اثر وفور منابع طبیعی بر رشد اقتصادی و نقش کیفیت نهادها

محورهای موضوعی : فصلنامه علمی -پژوهشی تحقیقات اقتصاد کشاورزی

شیما منصورابادی ¹ , جلیل خداپرست شیرازی ²

1 - دانشجوی دکتری اقتصاد، واحد شیراز.
2 - عضو هیات علمی گروه اقتصاد، دانشکده اقتصاد و مدیریت ، واحد شیراز ،دانشگاه آزاد اسلامی ، شیراز ، ایران

تاریخ دریافت : 1396/02/09 تاریخ پذیرش : 1397/10/18 تاریخ انتشار : 1398/01/01

کلید واژه: وفور منابع طبیعی, اوپک, کیفیت نهادها, پانل,

چکیده مقاله :

    در این مطالعه به بررسی اثر وفور منابع طبیعی بر رشد اقتصادی کشورهای عضو اوپک و نقش کیفیت نهادها در بازه زمانی 2013-2002 و با استفاده از مدل پانل دیتا پرداخته شده است. از شاخص‌های رعایت حقوق مالکیت معنوی، شاخص آزادی تجارت، کیفیت سیستم قضایی و مقررات کسب و کار به عنوان شاخص‌های کیفیت نهادها و حاصل‌ضرب این شاخص‌ها در درآمدهای نفتی به عنوان شاخص بهبود کیفیت نهادها استفاده شده است. نتایج نشان دادند که شاخص کیفیت نهادها، درجه باز بودن اقتصاد و تحصیلات بر رشد اقتصادی در کشورهای عضو اوپک اثر مثبت و ذخایر نفتی بر رشد اقتصادی در این کشورها اثر منفی دارد. هم‌چنین، با افزایش کیفیت نهادی در کشورهای مورد بررسی، نفرین تبدیل به موهبت شده است.

چکیده انگلیسی:

This study investigates the impact of The impact of oil resource abundance on economic growth in organization of petroleum exporting countries (OPEC) and the role of institutions during 2002-2013 and economic growt Performance in OPEC examined panel Model's. Indicator of intellectual property rights, trade freedom index, the quality of the judicial system and business regulation as an indicator of the quality of institutions and the product of the indicators in oil revenues has been used as an indicator of the quality of institutions . The results showed that The quality of institutions index, openness and positive effect of education on economic growth in OPEC oil reserves in these countries has a negative effect on economic growth. Also, by increasing the quality of institutions in the countries surveyed, the curse into a blessing.
Keywords: Oil Source, OPEC, the quality of institutions, panel.

منابع و مأخذ:

 

- ابراهیمی، م و سالاریان، م . (1388). " بررسی پدیده نفرین منابع طبیعی در کشورهای صادر کننده نفت و تأثیر حضور بر اوپک بر رشد اقتصادی کشورهای عضو آن " ، فصلنامه اقتصادی مقداری ( بررسی‌های اقتصادی سابق) , دوره 6،شماره 1، بهار 1388، صص 100-77.

- اشرف زاده، س. و مهرگان، ن. (1387). "اقتصاد سنجی پانل دیتا"، تهران، نشر مؤسسه پژوهشات تعاون دانشگاه تهران، 1387.

- برقندان، الف. برقندان ،ک. ستوده نیاکرانی، س و پازند، م . (1393). "اثر سرمایه انسانی بر رشد اقتصادی در ایران" ،فصلنامه مدل‌سازی اقتصادی ،سال چهارم،شماره 2 پیاپی 12،صص 56-39.

 - بهبودی، د. و اصغر پور، ح. (1391) . " نقش کیفیت نهادی بر رابطه وفور منابع طبیعی و رشد اقتصاد: مورد اقتصادهای نفتی " ، فصل نامه پژوهش ها و سیاست های اقتصادی ، سال بیستم ، شماره 62 ، تابستان 1391 ، صص 116-95.

- سامتی، م. (1386). " اثر منابع طبیعی بر کشورهای عضو اوپک و چند کشور منتخب"، فصلنامه پژوهش های اقتصادی، شماره 3،صص 12-23.

- شاه آبادی، الف. و صادقی، ح. (1392)."مقایسه اثر وفور منابع طبیعی بر رشد اقتصادی ایران و نروژ "، فصلنامه مدلسازی اقتصادی ،سال هفتم، شماره 2،صص 21-43.

- عبادی، ج. و نیکونسبتی، ع. (1391)." منابع طبیعی، نهادها، رشد اقتصادی" ، فصلنامه علمی -پژوهشی برنامه و بودجه ،سال هفدهم ،شماره4،صص 144-127.

- گجراتی، د. (1387). "مبانی اقتصاد سنجی"، ترجمه دکتر حمید ابریشمی، جلد دوم، انتشارات دانشگاه تهران.

- محمد زاده، ی، دانش جعفری، د. و مجیدی، ی. (1390) . " نقش کیفیت نهادها و سرمایه انسانی در پدیده بلای منابع ( مطالعه موردی کشورهای صادر کننده نفت ) " ، فصل نامه پژوهش‌های اقتصادی ، سال یازدهم ، شماره 4 ، زمستان 1390، صص 157-127.

- مهر آرا، م. و کیخا، ع. (1387) . "  نهاده ها ، نفت و رشد اقتصادی در کشورهای متکی به  نفت طی دوره 1975-2005 : روش پانل هم انباشتگی " ، فصلنامه اقتصادی مقداری ( بررسی‌های اقتصادی سابق )، سال پنجم ، شماره 4، زمستان 1387 ، صص 79-55 .

 - یاوری، ک. و سلمانی، ب. ( 1384)." رشد اقتصادی در کشورهای دارای منابع طبیعی ،مورد کشورهای صادرکننده نفت. پژوهشنامه بازرگانی، صص1-24.

 

Refrences

- Apergis, Nicolas. James E. Payn .(2014). The oil curse , institutional quality , and growth in MENA countries: Evidence from time-varying cointegration , Energy Economics , 46 , 1-9.

- Auty, R. (1993) . Sustaining Development in Mineral Econimics: The Resourse Curse Thesis. London. Routledge.

- Alexeev , M., & Corand, R. (2009). The elusive curse of oil. Rev , Econ. Stat . 91,586 -598

- Al-Kasim, F., Soreide, T., & Williams, A. (2013). Corruption and reduce oil production : an additional resource curse factor? Energy Policy 54, 137-147.

- Arezki, R., Van der Ploeg, F. (2007). Can the natural resource curse be turned into a blessing? The role of trade policies and institutions. CEPR Discussion paper 6225.

- Baland , J.M., & Francois, P.(2000). Rent seeking and resource booms. J. Dev. Econ. 61,527-542.

- Brunnschweiler, & Christa N. (2008). Cursing the Blessings ? Natural Resource Abundance , Institutions , and Economic Growth , Word Development , 36 , 399-419.

- Brunnschweiler, Christa N., Bulte, Ervin H . (2008). The resource curse revisited and revised : A tale of paradoxes and red herrings , Jornal of Environmental Economics and Management , 55 , 248-264.

 -Bulte, E.H., Damania, R., & Deacon, R.T. (2005). Resource intensity , institutions , and development . Word Dev. 33, 1029-1044.

 -Cavalcanti, T.V., Mohaddes, K., & Raissi, M.(2011). Growth , development,and natural resources : new evidence using a heterogeneous panel analysis. Q.Rev.Econ.finance 51, 305-318.

 -Collier,P., & Hoeffler, A.(2004). Greed and grievance in Civil War. Oxf. Econ. Pap. 56, 563-595 .

 -Corden, W.M. (1984). Booming sector and dutch disease economies: survey and consolidation. Oxf.Econ. Pap. 36, 359-380.

 -Corden, W.M., & Neary, J.P. (1982).Booming sector and de-industrialization in a small open economy. Econ. J. 92, 825-848.

 -Costa, H.K., & Santos, E.M. (2013). Institutional analysis and the resourse curse in developing countries. Energy Policy 63, 788-795

 -Gylfason, T. (2001). Natural resources, education and economic development. Eur. Econ.Rev. 45, 847-859.

 -Gylfason, T., Herbertsson, T.T., & Zoega G.(1999). A mixed blessing. Macroecon. Dyn.3, 204-225.

 -Hodler, R .(2006). The curse of natural resources in fractionalized countries. Eur. Econ. Rev.50 , 1367-1386.

 -Iimi, A. & Ojima Y. (2005). "Natural Resources, Economic Growth and Good Governance: An Empirical Note", JBICI Working Paper, No.21, PP. 1-21.

 -Iimi, A. (2007). "Escaping from the Resource Curse: Evidence from Botswana and the Rest of the World", IMF Staff Papers, Vol. 54, No.4, PP. 663-699.

 -Kaufmann, Daniel, Aart Kraay & Massimo Mastruzzi (2010). "The Worldwide

 -Kolstad, I., Wiig, A. (2009). It s the rents, stupid! The political economy of the resourse curse . Energy Policy 37, 5317-5325.

 -Krugman, P. (1987). The narrowing moving band  the Dutch disease and competitive consequences of Mrs. Thatcher : notes on trade in the presence of dynamic scale economies. J.Dev. Econ.27, 41-55.

 - Lane, P.R., & Tornell, A.(1996).Power, growth, and the voracity effect. J. Econ. Growth 1, 213-241.

 -Leite, C., & Weidmann, M. (1999). Does mother nature corrupt? Natural resources, corruption, and economic growth. IMF Working paper , no.99/85.

 -Mehlum, H., Moene, K., & Torvik, R.(2006). Institutions and the resource curse. Econ. J. 116,1-20.

 -Mehrara, M. (2009).Reconsidering the resource curse in oil-exporting countries. Energy Policy 37, 1165-1169.

-Neary, J.P., Va Wijnbergen , & S.J.G.(1986). Natural resources and the macroeconomy. MIT Press, Cambridge, MA

 -Papyrakis, E. & R. Gerlagh. (2004). The Resource Curse Hypothesis and Its Transmission Channels. Journal of Comparative Economics. 32:181- 193.

 -Papyrakis, E. & R. Gerlagh. (2006). Resource Abundance and Economic Growth In The United States. European Economic Review. 51: 1011-1039.

 -Pesaran, M., & Smith, R.(1995). Estimating long-run relationships from dynamic heterogeneous panels. J. Econ.68, 79-113.

 -Robinson, J. A., Torvik, R. & T. Verdier (2006). "Political Foundations of the Resource Curse", Journal of Development Economics, Vol. 79, PP. 447-468.

 -Rodriguez, F., Sachs, J.D. (1999). Why do resource-abundant economies grow more slowly? J. Econ. Growth 4, 277-303.

 -Sachs, J.D., & Warner, A.M.(1995). Natural resource abundance and economic growth. NBER Working Paper, No. 5398.

 -Sachs, J.D., & Warner, A.M. (1999). The big push, natural resource boos and growth. J.Dev.Econ. 59, 43-76.

 -Sachs, J.D., & Warner, A.M. (2001). The curse of natural resources. Eur. Econ. Rev. 45, 827-838.

 -Sala-i-Martin, X., & Subramanian, A. (2003). Addressing a natural resource curse: an illustration from Nigeria. J. Afr. Econ. 22, 570-615.

 -SambitBhattacharyya, Roland Hodler. (2010). Natural resources , democracy and corruption , European Economic Review , 54 , 608-621.

 -TamatSarmidi ,Siong Hook Law , Jafari, Y. (2014) . Resource curse : New Evidence on the Role of Institutions , International Economic Journal , 28:1 , 191-206.

 -Tornell, A., Lane, P.R. (1999). The voracity effect. Am. Econ. Rev. 89, 22-46.

 -Torvik, R. (2002). Natural resources, rent seeking, and welfare. J. Dev. Econ. 67, 455-470.

 -Van der Ploeg , F., Poelhekke, S. (2010). The pungent smell of red herring: subsoil assets, rent, volatility, and the resource curse . J. Environ. Econ. Manag. 60, 44-55.

- World Bank. (2015). The CD of World Development Indicators (WDI).

- World Bank. (2015). The CD of International Financial Statistics (IFS).