اولویت‌بندی راهکارهای مقابله با اثرات هزینه‌ای حذف یارانه انرژی به وسیله تولید‌کنندگان مرغ گوشتی

محورهای موضوعی : فصلنامه علمی -پژوهشی تحقیقات اقتصاد کشاورزی

فاطمه فتحی ¹ , محمد بخشوده ²

1 - استادیار اقتصاد کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز، ایران.
2 - استاد اقتصاد کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز، ایران.

تاریخ دریافت : 1395/12/17 تاریخ پذیرش : 1397/10/18 تاریخ انتشار : 1398/01/01

کلید واژه: AHP, بهره‌وری, مرغداری‌های پرورش مرغ گوشتی, یارانه انرژی,

چکیده مقاله :

    تولید محصولات دامی و بویژه تولید مرغ گوشتی در ایران با مشکل پایین بودن بهره­وری انرژی همراه است. بمنظور بهبود بهره­وری مصرف انرژی، دولت در سال 1389 فاز اول برنامه حذف یارانه حامل­های انرژی را به اجرا در آورد و در پی آن در سال 1392فاز دوم آنرا عملی ساخت. اعمال این برنامه، تولیدات دام و طیور را که سهم زیادی از مصرف انرژی در بخش کشاورزی ایران را به خود اختصاص داده­اند تحت تأثیر قرار داده است. به همین دلیل، اقدام‌هایی از قبیل تغییر سیستم تولید و افزایش بهره‌وری در راستای مقابله با افزایش هزینه­های تولید ناشی از اجرای برنامه، به وسیله تولید­کنندگان این محصولات انجام شده است. در این مطالعه راهکارهای مقابله با اثرات هزینه‌ای حذف یارانه انرژی به وسیله تولید­کنندگان مرغ گوشتی استان فارس بر اساس معیارهای اقتصادی، اجتماعی-فرهنگی و زیست­محیطی با استفاده از روش AHP رتبه­بندی شدند. نتایج نشان دادند که از دید خبرگان و کارشناسان پرورش مرغ گوشتی، بر اساس معیارهای فوق، تجهیز واحدها به تهویه ترکیبی با عایق­بندی مناسب (178/0) و سیستم تهویه مدرن بهمراه سیستم کنترل­کننده هوشمند (175/0) به ترتیب در رتبه یک و دو قرار دارند. بر مبنای نتایج، ایجاد زمینه مناسب برای آشنایی مرغداران با سیستم­های تهویه و نوع عایق­بندی مناسب با شرایط آب و هوایی منطقه پیشنهاد می‌شود.

چکیده انگلیسی:

Low energy efficiency has always been a problem in production of livestock products in Iran. In order to improve energy efficiency, the government implemented the first phase of elimination of energy carriers' subsidy in 2010 followed by the second phase in 2013. The program has affected the livestock and poultry production that has a large share of energy consumption in Iranian agriculture sector. Following by the scheme, measures such as switching production systems and improving productivity have been taken by the manufacturers of these products to reduce production costs resulting from the implementation of the program. In this study, alternatives for changing economic productivity of poultry based on socio-cultural and environmental issues were rated using AHP method. The result showed that, according to experts of broiler production, isolation with modern ventilation systems and modern ventilation system by intelligent controllers are graded first and second based on economic, socio-cultural and environmental criteria. Creation of appropriate infrastructures, making poultry producers familiar with proper insulation and ventilation systems that are appropriate for climatic conditions are recommended.

منابع و مأخذ:

 

- ابریشمی، ح.، حسنتاش، س.غ.، عبدلی، ق. و صمیمی، س. (1390). بررسی اقتصادی امکان نوسازی صنعت مرغ­داری در کشور با محوریت بهینه­سازی مصرف سوخت. فصلنامه مطالعات اقتصاد انرژی. شماره 30. ص 155-179.

- اسدی، ف.ز. (1391). بررسی اثرات حذف یارانه­ی حامل­های انرژی بر پرورش مرغ گوشتی در شهرستان آمل. پایان نامه کارشناسی ارشد در رشته اقتصاد کشاورزی. دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز. شیراز.

- اداره طرح­ها و برنامه­ریزی بهینه­سازی مصرف انرژی، (1388). طرح ضربتی بهینه­سازی مصرف نفت گاز در صنعت مرغ­داری کشور. شرکت ملی پخش فرآورده­های نفتی ایران.

- باستان­زاد، ح. و نیلی، ف. (1384). تحلیل سیاست قیمت­گذاری حامل­های انرژی در اقتصاد ایران. تحقیقات اقتصادی، شماره 68، ص 201-226.

- حاتمی، د.، عربی، ز. و  رحمانی، ا. (1395). مکان­یابی بهینه فضای سبز شهری با استفاده از مدل Fuzzy Logic و AHP، در محیط (GIS) نمونه موردی: شهر مشهد. آمایش محیط،   9(32)، ص 63-84.  

- حجازی، س. ج. و غری، م. (1395). تأثیر حمل و نقل چند وجهی در افزایش بهره­وری و کاهش هزینه حمل کالاها در بندر امام خمینی، ماهنامه شباک، 2(3)، ص 65-79.

- سلامی، ح. و سرایی­شاد، ز. (1389). تخمین میزان افزایش قیمت گندم تولیدی در اثر حذف یارانه سوخت. مجله تحقیقات اقتصاد کشاورزی. شماره 2، ص 72-61.

- شرکت بهینه­سازی مصرف سوخت، (1385). تدوین معیار مصرف انرژی در صنعت مرغداری کشور. شرکت مهندسان مشاور نیک نیرو.

- شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده­های نفتی ایران، (1393). قابل دسترس در www.nigc.ir

- طاهری، ف.، موسوی، ن. و رضایی، م.ر. (1389). اثر حذف یارانه انرژی بر هزینه­های تولید کلزا در شهرستان مرودشت. مجله تحقیقات اقتصاد کشاورزی، شماره 3، ص 89-77.

- عبداللهی، ه.، متین خواه، س. ح.  بشری، ح. و   حسینی، س. م. (1391). تعیین اولویت­های گردشگری در منطقه گاوخونی با استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP). نشریه محیط زیست طبیعی، دوره 65، شماره 1، ص 95-110.

- فتحی، ف. و بخشوده، م. (1394). تغییرات امنیت غذایی ناشی از سیاست حذف یارانه انرژی بر بازار گوشت ایران. فصلنامه اقتصاد و توسعه کشاورزی. جلد30، شماره 1، ص 1-9.

- قاسمیان، س.د.، حسینی، س.ص. و دریجانی، ع. (1390). بررسی نقش قیمت حامل انرژی (سوخت ماشین‌آلات) بر بهای تمام‌شده گندم شهرستان گرگان، مقالات نخستین همایش فراملّی بهینه‌سازی زنجیره تولید، توزیع و مصرف در صنایع غذایی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان.

- مرکز آمار ایران، (1393). نتایج آمارگیری از مرغداری­های پرورش مرغ گوشتی.

- مهرگان، م. ر. (1383). پژوهش عملیاتی پیشرفته. انتشارات کتاب دانشگاهی، چاپ اول، تهران.

نبی ئیان، صدیقه. (1379). تاًثیر حذف یارانه بر تولید گوشت مرغ در استان کرمان. مجله کشاورزی و عمران روستایی، شماره 2، ص 67-59.

References

- Al-Harbi, K. M.A.S. (2001). Application of the AHP in Project Management. International Journal of Project Management, No.19(1), pp. 19-27.

- European Commission. )2003.( Integrated Pollution Prevention and Control–Reference Document on Best Available Techniques for Intensive Rearing of Chicken and Pigs.

- Galdeano-Gómez, E., Aznar-Sánchez, J. A., & Pérez-Mesa, J. C. (2012). Sustainability Dimensions of Agricultural Development in Almería (Spain): The Experience of 50 Years.

- Noori, M. & Nooripoor, M. (2015). Analysis of the Utility of Economic Sectors in Achieving Agricultural Development: Applying an Analytic Hierarchy Process. Iran Agricultural Research, No.33(2), pp. 63-82.

- Parra-Lopez, C., Calatrava-Requena, J. & de-Haro-Gimenez, T. (2008). A Systemic Comparative Assessment of the Multifunctional Performance of Alternative Olive Systems in Spain within an AHP-Extended Framework. Ecological Economics. No.64(4), pp. 820–834.

- Scheaffer, R.L. & Lymano, R. (1996). Elementary Survey Sampling. United States of America: Wads Worth Publishing Company.

- Sindhu, S., Nehra, V. & Luthra, S. (2017). Investigation Of Feasibility Study of Solar Farms Deployment Using Hybrid AHP-TOPSIS Analysis: Case study of India. Renewable and Sustainable Energy Reviews, No.73, pp. 496-511.

- Warwick, H.R.I. (2007). AC0401: Direct Energy Use in Agriculture: Opportunities for Reducing Fossil Fuel Inputs. Final Report to Defra.