ارائه مدل ارتقای خلاقیت دانش‌آموزان با تأکید بر رویکرد یادگیری معکوس

محورهای موضوعی : خلاقیت و نوآوری از جنبه‏های روان‏شناختی، علوم شناختی، علوم تربیتی و آموزشی (خلاقیت شناسی روان‏شناختی، خلاقیت شناسی پرورشی)

علی آتشانی ¹ , مریم افضل خانی ² , هادی رزقی شیرسوار ³ , فخرالدین احمدی ⁴

1 - دانشجوی دکتری تخصصی، گروه مدیریت آموزشی، واحد گرمسار، دانشگاه آزاد اسلامی، گرمسار، ایران.
2 - ستادیار، گروه علوم تربیتی، واحد گرمسار، دانشگاه آزاد اسلامی، گرمسار، ایران
3 - استادیار، گروه علوم تربیتی، واحد گرمسار، دانشگاه آزاد اسلامی، گرمسار، ایران
4 - استادیار، گروه علوم تربیتی، واحد گرمسار، دانشگاه آزاد اسلامی، گرمسار، ایران

تاریخ دریافت : 1403/05/31 تاریخ پذیرش : 1403/05/31 تاریخ انتشار : 1403/05/31

کلید واژه: خلاقیت, یادگیری معکوس, دانش‌آموزان, مدرسه, معلم.,

چکیده مقاله :

هدف: هدف از پژوهش حاضر ارائه مدل ارتقای خلاقیت دانش‌آموزان با تأکید بر رویکرد یادگیری معکوس می¬باشد. روش: پژوهش حاضر آمیخته از نوع اکتشافی (کیفی- کمی) است. این پژوهش دارای دو بخش کیفی وکمی است. جامعه آماری بخش کیفی خبرگان دانشگاهی رشته علوم تربیتی و خبرگان آموزش¬وپرورش بودند که با استفاده از نمونه‌گیری هدفمند و بر اساس اصل اشباع نظری با تعداد 10 نفر از خبرگان مصاحبه انجام شد. جامعه آماری در بخش کمی شامل مدیران و معلمان مدارس استان تهران به تعداد 1929 نفر بودند که از این جامعه آماری، تعداد 303 نفر با استفاده از جدول کرجسی و مورگان و روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه¬ای انتخاب شدند. ابزار مورد استفاده در بخش کیفی مصاحبه نیمه ساختاریافته و در بخش کمی پرسشنامه محقق ساخته بود. ضریب پایایی با استفاده از آزمون آلفاي كرونباخ مورد تأیید قرار گرفت. برای تجزیه¬وتحلیل داده¬ها در بخش کیفی از رویکرد تحلیل مضمون و در بخش کمی از روش مدل‌يابي معادلات ساختاري از نرم‌افزارهای SPSS و LISREL استفاده شده‌ است. یافته¬ها: نتایج نشان داد 82 درصد مدل ارتقای خلاقیت دانش‌آموزان با تأکید بر رویکرد یادگیری معکوس به ابعاد اصلی شامل: 1. عوامل فردی، 2. عوامل محیطی 3. عوامل نهادی، 4. عوامل سازمانی و فرعی شامل: 1. جذب دانش‌آموزان، 2. توسعه یادگیری، 3. استقرار یادگیری، 4. ارزیابی عملکرد یادگیری وابسته است. نتیجه¬گیری: با توجه به نتایج به‌دست‌آمده پیشنهاد شد سازمان آموزش¬وپرورش در راستای تحقق این مقولات گام¬به-گام و به¬تدریج با توجه به یک نقشه راه و برنامه استراتژیک دراز مدّت عمل نمایند. در مجموع می‌توان بیان کرد داشتن رویکرد پارادایمی با نگاه بومی و منطقه¬ای نیز به تحقق ارتقای خلاقیت دانش‌آموزان با تأکید بر رویکرد یادگیری معکوس کمک می¬کند.

منابع و مأخذ:

ابن عباس، رؤیا؛ ابن عباس، سحر و غزالی، یاسین. (1402). بررسی آموزش مبتنی بر روش یادگیری معکوس بر خلاقیت دانش‌آموزان دوره ابتدایی. پنجمین همایش ملی پژوهش¬های حرفه¬ای در روان¬شناسی و مشاوره با رویکرد از نگاه معلم.
اوجی¬نژاد، احمدرضا. (1400). رابطه رویکرد یادگیری معکوس با رشد خلاقیت و عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان پایه نهم شهر زرقان، پایان¬نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی ‌واحد مرودشت - دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی.
بازوبندی، محمدحسن؛ سلگی، مهدی و حسین¬نژاد، محمد. (1402). بررسی تأثیر آموزش به روش یادگیری معکوس بر یادگیری پایدار مباحث زمین‌شناسی کتاب علوم تجربی متوسطه اول منطقه خزل شهرستان نهاوند، نشریه توسعه حرفه¬ای معلم، 8(1)، 17-1.
چیره¬دست، زهراسادات. (1402). تأثیر آموزش به سبک معکوس بر خلاقیت و پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان دختر پایه هفتم در درس فارسی. اولین کنفرانس بین¬المللی روانشناسی، علوم اجتماعی، علوم تربیتی و فلسفه.
حسنی نسب، مرتضی و شاهسون مارکده، علی. (1402). تأثیر آموزش به شیوه معکوس بر خودگردانی یادگیری و پیشرفت تحصیلی دانشجویان در درس تاریخ تحلیلی صدر اسلام، نشریه معارف دینی در آینه پژوهش، 1(1)، 45-56.
سعیدی، علی. (1401). بررسی رابطه خلاقیت معلم با خلاقیت دانش‌آموزان پایه چهارم و پنجم منطقه 11 آموزش¬وپرورش شهر تهران. دو فصلنامه سواد تربیتی معلم، 2(1)، 17-1.
سلیمانی، شیلا؛ علی¬آبادی، خدیجه؛ زارعی¬زوارکی، اسماعیل و دلاور، علی. (1401). طراحی و اعتباریابی الگوی یادگیری معکوس مبتنی بر رویکرد تدریس مسئله محور درس زبان انگلیسی. فصلنامه نوآوری¬های آموزشی، 21(2)، 104-81.
شیرزاد، بهارک. (1400). بررسی رابطه رویکرد یادگیری معکوس بر خودکارآمدی تحصیلی دختران دوره¬ی اول متوسطه شهر تهران، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی - دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی.
صابری، علی¬اکبر. (1401). بررسی رابطه نظم و انضباط دانش‌آموزان با میزان آسیب¬های اجتماعی دانش‌آموزان پسر متوسطه اول شهرستان شاهرود و منطقه بسطام استان سمنان، دومین کنفرانس دانش و فناوری روان¬شناسی، علوم تربیتی و جامعه‌شناسی ایران، تهران.
صابری¬دهکردی، افسانه؛ اسماعیلی¬کرانی، ریحانه و جزایری¬فارسانی، سمیه. (1398). تأثیر روش تدریس معکوس بر خلاقیت و انگیزش دانش‌آموزان پایه هشتم در درس کار و فناوری. پژوهش و مطالعات علوم اسلامی، 1(5)، 28-14.
قاسمی¬هنر، زهره. (1401). ارتباط رویکرد یادگیری معکوس با اهمال¬کاری تحصیلی، روحیه علمی و عملکرد تحصیلی در بین دانشجویان مطالعه موردی: دانشجویان دانشگاه پیام نور مرکز تهران جنوب، دومین کنفرانس علمی پژوهشی رهیافت¬های نوین در علوم انسانی ایران، ایلام.
محمودی، عطاالله؛ یاراحمدی، یحیی و مرادی، امید. (1403). مقایسه اثربخشی الگوی یادگیری معکوس و یادگیری مشارکتی بر درگیری تحصیلی دانش‌آموزان دوره متوسطه دوم. دو فصلنامه جامعه¬شناسی آموزش-وپرورش، 10(1)، 20-11.
Chen, S. Y., Lai, C. F., Lai, Y. H., & Su, Y. S. (2022). Effect of project-based learning on development of students’ creative thinking. The International Journal of Electrical Engineering & Education, 59(3), 232-250.
Honarpishe, R., Ghotbi, N., & Design, J. S. (2024). Implementation, and Evaluation of Flipped Classroom for Postgraduate Physiotherapy Students. Journal of Modern Rehabilitation, 18(1), 62-69.
Hsia, L‐H., Lin, Y‐N., & Hwang, G-J (2021). A creative problem solving‐based flipped learning strategy for promoting students’ performing creativity, skills and tendencies of creative thinking and collaboration. British Journal of Educational Technology, 52(6), DOI:10.1111/ bjet.13073
Kanellopoulos, P. A. (2022). Countering Reverse Détournement: Subversive vs. Subsumptive Creativity. Philosophy of Music Education Review, 30(2), 145-162.
Kapasi, I., & Grekova, G. (2022). What do students think of self-determined learning in entrepreneurship education?, Education + Training, 60(7/8), 841-856. https://doi.org/10. 1108/ET-02-2021-0028.
Liu, X., Gu, J., & Zhao, L. (2023). Promoting primary school students’ creativity via reverse engineering pedagogy in robotics education. Thinking Skills and Creativity, 20(49), 101-339. doi.org/10.1016/j. tsc.2023.101339
Liu, X., Wang, X., Xu, K., & Hu, X. (2023). Effect of Reverse Engineering Pedagogy on Primary School Students’ Computational Thinking Skills in STEM Learning Activities. Journals J. Intell, 11(2), 36; https://doi.org/10.3390/jintelligence11020036
Ladachart, L., Cholsin, J., Kwanpet, S., Teerapanpong, R., Dessi, A., Phuangsuwan, L., & Phothong, W. (2022). Ninth-grade students’ perceptions on the design-thinking mindset in the context of reverse engineering. International Journal of Technology and Design Education, 32(5), 2445-2465.
Ratnawati, N. N. S. (2023). Implementation of Flipped Classroom as Student-Centered Learning Implementation in Awatara Learning of 7 Grade At SMP Negeri Satap 2 Kintamani. International Journal of Multidisciplinary Sciences, 1(1), 56-68.
Tien, L-C., Lin, S-Y., Yin, H., & Chang, J-C. (2020). The Impact of a Flipped Classroom on the Creativity of Students in a Cake Decorating Art Club. Journal List Front Psychol, doi: 10.3389/ fpsyg.2020.533187
Wang, X., Liu, X., Xu, K., & Hu, X. (2023). Effect of Reverse Engineering Pedagogy on Primary School Students’ Computational Thinking Skills in STEM Learning Activities. Journal of Intelligence, 11(2), 36.
Utami, U., Ghufron, A., & Setiawati, F. A. (2024). A Systematic Literature Review Of Flipped Classroom: Is It Effective On Student Learning In Elementary School?. Pegem Journal of Education and Instruction, 14(1), 244-251.
Zhong, B., Liu, X., & Li, X. (2024). Effects of reverse engineering pedagogy on students’ learning performance in STEM education: The bridge-design project as an example. Journal List Heliyon, 10(2), 1-30. doi: 10.1016/ j. heliyon. 2024. e24278