بررسی روند فقر و نابرابری در مناطق روستایی ایران دوره زمانی 1393-1363

محورهای موضوعی : فصلنامه علمی -پژوهشی تحقیقات اقتصاد کشاورزی

محمدحسن فطرس ¹ ( عضو هیات علمی گروه اقتصاد دانشگاه بوعلی سینا همدان. )
فاطمه شهبازی ² ( عضو هیات علمی گروه اقتصاد دانشگاه بوعلی سینا همدان. )

تاریخ دریافت : 1395/07/12 تاریخ پذیرش : 1395/07/12 تاریخ انتشار : 1395/07/01

کلید واژه: ایران, نابرابری درآمدی,

چکیده مقاله :

در این پژوهش وضعیت فقر و نابرابری در مناطق روستایی ایران، بررسی و نتایج محاسبات دلالت بر آن دارد که در طول برنامه‌های اول، دوم و سوم توسعه، فقر در مناطق روستایی ایران کاهش یافته است. در طول برنامه پنج‌ساله چهارم توسعه شاهد افزایش فقر هستیم و در نهایت با توجه به برنامه پنج‌ساله پنجم توسعه می‌توان بیان کرد که پس از اجرای قانون هدفمندی یارانه‌های نقدی، فقر در سال 1390 کاهش و در سال‌های پس از آن مجدد با نوسانات ملایمی افزایش یافته است. شاخص جینی محاسبه شده در سال پایانی برنامه اول توسعه، گویای کاهش نابرابری در مناطق روستایی ایران است. در طی برنامه پنج ساله دوم توسعه، نابرابری با نوساناتی همراه بوده است. برنامه پنج ساله سوم توسعه بیان‌کننده کاهش نابرابری در مناطق روستایی ایران است. در طول برنامه پنج ساله چهارم توسعه نیز نابرابری با نوسانات ملایمی همراه بوده است و در نهایت با توجه به برنامه پنج ساله پنجم توسعه می‌توان بیان کرد که پس از اجرای قانون هدفمندی یارانه‌های نقدی، نابرابری درآمدی در سال‌های 1391 و 1390، نسبت به سال 1389 کاهش و در سال‌های 1392 و 1393 مجدد افزایش یافته است.

چکیده انگلیسی:

a

منابع و مأخذ:

 

1. ابونوری، اسماعیل. خوشکار، آرش (1386)، اثر شاخص‌های اقتصاد کلان بر توزیع درآمد در ایران، مجله تحقیقات اقتصادی، شماره 77، بهمن و اسفند، صفحات 95-65.


2. اسلامی، سیف ا... (1379)، ارزیابی یارانه و خطّ فقر، پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی، سال هفتم، شماره4.


3. ابوالفتحی قمی، ابوالفضل.(1371). درآمدی بر شناخت شاخصه‌ای نابرابری درآمد و فقر. تهران. مرکز آمار ایران.


4. پیرایی، خسرو. شهسوار، محمدرضا.(1387). ارزیابی یارانه‌ها و مالیات‌های غیرمستقیم از جنبه رفاه اجتماعی در ایران، نامه مفید، شماره چهاردهم.


5. باباپور، میترا(1391)، فقر و نابرابری و تحرک درآمدی: موردی از رویکرد شبه پانل، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه الزهرا.


6. خداداد کاشی، فرهاد و فریده باقری (1384)، نحوه توزیع فقر بین خانوارهای ایرانی، فصل‏نامه پژوهش‏های اقتصادی ایران، سال هفتم، شماره 22118.


7. پیرائی، خسرو و بهروز سیف (1389)، تأثیر هدفمندسازی یارانه‌ها بر رفاه اجتماعی درایران، مرکز اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی، پژوهش‌نامه مالیات، دوره‌ی جدید، شماره‌ی نهم، مسلسل 57، پاییز و زمستان.


8. پیرائی، خسرو. شهسوار، محمدرضا. (1387).ارزیابی یارانه‌ها و مالیات‌های غیرمستقیم از جنبه رفاه اجتماعی در ایران، نامه مفید، شماره چهاردهم.


9. تودارو، مایکل(1386) توسعه اقتصادی در جهان سوم؛ چاپ پانزدهم، ترجمه غلامعلی فرجادی، تهران: انتشارات کوهسار.‌


10. راغفر، حسین (۱۳۸۴)، فقر و ساختار قدرت در ایران، فصلنامه علمی- پژوهشی رفاه اجتماعی، گروه پژوهش و رفاه اجتماعی، دانشگاه علوم بهزیستی و توان‌بخشی، سال چهارم، شماره ۱۷،صص288-249.


11. سن، آمارتیا (۱۳۸۱)، توسعه به‌مثابه آزادی، ترجمه وحید محمودی، تهران، انتشارات دستان، چاپ اول


12. غروی نخجوانی، سید احمد (۱۳۸۴)، فقر در خانوارهای ایرانی (با نگاهی به نتایج طرح هزینه درآمد خانوار ایران)، فصلنامه علمی- پژوهشی رفاه اجتماعی، گروه پژوهش و رفاه اجتماعی، دانشگاه علوم بهزیستی و توان‌بخشی، سال چهارم، شماره 17.


13. کلانتری، عباس، عباس رحیمی (1385)، بررسی اقتصادی یارانه، موسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی، چاپ سوم.


14. کاشی خداداد، فرهاد، خلیل حیدری و فریده باقری (۱۳۸۴)، برآورد خط فقر در ایران طی سال‌های ۱۳۷۹- ۱۳۶۳، فصلنامه علمی- پژوهشی رفاه اجتماعی، گروه پژوهش و رفاه اجتماعی، دانشگاه علوم بهزیستی و توان‌بخشی، سال چهارم، شماره ۱۷، صص ۱۶۴.


15. کانبور، راوی و این اسکوایر (۱۳۸۲)، تطور تفکر درباره فقر: کشف کنش‌های متقابل، در پیشگامان اقتصاد توسعه: آینده در چشم- انداز، ویراستارجرالد میر و جوزف استیگلیتز، مترجم غلام‌رضاآزاد (ارمکی)، تهران، نشر نی، چاپ اول.


16. گالبرایت، جان‌کنت (۱۳۷۱)، ماهیت فقر عمومی، ترجمه دکتر سید محمدحسین عادلی، تهران، انتشارات اطلاعات، چاپ سوم،270-223.


17.  محمودی، وحید (1386)، اندازه‏گیری فقر و توزیع درآمد در ایران، انتشارات سمت، تهران.


18. مرکز آمار ایران. داده‌های خام طرح هزینه و درآمد خانوارهای شهری و روستایی. سال‌های 1391-1381.

19. Bourguignon, F. and Fields, G.S. (1995), “Discontinuous Losses from Poverty, GeneralMeasures, and Optimal Transfer to the Poor”, Journal of Public Economics, Vol.63. No. 2, pp.155-175.


20. Cowell, Frank. (1998), Measurement of Inequality, London, London School of Economics


21. Canto,O. Gradin,C.(2002). Inequality, Poverty and Mobiliy: choosing Income or Consumption as Welfare, Indicators, Universidad dade de Vigo.


22. Deaton,A.(1997).The Analysis of Household Surveys. A Microeconometric Approach to Development Policy.World Bank.The Johns Hopkins University Press,Baltimore and London


23. Fishliw A. (1995), "Inequality, poverty, and Growth: Where Do we stand? Annual World Bank Conference on Development Economics, 25 – 39.


24. Foster, J. E. Greer, J. and Thorbeck, E. (1984), “A Class of Decomposable Poverty Measure”, Econometrica, Vol.52, pp. 761-766.


25. Greer, J. and Thorbecke, E. (1986), “A Methodology for Mearsuring Food Poverty Applied to Kenya”, Journal of Development Economics, Vol. 24, pp. 59-74.


26. Gardes,F.Canelas,C.(2010). Poverty, Inequality, and Income Mobility: TheCase of Ecuador. A Pseudo-Panel Approach. Master Models and Methods for Quantitative Economics.Paris School of Economics.


27. Judge, G. W. Griffiths, R. Hill, H. Lukkepohl, and T. Lee, (1985); "The Theory and Practice of Econometrics, second edition, New York, John Wiley and Sons, Inc.


28. Pajooyan, J. (1994), "Establishing the Poverty Line", Iranian Economic Review, No1.


29. Pollak, R.A. and Wales, T.J. (1969),“Estimation of Linear Expenditure System”, Econometrica, Vol. 37, No. 4.


30. Ravallion, M. (1996), “Issues in Measuring and Modelling Poverty”, The Economic Journal, Vol. 106, pp. 1328-1343.


31. Sen, A. (1976), "Poverty: An Ordinal Approach to Measurement", Econometrica, Vol. 44, No.2, March.


32. Assadzadeh, Ahmad and Satya Paul(2001), "Poverty, Growth and Redistribution, a Case Study of Iran". UNU, WIDER.


33. Atkinson, Anthony(1987), "On the Measurement of Poverty", Econometrica, 55.


34. Chen, Shaohua and Martin Ravallion(2007), Absolute Poverty Measures for the Developing World(1981-2004), World Bank Policy Research Working Paper 4211.


35. Dawood Jan, Philip R. Eberle, Abbasullah Jan, Ghaffar Ali and Munir Khan(2009), Absolute Poverty in Pakistan: Where are the Poor Concentrated? Sarhad J. Agric. Vol.25.


36. Ravallion, M(2002), Short Communication on the Urbanization of poverty, Journal of Development Economics, 68.


37. Sen, Amartya K.(1981), Poverty and Famines. An Essay on Entitlement and Deprivation. Clarendon Press; Oxford, U.K.


38. Srivasan, T. N(2000), Poverty and Undernutrition in South Asia, Food Policy, 25.


39. Townsend, Peter(1985), "A Sociological Approach to Measurement of Poverty: A Rejoinder to Professor Amartya Sen", Oxford Economic Papers.