بررسی روند فقر در مناطق روستایی ایران

محورهای موضوعی : فصلنامه علمی -پژوهشی تحقیقات اقتصاد کشاورزی

سمیرا بهرامیان ¹ (دانشجوی دکتری توسعه کشاورزی، گروه مدیریت توسعه روستایی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه یاسوج.)
آیت اله کرمی ² (دانشیار اقتصاد کشاورزی گروه مدیریت توسعه روستایی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه یاسوج.)

تاریخ دریافت : 1395/11/03 تاریخ پذیرش : 1397/07/25 تاریخ انتشار : 1397/10/01

کلید واژه: مناطق روستایی, خط فقر, کشور ایران,

چکیده مقاله :

با توجه به اهمیت کاهش فقر در توسعة پایدار یک کشور و افزایش سطح رفاه اجتماعی جامعه و از سوی دیگر اهمیت آن در تعیین افراد واجد شرایط استفاده از خدمات و برنامه‌های رفاهی، ضروری است که این پدیده مورد تحقیق علمی قرار گیرد. هدف از نگارش این مقاله اندازه‌گیری خط فقر در مناطق روستایی ایران طی سال‌های 1376 تا 1392 می‌باشد. بدین منظور با استفاده از داده‌های مربوط به طرح هزینه و درآمد خانوار مرکز آمار ایران، ابتدا با تخمین ماتریس عملکرد تغذیه‌ای، میزان انرژی دریافتی در دهک‌های مختلف برآورد گردیده و سپس خط فقر مطلق مناطق روستایی کشور بر مبنای معیار 2300 کالری محاسبه شده است. نتایج نشان می‌دهد که طی 17 سال مورد بررسی خط فقـر در مناطق روستایی کشور از روندی افزایشی برخوردار بوده است به طـوری کـه در مناطق روستایی کشور در سال 1376 خـط فقـر بـه میـزان 71766 ریـال و در سـال 1392 مقـدار 2422220ریال برآورد شده است یعنی خط فقر تقریباً 7/33 برابر شده است.

چکیده انگلیسی:

Considering the importance of poverty reduction in sustainable development of a country and increase of social welfare level and on the other hand the importance of it to determine the eligible people for using of welfare services and programs, it is necessary to study in this field. The purpose of this paper is to estimate poverty line in rural areas of Iran from 1997 to 2013. For this purpose, by using costs and income household data from the Statistical Centre of Iran, at first calculation of food matrix, the amount of received energy in different deciles has been measured and then the absolute poverty line for rural areas based on 2300 calories has been estimated. The results revealed that during the 17 years, trend of absolute poverty line in rural areas of Iran has increased, so that, in rural area of Iran in the year 1997 Amount of poverty line was 71766 Rial and in 2013 was 2422220 which means the poverty line has become almost 33.7 times.

منابع و مأخذ:

 

-  ابونوری، ا.، و مالکی، ن. (1387). خط فقر در استان سمنان طی برنامه‌های توسعه (1383-1368). رفاه اجتماعی، 7(28)، صص 237-215.

- افتخاری، ف، کرمی، ا.، و نوری‌پور، م. (1391). بررسی وضعیت فقر در مناطق روستایی استان کهگیلویه و بویر‌احمد. اقتصاد کشاورزی، 6(1)، صص 204-179.

- افقه، م.، و قنواتی‌فر، ط. (1390). تخمین خط فقر در استان خوزستان. اقتصاد و توسعه منطقه‌ای، 1(1)، صص 21-1.

- باقری، ف، حیدری، خ.، و پیمان، ح. (1383). محاسبه خط فقر در ایران طی سال‌های 82-1380. گروه پژوهشی آمارهای اقتصادی، پژوهشکده آمار، صص 18-1.

- پیرایی، خ.، و شهسواری، م. (1388). بررسی وضعیت فقر در مناطق شهری و روستایی استان فارس. پژوهشنامه اقتصادی، 9(34)، صص 265-233.

- پیش‌بهار، ا، علی‌محمدی، ز.، و حسین‌زاده، ج. (1395). بررسی خط فقر غذایی خانوارهای شهری در ایران. اقتصاد کشاورزی، 10(1)، صص 73-57.

- توکلی‌تبار، ز، احمدوند، م.، شریف‌زاده، م. (1393). واکاوی فقر غذایی زنان روستایی در روستاهای بخش مرکزی شهرستان بویراحمد. اقتصاد و توسعه کشاورزی، 38(2)، صص 117-107.

- حسینی‌نژاد، س. م.، و اقتصادیان، م.ر. (1384). ارزیابی عملکرد برنامه‌های توسعه در موردکاهش فقر با استفاده از روش سلطه تصادفی. فصلنامه سیاست‌ها و پژوهش‌های اقتصادی، 13(36)، صص 61-33.

- خداداد‌کاشی، ف.، حیدری، خ.، و باقری، ف. (1384). برآورد خط فقر در ایران طی سال‌های 1379-1363. رفاه اجتماعی، 4(17)، صص 163-137.

- خداداد‌کاشی، ف.، و سلیمان‌نژاد، ع. ا. (1391). برآورد خط فقر و بررسی تغییرات آن در مناطق روستایی استان اصفهان. پژوهشات جغرافیا، 27(2)، صص 114-91.

- راغفر، ح.، و ابراهیمی، ز. (1386). فقر در ایران طی سال‌های 1383- 1368. رفاه اجتماعی، 6(24)، صص 82-55.

- راغفر، ح.، و اسفندیار‌پور، م. (1394). اندازه‌گیری فقر چندبعدی در ایران طی سال‌های 1392-1388 (با استفاده از روش آلکایر فوستر). راهبرد اقتصادی، 4(13)، صص 233-201.

- راغفر، حسین. (1394). خط فقر 2 میلیون و 700 هزار تومان شد. مطبوعات، یکشنبه 17 خردادماه 1394.

- صفرخانلو، ا.، و محمدی‌نژاد، ا. (1390). بررسی اثر ضایعات نان بر خط فقر و شاخص ‌امنیت غذایی خانوارهای شهری و روستایی ایران طی سال‌های 1380-86. اقتصاد کشاورزی و توسعه، 19(75)، صص 25-1.

- فطرس، م. ح.، و شهبازی، ف. (1394). بررسی وضعیت فقر و نابرابری در مناطق شهری و روستایی ایران طی سال‌های پیش و پس از اجرای قانون هدفمندی یارانه‌های نقدی (1391-1381). سیاست‌های مالی و اقتصادی، 3(9)، صص 36-7.

- فطرس، م. ح.، و شهبازی، ف. (1395). بررسی روند فقر و نابرابری در مناطق روستایی ایران دوره زمانی 1393-1363. پژوهشات اقتصاد کشاورزی، 8(30)، صص 155-133.

- مولایی، م.، و رحیمی‌راد، ز. (1395). بررسی وضعیت فقر در خانوارهای روستایی ایران طی پنج برنامه توسعه اقتصادی ایران: 1392-1368. راهبردهای توسعه روستایی، 3(2)، صص 235-215.

- میرزایی، ح.، و سهرابی، ر. (1394). تعیین خط فقر خانوارهای شهری استان آذربایجان شرقی با استفاده از سیستم مخارج خطی. اقتصاد و مدیریت شهری، 4(13)، صص 84-67.

- نصرت‌آبادی، م، عبدالهی، ا، راغفر، ح.، و صالحی، م. (1390). وضعیت فقر در استان کرمان: 1385-1386. رفاه اجتماعی، 11(42)، صص 336-315.

- نگهداری، ا، پیرایی، خ، کشاورز‌حداد، غ.، و حقیقت، ع. (1393). برآورد خط فقر مطلق و نسبی بر اساس رویکرد صرفه ناشی از مقیاس با مدل استون‌گیری (مطالعه موردی خانوارهای شهری ایران، دوره 1390-1385). برنامه‌ریزی و بودجه، 19(1)، صص 29-3.

Refrences

- Declich, C., & Polin, V. (2003). Absolute poverty and the cost of living: An experimental .analysis for Italian households. Munich Personal RePEc Archive, MPRA_paper.

- Farzanegan, M. R., & Habibpour, M. M. (2017). Resource rents distribution, income inequality and poverty in Iran. Elsevier, 66(2017): 35-42.

- Gardes, F., & Canelas, C. (2010). Poverty, Inequality, and Income Mobility: The Case of Ecuador. A Pseudo-Panel Approach. Master Models and Methods for Quantitative Economics. Paris: School of Economics.

- Ravallion, M. (2012). Poverty lines across the world, Oxford Handbook of the Economics .of Poverty. Access 12 OCT 2012, from: http://works.bepress.com/martin_ravallion/20.

- Ravallion, M., & Chen, SH. (2007). Absolute Poverty Measures for the Developing World (1981-2004). World Bank Policy Research Working Paper 4211.

- Rodriguez-Pose, A. & Hardy, D. (2015). Addressing poverty and inequality in the rural economy from a global perspective, Elsevier, 61: 11-23.

- United Nations. (2009). Poverty and the International Covenant on Economic, Social and Cultural Rights, UN Committee on Economic, Social and Cultural Right, New York: United Nations.