بررسی نقش دفاتر ICT روستایی در توسعه‌ی اجتماعی زنان روستاییِ شهرستان شهرضا

محورهای موضوعی : فصلنامه علمی برنامه ریزی منطقه ای

فریبا فرهادی ¹ (کارشناسی ارشد توسعه روستایی، دانشگاه عمران و توسعه، همدان، ایران)
محمد صادق ابراهیمی ² (استادیار توسعه روستایی، دانشگاه صنعتی اصفهان، اصفهان، ایران)

تاریخ دریافت : 1393/02/10 تاریخ پذیرش : 1394/07/07 تاریخ انتشار : 1394/07/01

کلید واژه: زنان روستایی, توسعه اجتماعی, دفاتر خدمات ICT, شهرستان شهرضا,

چکیده مقاله :

       پژوهش پیش­رو با هدف بررسی نقش دفاتر فناوری اطلاعات و ارتباطات روستایی در توسعه اجتماعی زنان روستایی انجام گرفته است. روش تحقیق حاضر از نوع پیمایشی بوده و اطلاعات لازم از طریق پرسشنامه در سال 1392 جمع­­آوری گردید. جامعه آماری پژوهش شامل 5018 زن­ روستایی باسواد و بالای 15 سال ساکن در 16 روستای دارای دفاتر ICT شهرستان شهرضا می­باشد؛ که با استفاده از فرمول کوکران، 190 زن ­روستایی به عنوان نمونه­ی آماری انتخاب و پرسشنامه‏ها به روش نمونه­گیری طبقه­ای با انتساب متناسب در بین آنان توزیع گردید. اعتبار صوری پرسشنامه با نظر متخصصین و اعتبار عاملی آن نیز با استفاده از آماره KMO  برابر با 74/0 محاسبه گردید. پایایی ابزار تحقیق برای هر یک از مقیاس‏های اصلی پرسشنامه براساس ضریب آلفای کرونباخ از 79/0 تا 86/0 تأیید گردید. داده‌های گردآوری شده با نرم­افزار  SPSSمورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان می­دهد که بیشترین میزان آگاهی زنان روستایی از «خدمات پایه دفاتر» و بیشترین میزان مراجعه آنان به دفاتر جهت دریافت همین خدمات می­باشد. تأثیر فناوری اطلاعات و ارتباطات بر توسعه­ی اجتماعی زنان ­روستایی به ترتیب در افزایش مشارکت و آگاهی زنان روستایی، بهبود کیفیت خدمات ارائه شدهدر روستا، عدالت اجتماعی زنان روستایی و رضایت از موقعیت و شرایط زندگی می­باشد. نتایج تحلیل همبستگی نشان داد که بین متغیر وابسته توسعه­ی اجتماعی زنان روستایی با متغیرهای تحصیلات، تعداد مسافرت زنان روستایی در سال و با استقلال مالی در سطح 05/0 و با آگاهی از خدمات و میزان استفاده از خدمات در سطح 01/0 رابطه مثبت و معنی‏داری وجود دارد. نتایج تحلیل رگرسیونی بیانگر آن است که سه متغیر مهم و  تأثیرگذار بر متغیر وابسته توسعه اجتماعی زنان روستایی عبارتند از: درصد استقلال مالی زنان روستایی، آگاهی از خدمات دفاتر ICT و میزان مراجعه به دفاتر ICT جهت دریافت خدمات.

چکیده انگلیسی:

          The aim of this research was to study the role of rural ICT offices in social development of rural women. The data collected through questionnaire. The statistical population of this study consisted of 5018 literate, over 15- year -old rural, women living in 16 rural areas facilitated by ICT offices in Shahreza city in which 190 rural women selected as sample population by using Cochran formula and the stratified random sampling for selecting samples. Content validity of the questionnaire was achieved through experts' view and its validity estimated 0.74 by using KMO. Reliability of the research instrument confirmed through Cronbach's Coefficient Alpha estimated 0.79- 0.86. SPSS software was used to analyze the gathered data. The results of the research showed that the most awareness of rural women was in “basic services” and the highest rate of their referring to ICT offices was to receive basic services. The impact of ICT on the social development of rural women can be mentioned in some aspects such as: increasing awareness and participation of rural women, improving quality of provided services in rural area, social justice of rural women and the consent of their position ;respectively. The results of correlation analysis showed that there is a significant positive relationship between social development of rural women and independent variables such as: education, number of traveling in year and financial independence at the 0.05 level, the awareness about ICT services and use ICT services at the 0.01 level. The regression analysis result indicates that three significant variables affecting the dependent variable of social development of rural women are: percentage of rural women's financial independence, awareness about services of ICT offices and the rate of their referring to ICT offices for receiving ICT services.

منابع و مأخذ:

1. آیت، سعید و الهه اعظمیان (1390): «تأثیر فناوری اطلاعات و ارتباطات بر توانمندسازی زنان روستایی»، فصلنامه­ روستا و توسعه، سال 14 شماره 3، تهران، صص 151-164.


2. بابایی­فرد، اسداله (1389): «توسعه­ی فرهنگی و توسعه­ی اجتماعی در ایران»، فصلنامه­ی رفاه اجتماعی، سال دهم، شماره 37، تهران، صص 56-7.


3. برقی، حمید؛ تقدیسی، احمد و فرزانه صادقیان (1391 ): «اثرات اجتماعی، اقتصادی، کالبدی فناوری اطلاعات و ارتباطات در نواحی روستایی شهرستان دهاقان»، فصلنامه روستا و توسعه سال 16، شماره 1، تهران، صص 55-72.


4. پیران­نژاد، علی؛ قلی­پور، آرین؛ پورعزت، علی اصغر و پیام حنفی­زاده (1392): «تبیین تأثیرات گسترش نفوذ ICT بر توسعه­ی اجتماعی»، فصلنامه مدیریت فناوری اطلاعات، دوره 5، شماره 3، تهران، صص 24-1.


5. پوررمضان، عیسی؛ مولایی­هشتجین، نصرلله و زهره نیک­کار (1391): «نقش دفاتر ICT در توسعه­ی اقتصادی روستاهای لاهیجان»، همایش ملی توسعه روستایی نمایشگاه توانمندی­های روستایی گیلان، رشت، صص1-6.


6. حدادنیا، سیروس و حجت اله فانی (1391): «بررسی دیدگاه زنان روستایی در مورد تأثیر استفاده از ICT بر فعالیت­های اجتماعی – اقتصادی آنان»، فصلنامه زن و جامعه، سال سوم شماره 3، مرودشت، صص180-150.


7. خواجه­شکوهی، علیرضا؛ مهدوی، شهرام و شهاب کرمی (1391): «ارزیابی و تحلیل نقش فناوری اطلاعات و ارتباطات  (ICT) بر کیفیت زندگی روستاییان»، همایش ملی توسعه روستایی، رشت، صص1-8.


8. خانی، فضیله؛ مطیعی لنگرودی، سید حسن و لیلا صیادبیدهندی (1391): «ارائه الگوی توانمند سازی زنان روستایی استفاده کننده از ICT شهرستان لاهیجان»، فصلنامه توسعه روستایی، دوره چهارم، شماره 1، تهران، صص86-108.


9. صیادبیدهندی، لیلا؛ اسکندری نوده، محمد و فضیله خانی (1391): «بررسی قابلیت­های فناوری اطلاعات و  ارتباطات در توانمند سازی زنان روستایی»، فصلنامه مطالعات میان رشته­ای در علوم انسانی، دوره چهارم، شماره 3، تهران، صص 146-119.


10. صیدایی، اسکندر؛ دهقانی، امین و زهرا هدایتی­مقدم (1389 ): «سنجش عملکرد فناوری اطلاعات و ارتباطات در مطالعه توسعه نواحی روستایی استان اصفهان»، نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیا، جلد 14، شماره 17، تهران، صص 24-5.


11. فرجی­سبکبار، حسنعلی؛ خاکی، افشین و مرتضی نعمتی (1388): «ارزیابی نقش ICT در توانمندسازی زنان روستایی روستای قرن آباد»، فصلنامه جغرافیا- نشریه­ انجمن جغرافیای ایران، دوره­ی جدید، سال هقتم، شماره 22، تهران، صص173-160.


12. کلانتری خلیل (1377): «مفهوم و معیارهای توسعه­ی اجتماعی»، دو ماهنامه اطلاعات سیاسی- اقتصادی، شماره 132-131، تهران، صص 213-208.


13. گل محمدی، فرهود؛ میردامادی، مهدی و کریم معتمد (1386): «فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) در اشتغال­­زایی و بهره­وری زنان روستایی»، فصلنامه مطالعات فرهنگی- دفاعی زنان، سال سوم، شماره 10 و 11، تهران، صص 118-94.


14. مرشدی، لاله و حسین کاظمی (1392): «نقش فناوری اطلاعات و ارتباطات در توانمندسازی زنان روستایی شهرستان مرودشت»، مجله­ پژوهش ترویج آموزش کشاورزی، سال6، شماره1، تهران، صص 45-36.


15. منصورآبادی، افسانه و عزت اله کرمی (1385): «پیامدهای توسعه بر وضعیت اقتصادی- اجتماعی و فرهنگی زنان روستایی استان فارس»، مجله­ علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز، دوره­ی بیست و چهارم، شماره دوم، شیراز، صص 128-108.


16. مولایی­هشتجین، نصرالله؛ مردادی، محمود و مهدی محمدی (1391): «نقش دفاتر فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) در توسعه پایدار روستایی شهرستان مشکین شهر»، فصلنامه پژوهش­های جغرافیایی انسانی، دوره­ 44، شماره 4، تهران، صص 147-168.


17. نیک­نامی، مهرداد (1382): «فناوری اطلاعات و ارتباطات و زنان روستایی»، همایش ملی کابرد فناوری اطلاعات و ارتباطات در روستا، دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران، صص107-103.
    
    
    1. Ebo I. O, Amosa B. M. G, and D.A. Adenusi, (2012): Information and Communication Technology (ICT), and Rural Development in Nigeria. International Journal of Science and Advanced Technology, 2 (11), pp: 1-4.
    
    

18. Bakhshizadeh, H. Hosseinpour, M. and F.  Pahlevanzadeh, (2010): Rural ICT interactive Planing in Ardabil province Sardabeh case study. Procardia Computer Science, 3, pp: 254–259.

20. Rahman, A. Nayeem Abdullah, M. Haroon, A. and R. Bari-Tooheen, (2013): ICT impact on socio-economic conditions of rural Bangladesh. Journal of World Economic Research, 2(1), pp: 1-8.