ارائه مدل جامع مدیریت دانش در سازمان‌های امدادی با رویکرد مدیریت سوانح (مورد مطالعه: مناطق غربی ایران)

محورهای موضوعی : فصلنامه علمی برنامه ریزی منطقه ای

ادریس مرادی ¹ (دانشجوی دکترای مدیریت دولتی، واحد سنندج، دانشگاه آزاد اسلامی، سنندج، ایران.)
کیومرث احمدی ² (استادیار گروه مدیریت دولتی، واحد سنندج، دانشگاه آزاد اسلامی، سنندج، ایران.)
عادل صلواتی ³ (استادیار گروه مدیریت دولتی، واحد سنندج، دانشگاه آزاد اسلامی، سنندج، ایران.)

تاریخ دریافت : 1399/08/16 تاریخ پذیرش : 1399/09/25 تاریخ انتشار : 1401/08/01

کلید واژه: تحلیل عاملی, مدیریت دانش, نظریه داده بنیاد, مدیریت سوانح, سازمان‌های امدادی,

چکیده مقاله :

به لحاظ منطقه‌بندی‌های انجام گرفته در خصوص بروز سوانح طبیعی، ایران از جمله کشورهایی است که در منطقه پرخطر کره زمین واقع شده است و سالیانه بلایای طبیعی خسارات جانی و مالی جبران ناپذیری را بر کشور تحمیل می‌نمایند. در راستای مدیریت سوانح در سازمان‌های امدادی مناطق مختلف ایران، مدیریت دانش یک منبع ارزشمند برای تمام سازمان‌ها به‌ویژه سازمان‌های خدمات محور است. سازمان‌هایی که دارای سیستم مدیریت دانش برتر هستند توانایی هماهنگ‌سازی و ترکیب منابع سنتی و قابلیت‌ها از طریق روش‌های نوین و متمایز را دارند. فراهم بودن زمینه‌های مناسب برای تعامل افکار و کسب تجربیات نو برای دانش‌گران مهم‌ترین شرط رشد سرمایه دانایی و معرفت در سازمان‌هاست. هدف اصلی پژوهش طراحی الگوی از مدیریت دانش در سازمان‌های امدادی با رویکرد مدیریت سوانح طبیعی و انسانی است. این پژوهش از نظر هدف توسعه‌ای ـ کاربردی و از لحاظ ماهیت،‎ کیفی ـ کمی می‌باشد. جامعه آماری شامل مدیران و معاونان سازمان‌های امدادی است که با روش نمونه‌گیری هدفمند (گلوله برفی)، با توجه به اصل کفایت داده‌ها، در مجموع با 16 نفر مصاحبه شد. روش تجزیه‌وتحلیل داده‌های گردآوری شده، تئوری داده ‎بنیاد مبتنی بر رویکرد نظام‌مند است. برای تائید مدل استخراج شده از روش دلفی و برای بررسی روابط بین آن‌ها از روش تحلیل عاملی تائیدی استفاده شد. نتایج به دست آمده مؤید این است که شرایط علی شامل بعد راهبردی و بعد اجرایی، پدیده محوری شامل تولید دانش، مستندسازی دانش و به‌کارگیری دانش، شرایط زمینه‌ای شامل نهادهای قانونی و نهادهای داوطلب، شرایط مداخله‌گر شامل مدیریت منابع و مدیریت مشارکتی، راهبردها نیز شامل بعد مدیریتی و غیر مدیریتی و پیامدهای این پژوهش بعد سازمانی و فرا سازمانی بوده است. نتایج برازش مدل ارائه شده با استفاده از تحلیل عاملی تائیدی و نرم‌افزار SMART-PLS 2 نشان داد بارهای عاملی بیشتر از 5/0 بوده و مقدار آماره t نیز از 96/1 بیشتر است. همچنین همه روابط در سطح خطای 5 درصد معنی‌دار بوده و ضرایب مسیر آن‌ها مثبت و مستقیم است.

چکیده انگلیسی:

In terms of zoning in terms of natural disasters, Iran is one of the countries Which is located in the most dangerous area of the planet and Annually high natural temperatures impose irreparable human and financial losses on the country. In order to manage accidents in relief organizations in different regions of Iran, Knowledge management is a valuable resource for all organizations, especially service-oriented organizations. Organizations with superior knowledge management systems, they have the ability to coordinate and combine traditional resources and capabilities in new and distinct ways. Providing suitable grounds for the interaction of ideas and gaining new experiences for scientists is the most important condition for the growth of knowledge capital in organizations. The purpose of this study is to design a model of knowledge management in relief organizations with a natural and human disaster management approach. This research in terms of purpose Is development-applied and in terms of nature, Is qualitative-quantitative. The statistical population includes managers and deputies of relief organizations that by purposeful sampling method (snowball), and according to the principle of data adequacy, a total of 16 people were interviewed. The method of analysis is the data theory of the foundation based on a systematic approach. to confirm the model extracted from Delphi method was used and to examine the relationship between them Confirmatory factor analysis method. The obtained results confirm that Causal conditions, including strategic dimension and executive dimension, the central phenomenon is included Knowledge production, knowledge documentation and knowledge utilization, Underlying conditions include the Legal institutions and volunteer institutions, Interfering conditions are included the Resource management and participatory management, Strategies also include managerial and non-managerial dimensions and is the implications of this research on the organizational and extra-organizational dimension. The results of the model fit with Using the factor analysis and SMART-PLS 2 software showed, operating loads were more than 0.5 and The value of t-statistic is greater than 1.96. also All relationships were significant at the 5% error level and Their path coefficients are positive and direct.

منابع و مأخذ:

1. Abtahi Seyed, H., and Salavati, A. (2006): Knowledge Management in Organizations. First Edition, New Link Publishing. (in Persian)


2. Akhavan, P., Khaerkhah, M., and Hassani, R. (2017): Model of Measuring the Impact of Knowledge Management Effect on Improving the Performance Indicators of the Organization (Case Study: Suppliers of Niro Mohakekeh Industrial Company). Quarterly Journal of State Management Mission, 8(26): 78-61. (in Persian)


3. Alavi, M., and Leidner, D. E. (2005): Knowledge management and knowledge management systems: Conceptual foundations and research issues. MIS quarterly, 107-136.


4. Barney, J. B. (1999): How a firm's capabilities affect boundary decisions. MIT Sloan Management Review, 40(3), 137.


5. Centobelli, P., Cerchione, R., and Esposito, E. (2017): Knowledge management in startups: Systematic literature review and future research agenda. Sustainability, 9(3), 361.


6. Chang, T. C., and Chuang, S. H. (2009): Performance effects of knowledge management corporate management characteristics and competitive strategy enablers. Asian Journal of Management and Humanity Sciences, 4(4), pp: 181-199.


7. Chen, E. T. (2013): An observation of healthcare knowledge management. Communications of the IIMA, 13(3), 7.


8. Clarke, T., and Rollo, C. (2001): Corporate initiative in knowledge management". Education and Training, 43, pp: 206-214.


9. Cohen, S., and Kaimenakis, N. (2007): Intellectual capital and corporate performance in knowledge intensive SMEs. the Learning Organization, 14(3), pp: 241–262.


10. Costa, V., and Monteiro, S. (2016): Key knowledge management processes for innovation: a systematic literature review. VINE Journal of Information and Knowledge Management Systems, 46(3), 386-410.


11. De Winne, S., and Sels, L. (2010): Interrelationships between human capital, HRM and innovation in Belgian start-ups aiming at an innovation strategy. The International Journal of Human Resource Management, 21(11), 1863-1883.


12. Dehghani, M. (2016): Feasibility study and design of effective model of knowledge management establishment. PhD Thesis, Sistan and Baluchestan University (in Persian)


13. Gunjal, B. (2019): Knowledge management: why do we need it for corporates. Malaysian Journal of Library & Information Science (ISSN: 1394-6234).


14. Javaheri, S. (2017): Designing a Knowledge Management Model to Promote Human Resource Productivity in Resistance Economy (Case Study: Tehran Municipality), M.Sc. Thesis, Payame Noor University, North Tehran Center. (in Persian)


15. Lee, J. (2018): The effects of knowledge sharing on individual creativity in higher education institutions: socio-technical view. Administrative Sciences, 8(2), 21.


16. Ling, N. E., Bakar, R., and Islam, A. (2014): Awareness of knowledge management among higher learning institutions: a review. Advances in Environmental Biology, 436-440.


17. Mansourfar, K. (2009): Advanced Statistical Methods with Computer Programming. Tehran, Tehran University Press, Second Edition. (in Persian)


18. McFadden, K. L., Lee, J. Y., Gowen III, C. R., and Sharp, B. M. (2014): Linking quality improvement practices to knowledge management capabilities. Quality Management Journal, 21(1), 42-58.


19. Mohammadi Moghaddam, Y. (2011): Model of Police Knowledge Management in NAJA. Doctoral dissertation, Allameh Tabataba'i University, Faculty of Management and Accounting. (in Persian)


20. Motamediniya, Z., Mehdizade, H., and Popzan, A. (2013): Behavioral Attitude of Agricultural Enterprises to Environmental Pollution (Case Study: Kermanshah, Eslam Abad Gharb, Ilam, Ivan Gharb), Journal of rural Research, 4 (2), pp: 429-450. (in Persian)


21. Navabakhsh, M., and Tavakolan, A. (2013): Strategic Planning to Organize the Urban Historic Fabric Emphasizing on the Environmental Concerns, Int. J. Environ. Res, 7 (3), pp: 523-532.


22. Rezaeian, A. (2006): Organization Theory and Management, Khome Publications, Tehran, Ninth Edition. (in Persian).


23. Rezapour Nasrabad, R. (2017): Validity and Reliability Criteria in Qualitative Research. Journal of Qualitative Research in Health Sciences, 6 (4): 493-499. (in Persian)


24. Salavati, A., and Hagh Nazar, F. (2009): An Analytical Study of the Factors Affecting the Implementation of Knowledge Management System in Headquarters of National Iranian Oil Company. Journal of Productivity Management, 3(10): 77- 104. (in Persian).


25. Salavati, A., Rostami Noroozabad, M., and Kamangar, F. (2014): Rahmani Noroozabad, Saman. Systematic Thinking and Knowledge Management Implementation. Strategic Management Studies, No. 18, 73-99. (in Persian).


26. Shamsodini, A., Jamini, D., and Jamshidi, A. (2016): Measurement and Analyses of Social Stability in Rural Area (Case Study: Javanrood Township). Journal of Rural Research. 7(3), 486-503. (in Persian).


27. Shir Ali, M. and Danaei, A. (2018): Investigating the Relationship between Knowledge Management and Information Technology Adoption in Semnan Education Organization. Third National Conference on New Approaches in the Humanities, Challenges and Solutions. (in Persian)


28. Shujahat, M., Ali, B., Nawaz, F., Durst, S., and Kianto, A. (2017): Translating the impact of knowledge management into knowledge‐based innovation: The neglected and mediating role of knowledge‐worker satisfaction. Human Factors and Ergonomics in Manufacturing & Service Industries, 28(4), 200-212.


29. G., and Tatiana, A. (2012): Knowledge elicitation techniques in acknowledge management context”. Journal of Knowledge Management, 16(4), pp: 523-537.


30. Wickramasinghe, N. (2007): Knowledge-Based Enterprise: Theories and Fundamentals: Theories and Fundamentals. Igi Global.


31. Zhou, L., Zijlstra, T., and Lu, X. (2018): Embracing Knowledge Management as a New Perspective for Librarianship. under the terms of the Creative Commons Attribution 4.0 International License: http://creativecommons.org/licenses/by/4.0.