روانشناسی بالینی. 2، 7، 1-29.

تاجری بیوک. (1390). بررسی تاثیر درمان شناختی رفتاری بر درمان معتادین به شیشه. پایان­نامه دکترای تخصصی روان­شناسی سلامت. دانشگاه آزاد اسلامی.

سادوک و سادوک. (2013). خلاصه روانپزشکی و علوم رفتاری، ترجمه: فرزین رضایی (1393). تهران. ارجمند.

سرمد زهره. (1388). آمار استنباطی:گزیده ای از تحلیل­های آماری تک­متغیری. چاپ سوم. تهران. سمت.

صمیمی اردستانی، سید مهدی. (1387). حل مشکل. تهران. نشر قطره.

عابدی احمد و میرزایی پریوش (1385). مقایسه اثربخشی روش شناختی رفتاری فوردایس و روش آموزش مهارت­های اجتماعی در افزایش شادی دانش­آموزان دبیرستانهای اصفهان. اندیشه­های نوین تربیتی. 1، 52-79.

عسگری امین. (1384). تاثیرنقش­گذاریروانی(پسیکودرام) برتغییرنگرشدانش­آموزان دخترو پسر دبیرستانهایشهرخرمآبادنسبتبهاعتیاد. پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه علامه طباطبایی.

فرهنگی فرهنگ، شعرباف حمیدرضا. (1385). تاثیر روان­درمانگری گروهی با رویکرد تحلیل رفتار متقابل بر شیوه­های رویارویی با استرس نوجوانان. مطالعاتتربیتیوروانشناختی، 7.(2): 41-62.

قهاری شهربانو. (1385). کارایی رویکرد شناختی­رفتاری در درمان سوءمصرف حشیش. پایان نامه دکترای روان شناسی بالینی دانشگاه علوم پزشکی تهران.انستیتو روان­پزشکی تهران.

محمدخانی شهرام. (1385).مدلساختاریمصرفمواددرنوجواناندرمعرضخطر؛ارزیابیاثرآموزش مهارت­هایزندگی. پایان­نامه دکتری روانشناسی بالینی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی.

نابدل یونس. (1384). راهنمایپزشکیدردرمانوابستگیبهموادافیونی(تریاکوهروئین). تهران، انشارات ارجمند.

هادی نژاد، حسن. (1385). بررسی پایایی، اعتبار و هنجاریابی پرسشنامه شادکامی آکسفورد در بین دانش آموزان نظری مقطع متوسطه استان زنجان در سال تحصیلی 85-84. آموزش و پروش استان زنجان.

Aieken, W.Dreger,B. (2006). Predictors of drug and alcohol abuse among adolescences. Pergamon.316-320

Argyle, M., & Lu, L. (1991). The happiness of extraverts. Personality and Individual Differences. 11, 1011-1017.

Bell, C. A., D Zurilla, J. T. (2009). Problem-solving therapy for depression: A meta-analysis. Clinical Psychology Review. 29, 4, Pages 348–353

Botvin, G. J. Griffin, K .W. (2004). LIFE SKILL TRAINING: empirical finding and future direction. Journal of primary prevention,25,2,218-211.

Brook L. Henry, Arpi Minassian and William Perry. (2010). Effect of methamphetamine dependence on everyday functional ability. Addictive Behaviors. 35, 593-598.

Doherwend .B. P. (1998). Adversity Stress and Psychopathology. Oxford: Oxford University Press.

Elliott, R. T., Berry, W. J., Grant, S. J. (2013). Problem-solving training for family caregivers of women with disabilities: A randomized clinical trial. Behavior Research and Therapy.  47, 7, Pages 548–558.

Fava, G. (1998). Well-being therapy (WBT). Www. Common language psychotherapy. Org

Frank, A., Green, V., McNeil, W. D. Adolescent substance users: Problem-solving abilities. Journal of Substance Abuse.  5, 1, 1993, Pages 85–92.

Hills, P., & Argyle, M. (2002). The Oxford Happiness Questionnaire: a compact scale for the measurement of psychological well-being. Personality and Individual Differences, 33, 1071-1082.

Jenner, L. & McKetin, R. (2004) Prevalence and patterns of psych stimulant use. In: Baker, A., Lee, N. K. & Jenner, L., eds. Models of Intervention and Care for Psych stimulant Users, 2nd  end. National Drug Strategy Monograph Series no. 51, pp. 13–34. Canberra: Australian Government Department of Health and Ageing.

Julian, Robert. (2008). a primer of drug action: a comprehensive guide to the actions, uses, and side effects of psychoactive drugs. 11^th. 33-52.

Mynor-Wallis, L. M. (2011). Problem solving treatment for anxiety and depression: A practical guide. New York: Oxford University Press.

Parker, J.D., Taylor, R.N., Easterbrook, J. M., Schell, S. L. Wood, L. M. (2008). Problem gambling in adolescence: Relationships with internet misuse, gaming abuse and emotional intelligence. Personality and individual Differences, 45, 174-180.

Peterson, C. (2000). The future of optimism. American Psychologist. Auburn University.

Rathi, Neerpal and Rastogi, Renu. (2008). Effect of emotional intelligence on occupational self- efficiency. The ICfia. Journal of organizational Behavior, Vol 7, NO 2, PP 46-56.

Rosen, D., Morse, Q. J., Charles F. Reynolds, F. C. (2011). Adapting problem-solving therapy for depressed older adults in methadone maintenance treatment. Journal of Substance Abuse Treatment.  40, 2, March 2011, Pages 132–141

Seligman. Martin. E. P. (2004). Positive interventions: More evidence of effectiveness authentic happiness newsletters. Trustee’s university of Pennsylvania.

Tajeri, Biouk. (2013). Effect of Problem Solving Skill Training on Happiness and Coping in Addicts. International Journal of Advanced Studies in Humanities and Social Science. Vol 1, 11, 2013: 1958-1964.

Turkcapar, H., Kose, S. Ince, A., & Myrick, H. (2008). Beliefs as predictors of relapse in alcohol dependence Turkish men. Journal of Studies on Alcohol, 66(6), 848-51.

Vidrine, I. J., Reitzel, R. L., Figueroa, Y. P., Velasquez, M. M., Mazas, A. C.,  Cinciripini, M. P., Wetter, W. D. (2011). Motivation and Problem Solving (MAPS): Motivationally Based Skills Training for Treating Substance Use. Cognitive and Behavioral Practice. Available online 8 December 2011. In Press, Corrected Proof