اثرات سیاست های حمایتی دولت بر عرضه ، سطح زیر کشت و عملکرد گندم در ایران :کاربرد مدل خود توزیع با وقفه های گسترده

محورهای موضوعی : فصلنامه علمی -پژوهشی تحقیقات اقتصاد کشاورزی

فرزانه طاهری ¹ (مربی اقتصاد کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی مرودشت)
سعید یزدانی ² (دانشیار گروه اقتصاد کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران)
حمید محمدی ³ (استادیار اقتصاد کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی جهرم)

تاریخ دریافت : 1394/10/06 تاریخ پذیرش : 1394/10/06 تاریخ انتشار : 1388/01/01

کلید واژه: نرخ حمایت اسمی, مدل خود توزیع با وقفه های گسترده, مدل مارک نرلاو و گندم,

چکیده مقاله :

در این مطالعه اثرات مداخله ی دولت بر عرضه ، عملکرد و سطحزیرکشت محصول گندم
از راه محاسبه ی نرخ حمایت اسمی بررسی شد . داده های مورد نیاز از منابع آماری گوناگون از
جمله : آمار نامه های وزارت کشاورزی وFAO طی دوره ی 1385 -1353 بدست آمد . ایستایی
متغیرها بررسی شد و پس از تعیین نرخ حمایت اسمی با استفاده از مدل ARDL و مدل
مارک نرلاو ، اثر سیاست حمایتی بررسی گردید . نتایج مطالعه نشان داد که نرخ حمایت اسمی
گندم طی دوره منفی بوده است به این معنی که از این محصول نه تنها حمایتی نشده بلکه به
گونه ی ضمنی از تولید کنندگان گندم مالیات نیز اخذ شده است . این در حالی است که میزان
حمایت منفی در کل دوره ی یاد شده یک روند کاهشی آهسته نشان می دهد به گونه ای که در
سال های پایانی میزان حمایت منفی یا به بیان دیگر میزان اختلاف قیمت داخلی گندم با قیمت
جهانی آن کاهش یافته است . در دوره ی کوتاه مدت متغیر قیمت واقعی گندم تأثیر شایان توجهی
بر افزایش عرضه ی گندم ندارد در حالی که در بلند مدت قیمت واقعی گندم ، تغییرات فناوری و
سطح زیر کشت بر عرضه ی گندم اثر مثبت دارد . همچنین نتیجه مطالعه نشان داد که متغیر نرخحمایت اسمی تاثیری بر سطح زیر کشت ندارد و تنها متغیر سطح زیر کشت در دوره ی قبل بر آن اثر معنی دار دارد.

چکیده انگلیسی:

In this study impacts of government intervention on supply,
yield and cropping area of wheat was investigated using nominal
protection rate. The data set applied in the study was obtained from
different sources such Ministry of Statistical Yearbook and FAO
website for period of 1353-1384. After testing data stationary and
calculating the nominal protection rate, the impact of supporting
policies was studied using ARDL approach and Nerlove model. The
results of the study showed that nominal protection rate was negative
during the study period, indicating that not only wheat producers were
implicitly taxed. The negative support tends to decrease slowly during
the period . Wheat real price did not show considerable impact on
wheat supply in the short run. While in the long run wheat real price,
technological change and cropping area revealed a positive impact on
wheat supply. The results also showed that while nominal protection
rate had no impact on cropping area , it is affected by lagged cropping
area. 

منابع و مأخذ:

1. اشراقی ف. سلامی ح. 1379. تجزیه و تحلیل تاثیر سیاست حمایت قیمتی بر روند رشد

گندم در ایران، استفاده از روش همگرایی. مجموعه مقالات سومین کنفرانس اقتصاد

کشاورزی ایران دانشگاه فردوسی مشهد. ص : 161 – 139.

2. الیاسی بختیاری ط. 1372. عوامل مؤثر بر واکنش عرضه پنبه در ایران. مجموعه

مقالات دومین سمپوزیوم سیاست کشاورزی ایران. دانشگاه شیراز.

3. رحمتی س. ع. ر. 1379. بررسی اثر سیاست های حمایتی دولت بر رشد عرضه

محصولات کشاورزی با تاکید بر گندم، برنج، چغندر قند و پنبه. پایان نامه

کارشناسی ارشد. دانشگاه شیراز. شیراز

4. زیبایی م.1371. بررسی نقش سیاست های قیمت گذاری در تغییرات الگوی کشت و

درآور زارعین. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه شیراز. شیراز

5. سازمان جهاد کشاورزی. آمارنامه کشاورزی. سالهای مختلف. تهران.

6. فروهیده م. 1368. بررسی عوامل مختلف اقتصادی و بویژه قیمت بر سطح زیر کشت،

عملکرد و تولید گندم در ایران. پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه شیراز. شیراز.

7. قریلی ع. ا. و ب نجفی. 1379. تاثیر تعیین قیمت پایه از سوی دولت بر عرضه گندم در

ایران. مجموعه مقالات سومین کنفرانس اقتصاد کشاورزی ایران. دانشگاه فردوسی مشهد.

 .163– 139 :ص

8. مرکز آمار ایران. سالنامه آماری کشور. سالهای مختلف – تهران

9. مرکز آمار ایران. قیمت محصولات و هزینه خدمات محصولات کشاورزی. تهران.

10. نوری نایینی م . پدرام س. 1372. عرضه داخلی گندم و عوامی مؤثر بر آن. فصلنامه

اقتصاد کشاورزی و توسعه. سال اول. شماره 66 – 52 : 2.

11. نوفرستی م. 1378. ریشه واحد و همجمعی در اقتصاد سنجی – چاپ اول. انتشارات رسا.

 

12. Dindsa K. S. and A sharma. 1997. A regional analysis of growth

and supply responses of pulses-study of Punjab. Indian Journal of

Agricultural Economics. 52: 87-100.

13. FَAO, Food and Agriculture Organization.www.fao.org

14. Ghosh N. and C Neogi. 1995. Supply response of food grain and

policy actions: A model with rational expectation hypothesis.

Indian Journal of Agricultural Economics. 50: 135-152. 

15. Houck J. P. and Rayan M.E. 1972.supply analysis for corn in

United States: The impact of changing government programs.

American Journal of Agricultural Economics. 54: 184 – 191.

16. Lin W.1977. Measuring aggregate supply response under

instability. American journal of Agricultural Economics. 59: 903

–904.

17. Nerlove M. 1956. Estimates of the elastic ties of supply of

selected agricultural commodities. Journal of farm Economics,

38:496-509.

18. Singh B. 2005. A forecasting and policy simulation oriented small

macro-model for the Indian economy. Journal of Policy

Modeling. Article in Press.