کاربرد مکر و مکراندیشی در حکایت تمثیلی بوم و زاغ در کلیله و دمنه
محورهای موضوعی : تمثیل در زبان و ادب فارسی
1 - آموزش و پرورش استان فارس شهرستان فراشبند
کلید واژه: تمثیل, داستان تمثیلی, کلیله و دمنه, داستان بوم و زاغ, مکراندیشی.,
چکیده مقاله :
کلیله و دمنه اثر داستانی تمثیلی است که از زبان حیوانات بیان شده است. حیوانات در آن تمثیل هستند و آفرینندة آن، توانسته از این نقشها برای هشدار به انسانها و داشتن زندگی بهتر بهره جوید. یکی از حکایتهای زیبای این کتاب ارزشمند، داستان بوم و زاغ است که در این پژوهش به آن پرداخته شده است. هدف از این مقاله، بررسی عنصر مکر در رفتار و گفتار شخصیت مکراندیش در داستان بوم و زاغ است. حکایتهای مرتبط با مکر در داستان بوم و زاغ، چگونگی آغاز دشمنی بوم و زاغ، مکر رسول ملک خرگوشان، مکر گربهی روزهدار، مکر دزدان برای بردن گاو زاهد، مکراندیشی در داستان بوم و زاغ و تمثیلهای زاغ و بوم از بخشهای مختلف این پژوهش است. این پژوهش بر آن است که با روش تحلیلی- توصیفی و ابزار کتابخانهای به بررسی عنصر مکر در شخصیت مکراندیش داستان تمثیلی بوم و زاغ کلیله و دمنه پرداخته شود و در پی پاسخ به این سؤالات بوده است که شخصیت مکراندیش و ویژگی آن در داستان تمثیلی بوم و زاغ چگونه ترسیم شده است و چگونه از عنصر مکر برای غلبه بر دشمن استفاده کرده است. یافتههای پژوهش نشان میدهد که چند چیز باعث پیروزی مکراندیش است: علم، حلم، سیاست و مکر، رازداری و استقبال از خطر. دلیل گزینش این حکایت، وضوح بیشتر عنصر مکر در شخصیتهای تمثیلی آن است که جذّابیت داستان با وجود آن بیشتر شده است.
Kalila and Demaneh is One of the beautiful stories of this valuable book is the story of Bom and Zagh, which is discussed in this research. The purpose of this article is to investigate the cunning element in the behavior and speech of the cunning character in the story of Boom and Zagh. Anecdotes related to trickery in the story of the boom and the raven, how the rivalry between the boom and the raven started, the trickery of the messenger of the king of rabbits, the trickery of the fasting cat, the trickery of the thieves to take away the ascetic cow, the trickery in the story of the boom and the raven and parables of the raven. And canvas is one of the different parts of this research. This research aims to investigate the scheming element in cunning character in the allegorical story of Bom and Zagh Kalilah and Demaneh with the analytical-descriptive method and library tools, and it has sought to answer these questions that cunning character and its characteristics in the story How is the allegory of the canvas and the raven drawn and how it used the element of cunning to overcome the enemy. The findings of the research show that there are several things that cause the success of cunning: science, courage, politics and cunning, secrecy and acceptance of risk. The reason for choosing this story is the greater clarity of the cunning element in its allegorical characters, which makes the story more attractive.
- کتابها
1- قرآن کریم.#
2-حافظ شیرازی، شمس الدین، (1395)، دیوان، تهران: انتشارات پیام عدالت.#
3-خاقانی شروانی،( 1375)، دیوان، جلد اوّل، ویراستة دکتر میرجلال الدّین کزّازی، تهران: نشر مرکز.#
4-دهخدا، علی اکبر. (1334)، لغت نامه، سرواژة «فریب»، ج 45، تهران: مؤسسۀ لغت نامۀ دهخدا. #
5-رخشانی مقدّم، فاطمه، (1390)،مکر یا تدبیر: پژوهشی در مکر و حیله زنان در ادبیات و انگیزههای روانی و اجتماعی، چ اوّل، تهران: خوش نگار.#
6-سعدی، مشرف الدّین مصلح، 1376، کلّیّات، براساس نسخة محمدعلی فروغی، تهران: نشر داد.#
7-شوالیه، ژان و گربران، آلن، ( 1906)، فرهنگ نمادها، ترجمه سودابه فضایلی، جلد سوم، تهران: جیحون#
8-صرفی، محمدرضا، (1386)، نماد پرندگان در مثنوی، فصلنامه پژوهشهای ادبی، ، صص 53 تا 76.#
9-فردوسی، ابوالقاسم، 1379، شاهنامه، مجلّد اوّل، به کوشش دکتر سعید حمیدیان، تهران: قطره.#
10-منشی، ابوالمعالی نصرالله بن محمد، (1376)، کلیله و دمنه، (1371)، تصحیح و توضیح مجتبی مینوی طهرانی،تهران: سپهر.#
11-مولوی، مثنوی معنوی، دفتر سوم، براساس نسخة نیکلسون. #
12-میرصادقی، جمال، 1394، عناصر داستان، تهران: نشر سخن.#
6-2- مقالهها
1-حیدریفر، بهرام، (1398)، بررسی ساختار و انواع تمثیل در منظومة خسرو و شیرین امیرخسرو دهلوی، حسینی کازرونی، سیداحمد و حمیدی، سیدجعفر، فصلنامة تحقیقات تمثیلی در زبان و ادب فارسی، زمستان، شماره 42، صص 33-8.#
2- خراسانی، محبوبه، مزداپور، کتایون و ذنوبی، طیبه، (1389)، تحليل ساختاري مكر و حيله زنان در قصّههاي هزار و يك شب، فصلنامة پژوهشهاي ادبي، سال 7 ،پاييز و زمستان، شماره 29-30 ، از ص 29-9.#
3-رخشانی مقدّم، فاطمه، (1390)، «مکر یا تدبیر: پژوهشی در مکر و حیله زنان در ادبیات و انگیزههای روانی و اجتماعی آن»#
4-شیری، قهرمان، (1389)، تمثیل و تصویری نو از کارکردها و انواع آن، کاوشنامه زبان و ادبیات فارسی، سال یازدهم، بهار و تابستان، شماره 20، صص 33 تا 54)#
5- عباس نژاد، حسین؛(1398) ، کاربرد مکر و امکراندیشی در حکایتهای تمثیلی جانوران در مرزباننامه، )، عادل زاده، پروانه؛پاشایی فرخی، کامران، فصل نامه تحقیقات تمثیلی در زبان و ادب فارسی، مقاله 3، دوره 11، شماره 40، تابستان 1398، صفحه 43-62 #
6- غلامحسين زاده، غلامحسين، (1389)، رفتارشناسي مکر و نيرنگ در جامعه استبدادي از نگاه مولانا، نثر پژوهي ادب فارسي (ادب و زبان) #
7-مره یی، منصوره (1398)، تصویر سازی و تصویر آرایی فریب کاری در شاهنامه فردوسی و کلیله دمنه نصرالله منشی (مغول و تیموری)، جدیدالاسلامی، حبیب، مطالعات هنر اسلامی، دوره 15، شماره 35، صص 366-347.#
8- مزداپور، کتایون، ذنوبی،طیبه،(1389)«تحليل ساختاري مكر و حيله زنان در قصّههاي هزار و يك شب» #
9-میرهاشمي، سیّدمرتضي (1398)، تمثیل، گونهها و کارکرد آن در پنج اثر منثور تاریخي، عباسي، حبیب اله، صالحي، الهام، ادب فارسي، سال 9 ،شمارۀ 2 ،پاییز و زمستان 1398 ، 133- 153.#
10-نبیلو چهرقانی، علیرضا، (1386)، تأویلات مولوی از داستانهای حیوانات، فصلنامة پژوهشهای ادبی، تابستان، شماره 16، صص 239 تا 269.#
سایتهای اینترنتی
. https://www.isna.ir/news/92020603815/1-
beytoote.com #2-
3- Ardabil.iqna.ir#
4- yjc.ir#
