اثر وفور منابع طبیعی بر رشد اقتصادی و نقش کیفیت نهادها

الموضوعات : فصلنامه علمی -پژوهشی تحقیقات اقتصاد کشاورزی

شیما منصورابادی ¹ , جلیل خداپرست شیرازی ²

1 - دانشجوی دکتری اقتصاد، واحد شیراز.
2 - عضو هیات علمی گروه اقتصاد، دانشکده اقتصاد و مدیریت ، واحد شیراز ،دانشگاه آزاد اسلامی ، شیراز ، ایران

تاريخ الإرسال : 03 السبت , شعبان, 1438 تاريخ التأكيد : 02 الثلاثاء , جمادى الأولى, 1440 تاريخ الإصدار : 14 الخميس , رجب, 1440

الکلمات المفتاحية: وفور منابع طبیعی, اوپک, کیفیت نهادها, پانل,

ملخص المقالة :

    در این مطالعه به بررسی اثر وفور منابع طبیعی بر رشد اقتصادی کشورهای عضو اوپک و نقش کیفیت نهادها در بازه زمانی 2013-2002 و با استفاده از مدل پانل دیتا پرداخته شده است. از شاخص‌های رعایت حقوق مالکیت معنوی، شاخص آزادی تجارت، کیفیت سیستم قضایی و مقررات کسب و کار به عنوان شاخص‌های کیفیت نهادها و حاصل‌ضرب این شاخص‌ها در درآمدهای نفتی به عنوان شاخص بهبود کیفیت نهادها استفاده شده است. نتایج نشان دادند که شاخص کیفیت نهادها، درجه باز بودن اقتصاد و تحصیلات بر رشد اقتصادی در کشورهای عضو اوپک اثر مثبت و ذخایر نفتی بر رشد اقتصادی در این کشورها اثر منفی دارد. هم‌چنین، با افزایش کیفیت نهادی در کشورهای مورد بررسی، نفرین تبدیل به موهبت شده است.

المصادر:

 

- ابراهیمی، م و سالاریان، م . (1388). " بررسی پدیده نفرین منابع طبیعی در کشورهای صادر کننده نفت و تأثیر حضور بر اوپک بر رشد اقتصادی کشورهای عضو آن " ، فصلنامه اقتصادی مقداری ( بررسی‌های اقتصادی سابق) , دوره 6،شماره 1، بهار 1388، صص 100-77.

- اشرف زاده، س. و مهرگان، ن. (1387). "اقتصاد سنجی پانل دیتا"، تهران، نشر مؤسسه پژوهشات تعاون دانشگاه تهران، 1387.

- برقندان، الف. برقندان ،ک. ستوده نیاکرانی، س و پازند، م . (1393). "اثر سرمایه انسانی بر رشد اقتصادی در ایران" ،فصلنامه مدل‌سازی اقتصادی ،سال چهارم،شماره 2 پیاپی 12،صص 56-39.

 - بهبودی، د. و اصغر پور، ح. (1391) . " نقش کیفیت نهادی بر رابطه وفور منابع طبیعی و رشد اقتصاد: مورد اقتصادهای نفتی " ، فصل نامه پژوهش ها و سیاست های اقتصادی ، سال بیستم ، شماره 62 ، تابستان 1391 ، صص 116-95.

- سامتی، م. (1386). " اثر منابع طبیعی بر کشورهای عضو اوپک و چند کشور منتخب"، فصلنامه پژوهش های اقتصادی، شماره 3،صص 12-23.

- شاه آبادی، الف. و صادقی، ح. (1392)."مقایسه اثر وفور منابع طبیعی بر رشد اقتصادی ایران و نروژ "، فصلنامه مدلسازی اقتصادی ،سال هفتم، شماره 2،صص 21-43.

- عبادی، ج. و نیکونسبتی، ع. (1391)." منابع طبیعی، نهادها، رشد اقتصادی" ، فصلنامه علمی -پژوهشی برنامه و بودجه ،سال هفدهم ،شماره4،صص 144-127.

- گجراتی، د. (1387). "مبانی اقتصاد سنجی"، ترجمه دکتر حمید ابریشمی، جلد دوم، انتشارات دانشگاه تهران.

- محمد زاده، ی، دانش جعفری، د. و مجیدی، ی. (1390) . " نقش کیفیت نهادها و سرمایه انسانی در پدیده بلای منابع ( مطالعه موردی کشورهای صادر کننده نفت ) " ، فصل نامه پژوهش‌های اقتصادی ، سال یازدهم ، شماره 4 ، زمستان 1390، صص 157-127.

- مهر آرا، م. و کیخا، ع. (1387) . "  نهاده ها ، نفت و رشد اقتصادی در کشورهای متکی به  نفت طی دوره 1975-2005 : روش پانل هم انباشتگی " ، فصلنامه اقتصادی مقداری ( بررسی‌های اقتصادی سابق )، سال پنجم ، شماره 4، زمستان 1387 ، صص 79-55 .

 - یاوری، ک. و سلمانی، ب. ( 1384)." رشد اقتصادی در کشورهای دارای منابع طبیعی ،مورد کشورهای صادرکننده نفت. پژوهشنامه بازرگانی، صص1-24.

 

Refrences

- Apergis, Nicolas. James E. Payn .(2014). The oil curse , institutional quality , and growth in MENA countries: Evidence from time-varying cointegration , Energy Economics , 46 , 1-9.

- Auty, R. (1993) . Sustaining Development in Mineral Econimics: The Resourse Curse Thesis. London. Routledge.

- Alexeev , M., & Corand, R. (2009). The elusive curse of oil. Rev , Econ. Stat . 91,586 -598

- Al-Kasim, F., Soreide, T., & Williams, A. (2013). Corruption and reduce oil production : an additional resource curse factor? Energy Policy 54, 137-147.

- Arezki, R., Van der Ploeg, F. (2007). Can the natural resource curse be turned into a blessing? The role of trade policies and institutions. CEPR Discussion paper 6225.

- Baland , J.M., & Francois, P.(2000). Rent seeking and resource booms. J. Dev. Econ. 61,527-542.

- Brunnschweiler, & Christa N. (2008). Cursing the Blessings ? Natural Resource Abundance , Institutions , and Economic Growth , Word Development , 36 , 399-419.

- Brunnschweiler, Christa N., Bulte, Ervin H . (2008). The resource curse revisited and revised : A tale of paradoxes and red herrings , Jornal of Environmental Economics and Management , 55 , 248-264.

 -Bulte, E.H., Damania, R., & Deacon, R.T. (2005). Resource intensity , institutions , and development . Word Dev. 33, 1029-1044.

 -Cavalcanti, T.V., Mohaddes, K., & Raissi, M.(2011). Growth , development,and natural resources : new evidence using a heterogeneous panel analysis. Q.Rev.Econ.finance 51, 305-318.

 -Collier,P., & Hoeffler, A.(2004). Greed and grievance in Civil War. Oxf. Econ. Pap. 56, 563-595 .

 -Corden, W.M. (1984). Booming sector and dutch disease economies: survey and consolidation. Oxf.Econ. Pap. 36, 359-380.

 -Corden, W.M., & Neary, J.P. (1982).Booming sector and de-industrialization in a small open economy. Econ. J. 92, 825-848.

 -Costa, H.K., & Santos, E.M. (2013). Institutional analysis and the resourse curse in developing countries. Energy Policy 63, 788-795

 -Gylfason, T. (2001). Natural resources, education and economic development. Eur. Econ.Rev. 45, 847-859.

 -Gylfason, T., Herbertsson, T.T., & Zoega G.(1999). A mixed blessing. Macroecon. Dyn.3, 204-225.

 -Hodler, R .(2006). The curse of natural resources in fractionalized countries. Eur. Econ. Rev.50 , 1367-1386.

 -Iimi, A. & Ojima Y. (2005). "Natural Resources, Economic Growth and Good Governance: An Empirical Note", JBICI Working Paper, No.21, PP. 1-21.

 -Iimi, A. (2007). "Escaping from the Resource Curse: Evidence from Botswana and the Rest of the World", IMF Staff Papers, Vol. 54, No.4, PP. 663-699.

 -Kaufmann, Daniel, Aart Kraay & Massimo Mastruzzi (2010). "The Worldwide

 -Kolstad, I., Wiig, A. (2009). It s the rents, stupid! The political economy of the resourse curse . Energy Policy 37, 5317-5325.

 -Krugman, P. (1987). The narrowing moving band  the Dutch disease and competitive consequences of Mrs. Thatcher : notes on trade in the presence of dynamic scale economies. J.Dev. Econ.27, 41-55.

 - Lane, P.R., & Tornell, A.(1996).Power, growth, and the voracity effect. J. Econ. Growth 1, 213-241.

 -Leite, C., & Weidmann, M. (1999). Does mother nature corrupt? Natural resources, corruption, and economic growth. IMF Working paper , no.99/85.

 -Mehlum, H., Moene, K., & Torvik, R.(2006). Institutions and the resource curse. Econ. J. 116,1-20.

 -Mehrara, M. (2009).Reconsidering the resource curse in oil-exporting countries. Energy Policy 37, 1165-1169.

-Neary, J.P., Va Wijnbergen , & S.J.G.(1986). Natural resources and the macroeconomy. MIT Press, Cambridge, MA

 -Papyrakis, E. & R. Gerlagh. (2004). The Resource Curse Hypothesis and Its Transmission Channels. Journal of Comparative Economics. 32:181- 193.

 -Papyrakis, E. & R. Gerlagh. (2006). Resource Abundance and Economic Growth In The United States. European Economic Review. 51: 1011-1039.

 -Pesaran, M., & Smith, R.(1995). Estimating long-run relationships from dynamic heterogeneous panels. J. Econ.68, 79-113.

 -Robinson, J. A., Torvik, R. & T. Verdier (2006). "Political Foundations of the Resource Curse", Journal of Development Economics, Vol. 79, PP. 447-468.

 -Rodriguez, F., Sachs, J.D. (1999). Why do resource-abundant economies grow more slowly? J. Econ. Growth 4, 277-303.

 -Sachs, J.D., & Warner, A.M.(1995). Natural resource abundance and economic growth. NBER Working Paper, No. 5398.

 -Sachs, J.D., & Warner, A.M. (1999). The big push, natural resource boos and growth. J.Dev.Econ. 59, 43-76.

 -Sachs, J.D., & Warner, A.M. (2001). The curse of natural resources. Eur. Econ. Rev. 45, 827-838.

 -Sala-i-Martin, X., & Subramanian, A. (2003). Addressing a natural resource curse: an illustration from Nigeria. J. Afr. Econ. 22, 570-615.

 -SambitBhattacharyya, Roland Hodler. (2010). Natural resources , democracy and corruption , European Economic Review , 54 , 608-621.

 -TamatSarmidi ,Siong Hook Law , Jafari, Y. (2014) . Resource curse : New Evidence on the Role of Institutions , International Economic Journal , 28:1 , 191-206.

 -Tornell, A., Lane, P.R. (1999). The voracity effect. Am. Econ. Rev. 89, 22-46.

 -Torvik, R. (2002). Natural resources, rent seeking, and welfare. J. Dev. Econ. 67, 455-470.

 -Van der Ploeg , F., Poelhekke, S. (2010). The pungent smell of red herring: subsoil assets, rent, volatility, and the resource curse . J. Environ. Econ. Manag. 60, 44-55.

- World Bank. (2015). The CD of World Development Indicators (WDI).

- World Bank. (2015). The CD of International Financial Statistics (IFS).