اولویت‌بندی راهکارهای مقابله با اثرات هزینه‌ای حذف یارانه انرژی به وسیله تولید‌کنندگان مرغ گوشتی

الموضوعات : فصلنامه علمی -پژوهشی تحقیقات اقتصاد کشاورزی

فاطمه فتحی ¹ (استادیار اقتصاد کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز، ایران.)
محمد بخشوده ² (استاد اقتصاد کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز، ایران.)

تاريخ الإرسال : 08 الثلاثاء , جمادى الثانية, 1438 تاريخ التأكيد : 02 الثلاثاء , جمادى الأولى, 1440 تاريخ الإصدار : 14 الخميس , رجب, 1440

الکلمات المفتاحية: AHP, بهره‌وری, مرغداری‌های پرورش مرغ گوشتی, یارانه انرژی,

ملخص المقالة :

    تولید محصولات دامی و بویژه تولید مرغ گوشتی در ایران با مشکل پایین بودن بهره­وری انرژی همراه است. بمنظور بهبود بهره­وری مصرف انرژی، دولت در سال 1389 فاز اول برنامه حذف یارانه حامل­های انرژی را به اجرا در آورد و در پی آن در سال 1392فاز دوم آنرا عملی ساخت. اعمال این برنامه، تولیدات دام و طیور را که سهم زیادی از مصرف انرژی در بخش کشاورزی ایران را به خود اختصاص داده­اند تحت تأثیر قرار داده است. به همین دلیل، اقدام‌هایی از قبیل تغییر سیستم تولید و افزایش بهره‌وری در راستای مقابله با افزایش هزینه­های تولید ناشی از اجرای برنامه، به وسیله تولید­کنندگان این محصولات انجام شده است. در این مطالعه راهکارهای مقابله با اثرات هزینه‌ای حذف یارانه انرژی به وسیله تولید­کنندگان مرغ گوشتی استان فارس بر اساس معیارهای اقتصادی، اجتماعی-فرهنگی و زیست­محیطی با استفاده از روش AHP رتبه­بندی شدند. نتایج نشان دادند که از دید خبرگان و کارشناسان پرورش مرغ گوشتی، بر اساس معیارهای فوق، تجهیز واحدها به تهویه ترکیبی با عایق­بندی مناسب (178/0) و سیستم تهویه مدرن بهمراه سیستم کنترل­کننده هوشمند (175/0) به ترتیب در رتبه یک و دو قرار دارند. بر مبنای نتایج، ایجاد زمینه مناسب برای آشنایی مرغداران با سیستم­های تهویه و نوع عایق­بندی مناسب با شرایط آب و هوایی منطقه پیشنهاد می‌شود.

المصادر:

 

- ابریشمی، ح.، حسنتاش، س.غ.، عبدلی، ق. و صمیمی، س. (1390). بررسی اقتصادی امکان نوسازی صنعت مرغ­داری در کشور با محوریت بهینه­سازی مصرف سوخت. فصلنامه مطالعات اقتصاد انرژی. شماره 30. ص 155-179.

- اسدی، ف.ز. (1391). بررسی اثرات حذف یارانه­ی حامل­های انرژی بر پرورش مرغ گوشتی در شهرستان آمل. پایان نامه کارشناسی ارشد در رشته اقتصاد کشاورزی. دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز. شیراز.

- اداره طرح­ها و برنامه­ریزی بهینه­سازی مصرف انرژی، (1388). طرح ضربتی بهینه­سازی مصرف نفت گاز در صنعت مرغ­داری کشور. شرکت ملی پخش فرآورده­های نفتی ایران.

- باستان­زاد، ح. و نیلی، ف. (1384). تحلیل سیاست قیمت­گذاری حامل­های انرژی در اقتصاد ایران. تحقیقات اقتصادی، شماره 68، ص 201-226.

- حاتمی، د.، عربی، ز. و  رحمانی، ا. (1395). مکان­یابی بهینه فضای سبز شهری با استفاده از مدل Fuzzy Logic و AHP، در محیط (GIS) نمونه موردی: شهر مشهد. آمایش محیط،   9(32)، ص 63-84.  

- حجازی، س. ج. و غری، م. (1395). تأثیر حمل و نقل چند وجهی در افزایش بهره­وری و کاهش هزینه حمل کالاها در بندر امام خمینی، ماهنامه شباک، 2(3)، ص 65-79.

- سلامی، ح. و سرایی­شاد، ز. (1389). تخمین میزان افزایش قیمت گندم تولیدی در اثر حذف یارانه سوخت. مجله تحقیقات اقتصاد کشاورزی. شماره 2، ص 72-61.

- شرکت بهینه­سازی مصرف سوخت، (1385). تدوین معیار مصرف انرژی در صنعت مرغداری کشور. شرکت مهندسان مشاور نیک نیرو.

- شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده­های نفتی ایران، (1393). قابل دسترس در www.nigc.ir

- طاهری، ف.، موسوی، ن. و رضایی، م.ر. (1389). اثر حذف یارانه انرژی بر هزینه­های تولید کلزا در شهرستان مرودشت. مجله تحقیقات اقتصاد کشاورزی، شماره 3، ص 89-77.

- عبداللهی، ه.، متین خواه، س. ح.  بشری، ح. و   حسینی، س. م. (1391). تعیین اولویت­های گردشگری در منطقه گاوخونی با استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP). نشریه محیط زیست طبیعی، دوره 65، شماره 1، ص 95-110.

- فتحی، ف. و بخشوده، م. (1394). تغییرات امنیت غذایی ناشی از سیاست حذف یارانه انرژی بر بازار گوشت ایران. فصلنامه اقتصاد و توسعه کشاورزی. جلد30، شماره 1، ص 1-9.

- قاسمیان، س.د.، حسینی، س.ص. و دریجانی، ع. (1390). بررسی نقش قیمت حامل انرژی (سوخت ماشین‌آلات) بر بهای تمام‌شده گندم شهرستان گرگان، مقالات نخستین همایش فراملّی بهینه‌سازی زنجیره تولید، توزیع و مصرف در صنایع غذایی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان.

- مرکز آمار ایران، (1393). نتایج آمارگیری از مرغداری­های پرورش مرغ گوشتی.

- مهرگان، م. ر. (1383). پژوهش عملیاتی پیشرفته. انتشارات کتاب دانشگاهی، چاپ اول، تهران.

نبی ئیان، صدیقه. (1379). تاًثیر حذف یارانه بر تولید گوشت مرغ در استان کرمان. مجله کشاورزی و عمران روستایی، شماره 2، ص 67-59.

References

- Al-Harbi, K. M.A.S. (2001). Application of the AHP in Project Management. International Journal of Project Management, No.19(1), pp. 19-27.

- European Commission. )2003.( Integrated Pollution Prevention and Control–Reference Document on Best Available Techniques for Intensive Rearing of Chicken and Pigs.

- Galdeano-Gómez, E., Aznar-Sánchez, J. A., & Pérez-Mesa, J. C. (2012). Sustainability Dimensions of Agricultural Development in Almería (Spain): The Experience of 50 Years.

- Noori, M. & Nooripoor, M. (2015). Analysis of the Utility of Economic Sectors in Achieving Agricultural Development: Applying an Analytic Hierarchy Process. Iran Agricultural Research, No.33(2), pp. 63-82.

- Parra-Lopez, C., Calatrava-Requena, J. & de-Haro-Gimenez, T. (2008). A Systemic Comparative Assessment of the Multifunctional Performance of Alternative Olive Systems in Spain within an AHP-Extended Framework. Ecological Economics. No.64(4), pp. 820–834.

- Scheaffer, R.L. & Lymano, R. (1996). Elementary Survey Sampling. United States of America: Wads Worth Publishing Company.

- Sindhu, S., Nehra, V. & Luthra, S. (2017). Investigation Of Feasibility Study of Solar Farms Deployment Using Hybrid AHP-TOPSIS Analysis: Case study of India. Renewable and Sustainable Energy Reviews, No.73, pp. 496-511.

- Warwick, H.R.I. (2007). AC0401: Direct Energy Use in Agriculture: Opportunities for Reducing Fossil Fuel Inputs. Final Report to Defra.