رشد بهره وری کل عوامل تولید در زراعت ذرت ایران

محورهای موضوعی : فصلنامه علمی -پژوهشی تحقیقات اقتصاد کشاورزی

حامد رفیعی ¹ (دانشجوی دکتری اقتصاد کشاورزی دانشگاه تهران)
مرتضی زنگنه ² (- کارشناسی ارشد اقتصاد کشاورزی دانشگاه تهران)
غلامرضا پیکانی ³ (استادیار اقتصادکشاورزی دانشگاه تهران)

تاریخ دریافت : 1394/10/01 تاریخ پذیرش : 1394/10/01 تاریخ انتشار : 1388/10/01

کلید واژه: ایران, بهره‌وری کل عوامل تولید, شاخص مالم کوییست, ذرت, تحلیل پوششی داده‌ها,

چکیده مقاله :

با استفاده از شاخص بهره‌وری مالم کوییست و به کمک روش تحلیل پوششی داده‌ها ،رشد بهره‌وری کل عوامل تولید در زراعت ذرت ایران در طی یک دوره‌ی 7 ساله (86-1380) محاسبه شد. با تجزیه‌ی این شاخص به دو اثر تغییر در کارایی فنی و رشد تکنولوژیکی، چگونگی تغییر این شاخص و دلایل آن مورد بررسی قرار گرفت. داده‌های مورد نیاز از منابع آماری وزارت جهاد کشاورزی گردآوری شد. نتایج نشان داد که میانگین رشد سالانه‌ی بهره‌وری کل عوامل تولید در زراعت ذرت در کل دوره‌ی مورد مطالعه منفی (5/4 درصد) است. این رقم در استان‌های گوناگون متفاوت است. بالاترین رشد سالیانه در استان فارس ( 5/18 درصد) مشاهده شد، در حالی که استان‌های خوزستان، قزوین، کرمان و کرمانشاه از رشد منفی برخوردار بوده اند. مقایسه‌ی سهم هر یک از اثرهای شاخص مالم‌کوییست نشان داد که در تغییر بهره‌وری کل عوامل تولید سهم کارایی فنی بیش تر بوده است. با توجه به تفاوت قابل ملاحظه در رشد بهره‌وری در استان‌های گوناگون، در هرگونه برنامه‌ریزی برای بهبود وضعیت بهره‌وری ذرت، بایستی شرایط منطقه‌ای مورد توجه قرار گرفته و بر مبنای آن برای افزایش بهره وری عوامل تولید، چاره اندیشی شود.  

چکیده انگلیسی:

In this paper total factor of productivity growth in corn production was estimated for 7 years period (2000-2007) by using data envelopment analysis. Dividing Malmquist index to effects including technical efficiency changes and technological efficiency changes (pure technical efficiency, scale efficiency) and showed Malmquist index changes, its reasons and subsequently justified total factor productivity variation, increase or decrease. Required data have been collected from statistical sources of Agricultural Ministry. Results indicated that average total factor productivity growth for corn production of Iran during the specified period is negative (4.5%). It changes in different provinces, as highest value belonged to Fars province whit 18.5% per year and was negative for provinces of Khuzestan, Qazvin, Kerman and Kermanshah. Comparison of each effect shares in order to describing total productivity changes showed the highest value of technical efficiency changes. According to significant differences between productivity growths in various provinces, for each improvement planning of corn productivity, should consider local conditions and avoid using one program for all of country.  

منابع و مأخذ:

1. امامی میبدی، ع. 1379. اصول اندازهگیری کارایی و بهرهوری (علمی و کاربردی). موسسهی

مطالعات و پژوهشهای بازرگانی، تهران.

2. حیدری، خ. 1376. بهرهوری کل عوامل تولید گندم در استان مرکزی. مجلهی اقتصاد کشاورزی و

.158 -137 :28 .توسعه

3. زارع، ا. چیذری، ا. پیکانی، غ. 1387. کاربرد روش تحلیل فراگیر دادهها در تحلیل رشد بهرهوری

کل عوامل تولید در زراعت پنبهی ایران. مجلهی علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی. 43

.236 -227 :(الف)

4. سلامی، ح. 1376. مفاهیم و اندازهگیری در کشاورزی. مجلهی اقتصاد کشاورزی و توسعه. 7 :18-

.31

5. سلامی، ح. شاهنوشی، ن. 1379. مقایسهی بهرهوری در بخشهای صنعت و کشاورزی و عوامل

موثر بر آن. مجموعه مقالات سومین کنفرانس اقتصاد کشاورزی ایران، جلد اول، دانشگاه فردوسی

مشهد.

6. سلطانی، غ. نجفی، ب. 1362. اقتصاد کشاورزی، مرکز نشر دانشگاهی، تهران.

7. فریاد رس، و. چیذری، ا.ح. مرادی، ا. 1381. اندازهگیری و مقایسهی کارایی پنبه کاران ایران.

مجلهی اقتصاد کشاورزی و توسعه. 102 -89 :40.

8. کوپاهی، م. کاظم نژاد، م. 1375. محاسبهی بهرهوری عوامل تولید چای با استفاده از تابع تولید.

مجموعه مقالات اولین کنفرانس اقتصاد کشاورزی ایران، جلد اول، دانشگاه سیستان و بلوچستان.

9. مجاوریان، م. 1382. برآورد شاخص بهرهوری مالم کوییست برای محصولات راهبردی طی دورهی

زمانی 1378 -1369. مجلهی اقتصاد کشاورزی و توسعه. 43 و 162 -143 :44.

مجله تحقیقات اقتصاد کشاورزی /جلد 1 / شماره 55 1388/ 4

10. مهرابی بشر آبادی، ح . موسینژاد، م.ق. 1375. بررسی بهرهوری عوامل تولید پسته در شهرستان

رفسنجان. مجموعه مقالات اولین کنفرانس اقتصاد کشاورزی ایران، جلد اول، دانشگاه سیستان و

بلوچستان.

11. وزارت جهاد کشاورزی. 1376. جایگاه ایران در کشاورزی جهان، جلد دوم. بانک اطلاعات

کشاورزی جهان، ادارهی کل آمار و اطلاعات. نشریهی شمارهی 76.

12. وزارت جهاد کشاورزی. 1386. آمارنامهی کشاورزی. انتشارات دفتر آمار و فنآوری اطلاعات

وزارت جهاد کشاورزی، تهران.

13. Arnade C.A. 1994. Using data envelopment analysis to measure

international agricultural efficiency and productivity. In: Technical

Bulletin No. 1831, United States Department of Agriculture, Economic

Research Service, Washington DC.

14. Christensen L.R. 1975. Concepts and measurement of agricultural

productivity and capacity of U.S. agriculture. American Journal of

Agricultural Economics, 57: 910-915.

15. Coelli T.J. 1992. A guide to DEAP version 2.1: A data envelopment

analysis (computer) program. Center for Efficiency and Productivity

Analysis, University of New England, Armindale.

16. Fare R. Grosskopf S. Norris M. Zhang Z. 1994. Productivity growth,

technical progress and efficiency change in industrialized countries.

Amer. Econ. Rev, 84: 66-79.

17. Fare R. Grosskopf S. Lindgren B. Roos P. 1992. Productivity changes

in Swedish pharmacies 1980-1989: A non parametric Malmquist

approach. Journal of Productivity Analysis, 3: 81-97.

18. Fulgininti G. Perrin T. 1998. Agricultural productivity in developing

countries. Agricultural Economics, 19: 45-55.

19. Kraschat W. 2002. Deforestation and productivity growth in Thai

agriculture. International symposiam sustaing food security and

managing natural resources in southeast Asia, Challenges for 21st

.

Century, January 8-11, 2002, at chiang mai, Thailand.

20. Nghiem H.S. Coelli T. 2001. The effect of incentive reforms upon

productivity: Evidence from the Vietnamese rice industry. CEPA

Working papers, 3, 2001, School of Economics Studies, University of

New England, Armidale, Australia.

21. Shing C.Y. 1995. Productivity growth, technical progress and

efficiency chang in Chinese agriculture. J. of Comparative Econ, 21:

207-229.

22. Tauer L.W. 1998. Productivity of New York dairy farms measured by

nonparametric Malmquist indices. J. of Agr. Econ, 49: 234-249.